Gazhane, aydınlatmayı sağlamak için havagazı üreten endüstriyel yapılardır. Teknolojisinin eskimesiyle beraber işlevi sonlanan gazhanelerden İstanbul’da 4 tane bulunmaktaydı. Anadolu yakasının ikinci, İstanbul’un ise son gazhanesi olan günümüzde “Müze Gazhane” adıyla yeni bir işlev kazanan Kurbağalıdere Gazhanesi ya da Kadıköy Gazhanesi‘dir. 19. yüzyılda en önemli endüstri merkezlerinden biri olan Kadıköy Gazhanesi, 1993 yılında, şehre 101 yıl hizmet ettikten sonra diğer gazhanelerle beraber kapanmıştır.
130 yıllık geçmişiyle Türkiye’nin en önemli endüstriyel miraslarından biri olan bu tarihi yapı Kadıköy-Hasanpaşa Mahallesi’nde yer almaktadır. Bir dönem İETT garajı olarak kullanıldıktan sonra kendi haline terk edilmiştir. Yıllarca süren kamusal bir mücadeleyle kurtarılarak kapsamlı bir restorasyon sürecine alınmıştır.
1998-2001 yılları arasında İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan restorasyon dosyası, Koruma Kurulu tarafından 2014 senesinde onaylanmış ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi yönetimi tarafından 8 Ocak 2014 tarihinde ihale edilmiştir. Proje mimar Afife Batur‘un danışmanlığında ve Gülsün Tanyeli ile Kani Kuzucular‘ın yürütücülüğünde çok sayıda uzman ve öğrenciyle gerçekleştirilmiştir. 7 Mart 2014 tarihinde başlayan ve 2019’da bitirilmesi planlanan yenileme çalışmaları, 2021 yılında tamamlanmıştır.
Yeni dönemde kültür – sanat odaklı bir “yaşam alanı” konseptiyle İstanbul’a kazandırılan Müze Gazhane, 9 Temmuz 2021 tarihinde kültürel bir merkez olarak şehre yeni bir soluk kattı.
Yeni işlevi ile şehre yaydığı yepyeni enerjisi, çok amaçlı kullanım alanları, güncel ve çok çeşitli etkinlikleriyle şehre dönüş yapan Gazhane, aktif bir kamusal alan olmayı amaçlamaktadır. Kültürü, sanatı, bilimi herkes için ulaşılabilir kılmayı ilke edinen Müze Gazhane, dönüştürücü gücüyle, kente dair hafızayı canlandırmayı hedeflemektedir. Endüstriyel bir miras olan bu merkezin günümüze nasıl uyarlanıp canlılığını devam ettirdiğini görebilmek adına keyifli bir örnek olarak düşünülebilir.
Hızlı Bir Müze Gazhane Turu
Çok çeşitli, süreli ve devamlı etkinliklere ev sahipliği yapan Müze Gazhane’de bulunan temel mekanlar ise şu şekilde;
- Afife Batur Kütüphanesi; 7/24 ziyarete ve kullanıma açık,
- Karikatür ve Mizah Müzesi; 09:00 – 18:00 (Pazartesi hariç), 10:00 – 18:00 (Haftasonu),
- İklim Müzesi; 09:00 – 18:00 (Pazartesi hariç), 10:00 – 18:00 (Haftasonu),
- Bilim Merkezi; 09:00 – 18:00 (Pazartesi hariç), 10:00 – 18:00 (Haftasonu),
- Galeri Gazhane; 09:00 – 18:00 (Pazartesi hariç), 10:00 – 18:00 (Haftasonu),
- İstanbul Kitapçısı, 11:00 – 22:00,
- Sesli Çalışma Alanı, 7/24 ziyarete ve kullanıma açık,
- Gazhane Meydan, 09:00 – 22:00,
- Restoran-Kafe, 10:00 – 22:00.
Benim buraya ziyaretim ise, bu sene Ekim ayında 5.’si düzenlenen İstanbul Comics and Art Festival – İstanbul Karikatür Festivali‘nin ev sahibi iken oldu. Standların sıra sıra dizilip rengarenk bir festivale dönüştüğü alan uzun zamandır sosyallikten korktuğumuz bugünlerde sağlıklı, güvenilir ve harika bir açık alan seçeneği idi.
Bir miras değeri olan bu endüstri merkezinin günümüze taşıyabilmek adına başarılı bir örnek olan Müze Gazhane; her yaşa hitap eden çeşitli atölyelerle, kurslarla, söyleşilerle, konserlerle ve festivallerle oldukça renkli ve geniş bir yelpazeye hizmet etmekte.
Kentin ortasındaki bu farklı deneyimi takip edebilmek, etkinliklerden haberdar olabilmek için siteyi de ziyaret edebilirsiniz.
