Hızlı Git
MERDİVENLER
İki farklı yükseklikteki düzlemler arasında sirkülasyonu sağlayan, farklı aralıklı yatay kademelenmeye merdiven adı verilir. Dış mekanlarda kullanılan merdivenlerin yapıldığı malzeme değişen hava koşullarına uyumlu olmalıdır. Yağmuru yoğun alan şehirlerde kullanılan merdivenler, çok fazla güneş alan bölgede ki merdiven türleri ile birbirinden tamamen farklıdır.
Merdiven Çeşitleri
- Eğim Açılarına Göre Merdivenler
- Kullanıldığı Malzemeye Göre Merdivenler
Eğimlerine Göre Merdivenler
- Yatık Eğimli: Genellikle dış mekanlarda, parklarda ve bahçelerde kullanılır. Eğim derece aralıkları %20 ile %25 arası ideal kabul edilir.
- Normal Eğimli: Yapılarda estetiklik derecesi ve tasarım anlayışına göre kullanılan merdivenlerdir %25 ile %37 eğim aralığına sahiptir.
- Dik Merdivenler: Bodrum katlarında, ekonomik konutlarda kullanılır. Bu merdivenlerin eğim aralığı da %27 ile %45 arasındadır.
- Çok Dik Eğimli Merdivenler: %45-%75 eğim derece aralığına sahip bu merdiven türleri özel kullanım alanlarında, form anlayışını bozmamak için kullanılır.
Kullanıldığı Malzemeye Göre Merdivenler:
- Ahşap Merdivenler: Dış mekanlarda estetik görüntüsüyle tercih edilir. Hava olaylarından, böceklenme, bükülmeden korumak için kaliteli ahşap sistemlerin tercihi çok önemlidir.
- Kagir Merdivenler: Kagir, Doğal-yapay taş türleri, beton ve betonarme türlerinin genel adıdır. Bu tarz merdivenler işçiliği ile ön plana çıkmaktadır.
Merdivenlerde Kullanılan Terimler
Sahanlık Nedir?
Kısaca dinlenme bölgesi olarak düşünebiliriz. Uzun mesafeli merdivenlerde kullanıcıların yorgunluğunu bir nebze de olsa atmak için tampon bölgelere ihtiyaç vardır. Bu dinlenme bölgesine ‘Sahanlık’ denir. Dış mekanlarda, 8-12 basamaktan sonra Sahanlık tercih edilmelidir.
Küpeşte Nedir?
İniş-çıkışlarda güvenliğimizi sağlamak, kullanıcılara yardımcı olmak için merdivenlerdin kenarlarına, ortalama 60 cm yükseklikte küpeşteler bırakılır. Merdivenlerin basamak sayısı 5-10 ise küpeştenin tek başına kullanılması yeterli olur. 10 basamaktan fazla ise Küpeşteye korkuluk düzenlemesi de eşlik etmek zorundadır.
Basamak Genişliği ve Yüksekliği
İnsan adımını 63 cm kabul edersek, basamak yüksekliğinin standart ölçülerini 15 cm olarak uygulamalarda baz alınmıştır. Bu standart ölçü merdivenlerin konumu, uygulandığı tesviye alanına ve kullanıldığı malzemeye göre değişkenlik gösterebilmektedir. Yüksek basamak genişliğine sahip merdivenler kullanıcıyı zorlar ve çabuk yorar.
Merdiven ölçü standartları nasıl olmalı?
Basamak genişliklerinden bahsetmek gerekirse, sirkülasyonda hareket halinde ki kullanıcıların rahat hareket edebilmesi için standart ölçüler; bir kişi için 60-100 cm genişlik, iki kişi için 120 cm, üç kişi için 180 cm, proje uygulamalarında kabul edilen değerdir. Bir not düşecek olursak, basamak yüksekliği 17 santimetreden yüksek, basamak genişlikleri de 27 santimetreden aşağıda bir değerde olmamalıdır. Bu değerler kullanıcı yoğunluğu olan bölgelerde tampon görevi de görüyorsa tehlikeli bir duruma sebebiyet verir.
RAMPALAR
Farklı yüksekliklere sahip düzenekler arasında geçişi sağlamak amacıyla, eğimli yol veya geçit olarak tanımlanabilir. Genellikle dış mekanlarda tercih edilen rampalar kolay geçişi sağlar, Engelli kullanıcıları da göz önünde bulundurarak engelsiz tasarımlarda rampaların önemi çok fazladır. Bu amaçta yapılan rampalarda, tekerlekli sandalyenin de kullanımı açısından eğim %5 ile %10 arasında olmalıdır. Çok zor durumlarda veya kısa rampaların eğimi maksimum %12’ye çıkabilmektedir.
Rampa kaç cm olmalı?
Merdivenlerde olduğu gibi Rampalarda da sahanlık uygulaması önem arz etmektedir. Rampanın boyu 6 metreyi aştığında 1.5 metrelik dinlenme bölgeleri yani sahanlıklar kullanılabilmektedir. Uzun rampalarda, sahanlık uygulamasının mesafesi de artmaktadır. Rampaların genişliği de 120 santimetrenin altına düşürülmemelidir.
Motorlu araçların %30 eğime kadar tırmanma gücü ve yol tutuşu olmasına karşın Karayolları Genel Müdürlüğü’nce varsayılan rampa eğimlerinin %15’in üstüne çıkmaması hususuna önem gösterilmiştir. Dönüş yerlerine, kavşaklarda, trafiğe katılım veya ayrılma gibi durumlarda, karayollarının bu kısımlarında aracın yol tutuşunun sağlanması için eğim azaltılır.
Rampalarda Yüzey Kaplamaları
Yağmur alan şehirlerde cilalı zemin kaplamaları tercih edilmez, görme engelli kullanıcılarımızın da bu rampalarda seyahat edeceği göz önünde bulundurularak döşemelerde hissedilebilir yüzeylerin kullanılmasına dikkat etmeliyiz, Rampaların yüzeylerini sert, kaymaz az pürüzlü malzemeler ile kaplamalıyız
Rampalarda Güvenlik Önlemleri
Dış mekanlarda her türlü kullanıcı kesime hitap ettiğimiz için engelli kullanıcılarımızın da ulaşıma entegre olacağı göz önünde bulundurularak planlamaları da o şekilde düşünmeliyiz. Görme engelli, yaşlı ve çocuklar için rampanın başlangıç ve bitiş noktaları arasında korkuluk sistemleri entegre edilmelidir. Tekerlekli sandalye kullanan engelli kullanıcılarımızın güvenlikleri için rampaların her iki tarafına da denk gelecek şekilde en az 5 santimetre yüksekliğinde koruma bordürleri veya koruyucu demir sistemler yapılmalıdır. Rampalardan akan yağmur sularının, rampa başlangıç noktasında birikmemesi için rampa başlangıç noktasının da eğimli olması yağmur suyunun tahliye edilmesini kolaylaştırır. Kullanıcıların rahat hareket etmesine olanak sağlar.
