Hızlı Git
İnsanların büyük şehirlerde beton yapılar arasında mahkûm edildikleri yaşam tarzı özellikle son dönemlerde insanları ve tasarımcıları yeşil çatı projelerine yöneltmektedir. Geleneksel çatı üzerinde canlı bir toprak ve bitki sistemi ile yaratılan yeşil çatılar binaların ısıtma ve soğutma gibi enerji kullanımlarını azaltmakta ve insanlar için de doğa dostu bir ortam yaratmaktadır. Özellikle üniversitelerin çevre dostu yeşil şehirler yaratmak konusunda attıkları adımlardan biri olan yeşil çatı ve çatı bahçesi çalışmaları ile şehirlere fayda sağlanmakla beraber öğrencilerin ya da diğer ziyaretçilerin de sosyalleşme oranları en üst seviyeye çıkartılmaktadır. İyi bir yeşil çatı örneği olan Avustralya’nın Melbourne şehrinde yer alan Burnley Living Roofs ile ilgili yazımızı sizler için hazırladık.
Burnley Living Roofs
2013 yılında Avustralya’daki Melbourne Üniversitesi Burnley kampüsünde açılan ve “Yaşayan Çatılar” olarak da tercüme edebileceğimiz Burnley Living Roofs, aynı zamanda dünya standartlarında bir araştırma ve öğretim merkezidir. 1853 yılında kurulan ve Avustralya’nın en eski ikinci üniversitesi olan Melbourne Üniversitesi yeşil çatılar konusunda da önderlik etmektedir. Üniversite, Burnley Living Roofs projesi ile şehirlerin mevcut durumlarının nasıl daha ekolojik hale getirilebileceği ve yeşil dönüşümler elde edebileceğini geniş bir topluluğa göstermek için bir fırsat yaratmıştır. HASSELL proje ekibinin üniversitedeki Yeşil Çatı Teknolojileri ve Kent Bahçeciliği alanlarında uzman araştırmacılar ile iş birliği yaparak hazırladığı, 500 m2’lik bir alanda yer alan Burnley Living Roofs, Avustralya ikliminde son derece pratik ve uygulanabilir olan yeşil altyapı sistemleri ile ilgili süregelen araştırmalara yön vermektedir.
Tasarım Ekibi
Burnley Livings Roofs projesi dünyaca ünlü Avustralyalı mimarlık ofisi HASSELL Studio tarafından hayata geçirilmiştir. Sidney’in yanı sıra Melbourne, Londra, Şanghay, San Francisco gibi ünlü şehirlerde de ofisleri bulunan HASSELL Studio, insanlar ile ilişki kurabilen mekânlar ve çevrenin yaratılması amacıyla projeler tasarlamaktadır. Kendi tanımları ile şehirlerde ilginç buldukları alanları yeniden hayal ederek ve yorumlayarak farklı mekânlar ortaya çıkarmaktadırlar.
Tasarım Bileşenleri
Burnley Kampüsü idare binasına uygulanan tasarım, üç ayrı yeşil çatıdan oluşmaktadır. Birbirleri ile bütünleşmiş olan bu bahçelere, üniversitenin yeşil çatı araştırma programlarının faaliyetlerine uygun olacak şekilde çeşitli programlar atanmıştır. Bahsedilen programlar aşağıdaki gibidir:
1- Araştırma Çatısı (The Research Roof)
Kent Bahçeciliği uzmanlarının yürüttüğü projeler için araştırma çatısı üzerinde tasarlanan geçici tesisler çeşitli testlerin uygulanması için kullanılmaktadır. Burada birçok deneyin eş zamanlı gerçekleştirilmesine olanak sağlayan yükseltilmiş yürüyüş yolları ve drenaj noktaları ile sınırları belirlenmiş dört adet deneme araştırma bölgesi bulunmaktadır. Bu tekil drenaj noktalarında su kalitesinin incelenmesi için çalışmalar gerçekleştirilir. Günümüzde bile birçok deneyin yapıldığı Araştırma Çatısı, en ufak değişikliklerin bile raporlanmasına ve araştırmaya geri bildirim olarak sunulmasına katkı sağlar. Bu imkanlara ek olarak çatı üzerinde tasarlanan bahçe bölmelerinin de binanın yalıtımı yönünden proje için yararlı olacağı öngörülmektedir.
2- Biyoçeşitlilik Çatısı (The Biodiversity Roof)
Minimum insan müdahalesine maruz kalacak şekilde tasarlanan Biyoçeşitlilik Çatısı, Avustralya’daki bulunan yerel bitkilerin toplanması ve onlarla ilgili deneyler yapılması amacıyla korunaklı bir alan sağlamaktadır. Burnley Living Roofs içerisindeki biyoçeşitliliği destekleyen bu kısım Melbourne’a özgü bitkiler için bir çeşit kentsel habitat sunmaktadır. Bu habitatlar çeşitli kütükler, çubuklar, kiremitler ve agrega türleri içeren doğal ve geri dönüştürülmüş öğelerin uygulanması ve yüksek bir çatıdan yönlendirilen küçük bir su akışı ile de desteklenmiştir. Biyoçeşitlilik Çatısı sadece bitkiler için değil, aynı zamanda kuşlar, böcekler ve sürüngenler için de doğal bir yaşam ortamı sağlamaktadır.
Foto 2-3: Les O’Rourke
3- Gösteri Çatısı (The Demonstration Roof)
Son olarak Gösteri Çatısı olarak adlandırılan bölümde ise günlük eğitimler için sergi ve inceleme alanı bulunmaktadır. Çok sayıda fonksiyonun katmanlaştırılması görevi gören bu kısım farklı türlerde, derinliklerde bitkiler kullanılarak oluşturulan dikim bölgeleri ile sulanan ve sulanmayan alanlara ayrılmıştır. Ortasında bulunan bir çeşit sebze bahçesi ile kent içerisinde gıda üretiminin de yapılabileceğini göstermektedir. Üzerinde oturma bölmelerinin de bulunduğu yürüyüş yolu ziyaretçiler için samimi bir ortam yaratırken aynı zamanda mekânı deneyimlemelerine de olanak sağlar. Tasarım içerisinde bulunan ve kesintisiz olarak devam eden parlak kırmızı renk çizgi, mekânların birbirine bağlanmasını sağlar ve bazı noktalarda deneysel peyzaj bölgelerinin parçası haline geliyor.
Oldukça dikkat çekici bir tasarım ve planlamaya sahip olan Burnley Living Roofs projesi, yeşil altyapı ve yaşayan binalar tasarlamak amacıyla toplumun, yatırımcıların ve hatta medyanın ilgisini çekmekte ve insanları yeşil çatı fikri ile ilgili tartışmalar ve çeşitli eğitimlere yönlendirmektedir. Tasarım ekibinin de öncelikle Melbourne Üniversitesi ve dolayısıyla Avustralya’daki yeşil çatı kullanımını arttırmaya yönelik olan çalışmalarının zaman içerisinde tüm dünyaya yayılmasını hedeflediği görülmektedir.
Proje ile ilgili tasarımcılar ve üniversite ekibinin açıklamalarını dinleyebileceğiniz ve tasarımın detaylarını gözlemleyebileceğiniz HASSELL Studio tarafından hazırlanan videoyu (ingilizce) aşağıda bulabilirsiniz.
