Sakin Şehir Cittaslow Hareketi Nedir? Kriterleri Nelerdir?

Sakin Şehir (Cittaslow), yavaş hareket ve yavaş yaşam felsefesi ile tasarlanmış, sakin, çevre dostu ve insana odaklı şehirlerdir. Bu konsept ilk olarak 1999 yılında İtalya’da kurulmuş olan Cittaslow (Slow City) hareketi ile ortaya çıkmıştır. Cittaslow, İtalyanca’da “yavaş şehir” anlamına gelir ve şehir yaşamını yavaşlatarak, insanların yaşam kalitesini arttırmayı hedefler.

Sakin Şehir Cittaslow

Cittaslow hareketi, İtalya’nın Orvieto kentinde gerçekleştirilen bir konferans sonrasında doğdu. Konferansta, yerel yöneticiler ve aktivistler, kırsal alanlarda hızla artan kentleşme sorununu ele aldılar. Bu soruna çözüm olarak, kırsal alanlarda yaşayanların sosyal hayatlarını ve ekonomilerini canlandırmak için sakin şehirler fikri ortaya atıldı. Bu fikir daha sonra, İtalyan Carlo Petrini tarafından geliştirilerek, Cittaslow hareketine dönüştü.

Son yüzyılda “yavaşlayan şehirler, yavaş kentler, sakin kent, cittaslow” gibi isimlerle bilinen bir oluşum ortaya çıktı. 1999 yılında kurulan Cittaslow hareketi küreselleşmenin olumsuzluklarından kentlerin yerel kimliğini ve dokusunu korumayı, kent sakinlerinin ve ziyaretçilerin yaşam kalitesini geliştirmeyi hedefleyen, küresel ve yerel arasında insan ilişkilerini ve çevreye duyarlılığı önemseyen bir harekettir. İnsanoğlunun koşmaktan yorulduğu büyük şehirlerdeki kaotik, endüstriyel ve hızlı yaşamın tersine daha yavaş, lokal ve sürdürülebilir bir yaşam modelini savunan bu harekete bağlı şu an 283 bölge bulunmaktadır, ülkemizde ise bu sayı 18’dir (Aralık 2021 itibariyle). Türkiye’deki ilk sakin şehir Seferihisar’dır. Türkiye’nin en son sakin şehir olarak ise Ankara’nın Güdül ilçesi yer almaktadır.

Cittaslow hareketi, sürdürülebilirliğin korunmasını, çevre dostu uygulamaların yaygınlaştırılmasını, geleneksel kültürlerin korunmasını ve yerel ekonominin güçlendirilmesini hedefler. Hareket, sakin şehirlerin birbirleriyle bağlantılı olduğu bir ağ oluşturmuştur ve şu anda dünya genelinde 30’dan fazla ülkede yaklaşık 250 şehir bu harekete katılmıştır.

Sakin Kentlerin Özellikleri

Yavaş şehirler, doğaya, tarihe, kültüre, meraklı insanları, kafe, atölye, meydan, restoran ve bozulmamış manzaraları, tadına varabilecekleri gerçek ürünleri ve kendine özgü gelenekleri olan yerlerdir. Yavaş şehir hareketi, modernle geleneksel, küresel ve yerel arasında insan ilişkileri ve çevreye duyarlılığı önemseyen bir harekettir (2).

Yalnızca 50.000 nüfusunun altındaki yerleşimlerin kayıt olabildiği Sakin Şehir ağına katılabilmek için 50’den fazla konuda taahhüt verilmesi gerekir. Bazıları şöyledir:

• Enerji verimliliği, atık yönetimi ve alternatif enerji sistemlerinin kullanımı
• Gürültü, ışık, elektromanyetik kirliliğin önlenmesi
• Tarihi ve kültürel değerlerin korunması
• Yaya, bisiklet ve toplu ulaşımın teşvik edilmesi
• Yaşlı çocuk ve engelliler için konforlu bir yerleşme tasarlanması
• Yerel ekonominin desteklenerek üretim pazarlama altyapısının işler kılınması
• Kentin fiber optik ve kablosuz sistemle donatılması,
• Doğal ve yapay tasarım unsurlarıyla kaliteli ve estetik bir fiziksel çevre yaratılması.
• Şehirlerin sakin ve güvenli olması,
• Yerel ürünlerin üretilmesi, tüketilmesi ve tanıtılması,
• Yeşil alanların korunması ve arttırılması,
• Yavaş hareket ve yavaş yaşam felsefesi ile uyumlu yaşam biçimlerinin teşvik edilmesi yer alır. (3)

Sakin şehirler insanları daha yavaş yaşayıp, hayatının farkına varmasını sağlayan kentlerdir. Bu kentlerde kültürel değerlere önem verilir ve modernleşen dünya kentlerindeki gibi çok şeritli hızlı otoyollar bulunmaz. Küreselleşip birbirinin aynısı olan kent yapılarına karşıdır. Yavaş şehirlerde daha az kalabalık, daha az gürültü ve daha az trafik vardır.

Önerilen Yazı

Yavaşlayan Şehirler ve Hızla Koşturan İnsanoğlu

Bir kentin Cittaslow olarak adlandırılmaya ve salyangoz logosunu kullanmaya hak kazanması için, bu kentin Cittaslow müfettişleri tarafından incelenmesi ve Sakin Kent davranış standardına devamlı olarak uygunluğu kontrol edilmelidir.

Cittaslow hareketinin amacı, insanların yaşam kalitesini arttırmak, sürdürülebilir bir gelecek yaratmak ve yerel ekonomiyi güçlendirmektir. Bu hareket, dünya genelindeki sakin şehirlerin birbirleriyle bağlantılı olduğu bir ağ oluşturarak, sürdürülebilir yaşamın yaygınlaştırılmasına katkıda bulunuyor.

Kapak Görseli: Seferihisar Belediyesi tarafından düzenlenen uluslararası “Seferihisar SlowCity Karikatür Yarışması” birincilik ödülü alan Ukraynalı Karikatürist Kustovsky Oleksy’nin çizimi.