Hızlı Git
“Sağlıklı yaşam, sağlıklı çevre ile olur.”
“Biz doğayı korudukça doğa da bizi korur.”
“Yarının doğası bugünden yaratılır.” ve Mustafa Kemal Atatürk’ün doğa ile ilgili birçok sözü…
Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün doğaya olan sevgisi, babasını kaybettikten sonra Zübeyde Hanımın abisi olan Hüseyin Ağa’nın çiftliğine yerleştikleri dönemde çiftçilik ile uğraşmasıyla başlar. Yeşile ve toprağa o dönemlerden ilgi duymaya başlayan Mustafa Kemal Atatürk’ün; doğayı, ağacı, toprağı sevmesinin en belirgin örneklerinden biri ise Ankara’da bulunan Atatürk Orman Çiftliğidir.
1900’lü yıllarda demiryolunun geçtiği bir bataklık ve boş arazi olan bugünkü Atatürk Orman Çiftliği, 1925 yılında Atatürk’ün kendi aylığından ödeyerek parça parça satın aldığı araziyi birleştirmesiyle ülkemize kazandırılmıştır.
Falih Rıfkı Atay: “Atatürk çiftlik dağlarının ormanlaştırılması için bizzat uğraştı. Hemen her ağaçta hakkı vardır.” derken, Afet İnan ise “Orman Çiftliğinin her ağaçlandırma evresinde Atatürk’ün bakışı, görüşü, emeği vardır” diyor.
Şimdi ise 1925 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün sevgisini kattığı, emekle fidan olarak diktiği ağaçların gölgesinde; güvenle, huzurla ve özgürce oturuyoruz. Yıllar sonra hala ilkeleriyle bizlere ışık olurken; gücünü, varlığını ve gölgesini hissetmeye devam ediyoruz. Bu 10 Kasım’da da Mustafa Kemal Atatürk’ü minnetle, saygıyla ve özlemle anıyoruz.
Atatürk Orman Çiftliği’nin Tarihçesi
Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet’in ilanından sonra başkent Ankara’da büyük çiftlik kurma fikriyle beraber birçok yerli-yabancı tarım uzmanlarıyla görüşmeler yapıyor ve onlara çiftlik için yer aramalarını emrediyor. Ancak o dönemde heyette yer alan bir uzman, çiftliğin yeri için uzun uzun dolaşmaya gerek olmadığını, Ankara’nın bozkırın ortasında kalan bir orta çağ şehri olduğunu dile getiriyor. Uzman, ağaç ve suyun olmadığı yerde uygun şartların sağlandığı bir yer bulunabileceğine ihtimal vermiyor. Araştırmalar devam ederken şuan ki Atatürk Orman Çiftliği arazisi “tabiatın hiç cömert davranmadığı” yer olarak nitelendiriliyor.
Tarım Bakanlığı uzmanlarından Schmit; bu elverişsiz koşullarda ya sabır tükenir ya para dese de, diğer uzmanlar; bataklık, çorak ve fakir bir yerle karşı karşıya olduklarını dile getirseler de Mustafa Kemal Atatürk “İşte istediğiniz yer böyle olmalıdır. Ankara’nın kenarında, hem batak, hem çorak, hem de fena yer. Bunu biz ıslah etmezsek, kim gelip, ıslah edecektir?” cevabını veriyor ve çiftliğin kurulma çalışmaları başlıyor.
İlk adı “Orman Çiftliği” olan arazi, 1925 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla kurulan ve Türk tarımına öncülük eden bir çiftliktir. Mustafa Kemal Atatürk, farklı kişilerden parça parça arazi satın olarak bu çiftliği kurmuştur. Bataklık ve sazlıkların hakim olduğu 52 bin dekarlık alanda; Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla fidan yetiştirilmeye, bahçecilik, bağcılık ve hayvancılık yapılmaya başlanmıştır. Çiftliğin kurulma çalışmalarının başlamasıyla o kıraç topraklar, birkaç yıl içinde modern tarım örneklerinin çiftçiliğe aktarılmasıyla muhteşem bir değişime uğramış ve mesire yeri olarak halkın ziyaretine açılmıştır. Çiftçilere yol gösterici olan ve önderlik eden Orman Çiftliği’nde bu faaliyetlerle beraber endüstriyel tesisler de kurulmuştur.
Mustafa Kemal Atatürk, Orman Çiftliği’ni denetliyor.
11 Haziran 1937 tarihinde Atatürk tarafından hazineye bağışlanan Orman Çiftliği’nin yönetilmesi için “Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu” kurulmuştur ve “Gazi Orman Çiftliği” adını alarak faaliyetlerine devam etmiştir. Bağışlandığı dönemde 88 bin adet bağ omçasından oluşan 220 dönümlük bağ, 375 dönümlük sebze yetiştirmeye elverişli bahçe, 6600 ağaçlık zeytinlik, 1654 ağaçlık portakallık, 15 dönüm kuşkonmazlık, 100 dönüm park ve bahçe alanı, 2650 dönüm çayır ve yoncalık, 1450 dönüm yeni orman ve 148.000 dönüm ziraat arazisiyle meralar bulunmaktaydı. Bunların yanı sıra fabrikalar, imalathaneler birçok tesis ve yapılarda yer alıyordu. Daha sonra 1950 yılında “Atatürk Orman Çiftliği” adını almıştır.
Atatürk Orman Çiftliği 1922 yılında 1. derece sit alanı olarak belirlenmiştir. İçinde yer alan “Gazi Tesisleri” olarak bilinen 46 hektarlık alan ise 2011 yılında 3. derece doğal sit alanı olarak düzenlenmiştir.
Atatürk Orman Çiftliği’nde Neler Var?
Atatürk Orman Çiftliği bünyesinde üretim kısmında, süt fabrikası ile meyve suyu ve bal fabrikası bulunmaktadır. Süt ve süt ürünleri, bal, salça, sirke, meyve suyu üretimi yapılmaktadır. Ayrıca bitkisel üretim alanı da mevcuttur. Diğer bölümlerde ise hayvanat bahçesi, Mustafa Kemal Atatürk’ün Selanik’teki evine benzeyen Atatürk Evi, tarihi Karadeniz havuzu, Devlet Mezarlığı, Atatürk Orman Çiftliği Sergi ve Müze Salonu ve saat kulesinin yanı sıra Mustafa Kemal Atatürk’ün 1937 yılında çiftliklerini halkına devrettiği feragat mektubunda, çiftliklerin görevleriyle ilgili “….yerine göre araziyi ıslah ve tanzim etmek, muhitleri güzelleştirmek, halka gezecek, eğlenecek ve dinlenecek sıhhi yerler temin eylemek…” misyonundan yola çıkılarak Gazi Orman Çiftliği Parkı, Gazi Piknik Alanı düzenlemeleri de yapılarak kullanıma açılmıştır.
Atatürk Orman Çiftliği Hayvanat Bahçesi
Tarıma ve halka zarar veren hayvanların teşhir edilmesi amacıyla 1933 yılında kurulmuştur ancak sonra halkın dikkatini çektiği için Mustafa Kemal Atatürk tarafından tarım bakanı Muhsin Erkmen’e modern ve daha düzenli hayvanat bahçesi kurulması için talimat vermiştir. 29 Ekim 1940 yılında hizmet vermeye başlamıştır. Şuan 2013 yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından yenilenme nedeniyle kapatılan hayvanat bahçesinin inşası devam etmektedir.
Atatürk Orman Çiftliği Atatürk Evi
Atatürk’ün evi, Mustafa Kemal Atatürk’ün Selanik’teki eviyle aynı plan ve ölçülerle yapılarak 10 Kasım 1981 yılında açılmıştır. Kiler, hizmetçi odası, sofa, mutfak, oturma odası ve misafir odası ilk iki katta yer alırken, Atatürk’ün odası ve müze odası üçüncü katta bulunmaktadır. Atatürk’ün kişisel eşyalarını görmek için üçüncü katı ziyaret edebilirsiniz.
Atatürk Orman Çiftliği Karadeniz Havuzu
Karadeniz Havuzu, 1931 yılında Devlet Mezarlığı inşası sırasında Mustafa Kemal Atatürk tarafından yaptırılmıştır. Ankara’nın denize olan özlemini gidermek için yaptırıldığı söylenilen havuz o dönemde yüzmek için kullanılsa da günümüzde restore edilerek dinlenme alanı haline getirilmiştir.
Karadeniz Havuzunun bugünkü hali 
Karadeniz Havuzunun bugünkü hali
Atatürk Orman Çiftliği Devlet Mezarlığı
Devlet Mezarlığı, Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanları, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında en az tümen komutanlığı yapmış olan ve Genelkurmay Başkanı’nın politik kriterlerine uyan 61 komutanının mezarlarının yer aldığı 1988 yılında hizmete açılan “anıt-park” niteliğindeki mezarlıktır. 536 bin m2’lik alanda bulunan devlet mezarlığının, 356 bin m2‘si yeşil alandır ve halka açıktır.
Bu alanda yer alan Cumhuriyet Tarih Yolu, 19 Mayıs 1919 tarihinden 29 Ekim 1923 tarihine kadar olan ülkenin tarihi açısından önemli olan olayların heykeller ve simgelerle canlandırıldığı yoldur. Heykeltıraş Prof. Dr. Rahmi Aksungur tarafından yapılan heykellerin yer aldığı alan, Türkiye’deki ilk büyük kapsamlı heykel düzenlenmesinin yapıldığı alandır.
Cumhuriyet Tarih Yolu’ndaki ilk heykel, Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkışını ifade eden kayadır. Kayanın gölgesi Samsun limanının harita üzerindeki silüetini ortaya çıkarmaktadır. Kayada yer alan delik, gölgenin içinde ışık belirmesine neden olur. 11.00-14.00 saatleri arasında beliren ışık, Atatürk’ün profili olarak belirir. Atatürk’ün Samsun’a çıkışını, toprağa düşen nur olarak tanımlanmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkışını temsil eden ve silüetinin belirdiği heykel 
19 Mayıs bölümünden sonra yer alan Kongreler Bölümü’nde ise iki basamakla yapılan kongreler sonucunda kurulan Meclis temsil edilir. Bir sonraki bölüm olan Savaşlar Bölümü’nde ise yer alan 5 sütunun üzerinde Nutuk’tan sözler yer alır. Bölümün sonunda yer alan heykel Lozan Antlaşmasını temsil eder. En son heykel ise “Cumhuriyet” anlamındadır ve tek soyut heykel ile sembolleştirilmiştir.
Devlet Mezarlığının sınırlarında bulunan tören alanında “otağ çadırı” formunda tasarlanan bir yapı mevcuttur. Sekizgen formunda olan ve “simge” diye adlandırılan yapı, tören alanını güneşten ve yağmur gibi hava olaylarından korur. Simgenin altında yer alan “Anıtsal Duvar” ise mezarlığa defnedilen kişilerin adlarından oluşan ve henüz bitmemiş bir duvar görünümündedir. Cumhuriyetin sürekliliğini ifade eden bu duvara, Türkiye Cumhuriyeti’nin her cumhurbaşkanı için yeni bir taş koyulur ve örülmeye devam edilir. Mezar alanına giden yolun iki tarafında bulunan heykeller ise İstiklal Savaşı’nı simgeler.
Son olarak, Devlet Mezarlığı’nda bulunan müzede, defnedilen cumhurbaşkanlarına ve Kurtuluş Savaşı komutanlarına ait eşyalar, fotoğraflar ve dergiler sergilenmektedir.
Atatürk Orman Çiftliği Gazi Piknik Alanı
Gazi Piknik Alanı ise 64.667 m2’lik bir alana sahiptir. Bu alanın 44.680 m2 ‘si çim alan, 917 m2 ‘si çocuk oyun alanı ve 1.990 m2‘lik alanı ise spor alanı olarak ayrılmıştır. 2014 yılında açılan piknik alanı Ankara halkı için güzel bir dinlenme alanı haline gelmiştir.
Gazi Orman Çiftliği Parkı
6 dönümlük alandan oluşan parkta; çocuk oyun alanları, dinlenme ve oturma alanları bulunuyor. 500 adet gülün yer aldığı gül bahçesiyle beraber park, mevsimlik çiçeklerle renklendiriliyor. Fraxinus sp. (Dişbudak), Acer sp. (Akçaağaç), Querqus sp. (Meşe), Pinus nigra (Karaçam) gibi ağaç türleri de parkta yer alıyor.
Atatürk Orman Çiftliği Müze ve Sergi Salonu
Atatürk Orman Çiftliği’nin 1925 yılında kurulduğu dönemde alanda yer alan ahır, 1943 yılında şarap ve depolama tesisine dönüştürülmüştür. 6 Mayıs 2010 yılında ise tadilatlar başlatılıp, Müze ve Sergi salonu olarak tasarlanmıştır. Müze’de, çiftlikte kullanılan ilk dondurma yapım makinesi, şişeleme makineleri, eski fıçılar ve tarım aletleri, eski veteriner aletleri ve daha birçok çeşitli aletler yer alıyor. Sunum, yarışma ve etkinliklerle manevi yapıyı korumak amaçlanırken bu misyonu taşıyan fotoğraf sergisi de burada bulunuyor.
1930 yılına ait olan Mustafa Kemal Atatürk ve Afet İnan’ın, Atatürk Orman Çiftliği’ndeki renklendirilmiş görüntülerine aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Faydalanılan Kaynaklar:
- https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/2516115-iste-ataturkun-sahip-oldugu-ciftliklerin-listesi-ve-bu-ciftlikleri-hazineye-bagislamasinin-belgesi
- https://www.aoc.gov.tr/
- https://www.birhaberoku.com/tsk-devlet-mezarligi-tanitim-filmini-yayinladi-25387
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Devlet_Mezarl%C4%B1%C4%9F%C4%B1
- https://www.turkcebilgi.com/ataturkun-cevre-ile-ilgili-sozleri
- https://www.europeana.eu/en/item/2058607/cdm_ref_collection_AEFA_id_56
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Atat%C3%BCrk_Orman_%C3%87iftli%C4%9Fi_Hayvanat_Bah%C3%A7esi
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Atat%C3%BCrk_Orman_%C3%87iftli%C4%9Fi#cite_note-15
- https://seyahatdergisi.com/ankara-ataturk-orman-ciftligi-nerede-giris-ucreti-ve-bilgi/
