Hızlı Git
Bir kentin kimliği sizce neye göre belirlenir? Ya da bir kent nasıl kimlik kazanır? Şehrin ya muhteşem bir doğası olmalı ki olsa bile onu korumak yerine maalesef kent kimliğini bozarak bilinçsiz bir kentleşmeye gidildiği için her yer beton ucubeleriyle dolup taşıyor, kentler copy-paste ile çoğaltılmış gibi her yer birbirinin aynısı… Ya da kente kimlik kazandıracak yeni tasarımlar yapılmalıdır.
Geçenlerde Rus bir arkadaşım bana Moskova’dan bir fotoğraf gönderdi ancak ben Ankara sandım çünkü yapılar birbirine çok benziyor. Hemen ardından ona Ankara sokaklarını çekip attım ”Araba plakalarını görmesem burasının Moskova olduğunu düşünürdüm.” diyor. Oysa bu şekilde rast gele şehirleşmek yerine şehri bir bütün olarak düşünüp tüm özelliklerini dikkate alarak önceden olan doğal kimliğiyle uyumlu tasarımlar yapılsa, doğal bir özelliği yoksa da oraya yeni bir kimlik kazandırarak bütününde bu kimliğe uygun tasarımlar yapılsa ne güzel olur. İlk bakışta burası Ankara ya da burası Moskova diyebilirdik.
Bu yazımda 1900’lerin başlarına kadar gözle görülür hiçbir özelliği olmayan bir şehrin yani Seattle’nin bir Peyzaj Mimarı olan John Charles Olmsted‘in eliyle nasıl değişip geliştiğini anlatacağım. Keyifli okumalar.
Seattle Şehrinin değişmesine katkı sağlayan en önemli mimar; John Charles Olmsted
John Charles Olmsted (1852-1920), New York’un Central Park’ının tasarımcısı olarak bilinen 19. yüzyıl Peyzaj Mimarı Frederick Law Olmsted‘in evlatlık oğludur. 1875 yılında üvey babası Frederick Law Olmsted’e çıraklık yapmaya başlamasıyla kariyerinin ilk adımını attı. Frederick Law Olmsted’in oğulları Jr. ve John Charles, Olmsted Kardeşler (The Olmsted Brothers) firması olarak birçok şehir parkı, üniversite kampüsü ve fuar alanı tasarımı yaparak Olmsted firmasının faaliyetlerini yürüttü. Bu sayede John Charles Olmsted kariyerinde büyük başarılar elde etti ve 1903 yılında ülkede ki en deneyimli peyzaj mimarı seçildi.
Aynı zamanda The Olmsted Brothers firmasının baş tasarımcısı olarak Seattle şehrinde birçok şehir parkı, oyun alanı, bulvar ve arboretum tasarlamıştır. Böylece Seattle’nin değişmesinde büyük rol almış oldu.
Olmsted’in tasarımlarında ki ana felsefe;
Önemli olan şehrin doğal manzarasının korunmasıdır. Olmsted Seattle için ilk raporunda şehre ‘su ve dağ manzaralarının avantajlarını güvence altına alıp muhafaza etmesi’ gerektiğini yazmıştır. Parklar ve Dinlenme Departmanı Çevre Programları Direktörü Don Harris’e göre bu uyarı hala şehir plancılarına yol göstericidir.
John Charles Olmsted’in tasarım hakkında söylediği unutulmaması gereken sözler;
Tavsiyelerinin çoğu bugün de doğru görünüyor. Örneğin, özellikle yağmur suyu yönetimi ve iklim değişikliğine uyumla ilgili günümüzün endişeleriyle ilgili olarak, kentsel akarsu yönetimini ileri görüşlü bir şekilde ele alarak şunları yazdı:
“Belediye gelişiminde belirgin bir ekonomi, park yolları ve parkların döşenmesiyle de etkilenebilir; oysa arazi, normal boyuttaki drenaj borularıyla halletmek yerine daha fazla su taşıyan dereleri kapsayacak şekilde çözüm üretmek daha ucuzdur. Böylece, büyük yeraltı kanalları açmak ve büyük masraflardan kaçabiliriz. Baş belası olacak olan dereler veya küçük nehirler, keyifli yerel eğlence alanları veya çekici park yolları için fırsat haline getirilebilir.”
John Charles OlmsteD
Başka bir zaman da uygar bir toplumun nasıl mümkün olacağını şu sözler ile ifade ediyor:
“Uygar bir toplum olmak ve çocukların oyun alanlarında spor yoluyla adaleti ve ahlakı öğrenebilmeleri için her evden yarım mil uzakta küçük çocuklara ve bebek sahibi kadınlara yönelik küçük parklar ve oyun alanları bulunmalıdır.”
John Charles OlmsteD
Bu sözünde ise kentin her bir özelliğine göre tasarımlar yaparak bu özellikleri avantaja çevirebileceğimizden bahsediyor:
‘’Kentin farklı parkları mümkün oldukça birbirine benzemek için yapılmamalı, aksine her avantaj kendi başına ayrı bir bireyselliğe sahip olmak için farklı koşullardan alınmalıdır.’’
John Charles OlmsteD
Seattle
Seattle, Amerika Birleşik Devletleri’nin Washington eyaletinde bulunan bir şehirdir. ABD’nin en kuzeybatı ucunda bulunan King County’de yer almaktadır.
John Charles Olmsted: ‘’Güzel Bir Seattle Şehri Olalım’’ projesiyle kenti, daha fazla arazi edinmeye ve ayrıntılı park sistemlerini geliştirmeye çağırdı. 1903 yılında bu şehir için Lake Washington’dan Seward Park’a ve şehir genelinde Woodland Park’tan, Discovery Park’a uzanan 20 mil uzunluğundaki park ve bulvarları içeren bir master plan geliştirdi. Daha sonra 1909’da Alaska-Yukon-Pasifik Fuarı’nı ve Highlands‘ın alt bölümünü tasarladı. İçinde birkaç kentin bulanabileceği ve eşleştirilebileceği bir park sitemi oluşturdu. 1937’de Colman, Frink, Green Lake, İnterlaken, Jefferson parklarını içeren 37 park ve oyun alanı daha tasarladı. Baker, Seward, Volunteer , Washington Park, Arboretum ve Woodland parklarının yanı sıra Broadway Playfield, Hiawatha Oyun Alanı , Lake Washington, Manolya ve Ravenna Bulvarları ‘nın da tasarımını yaptı. Böylece kenti park ve bulvarlar şehri yapmayı başardı.
John Charles Olmsted’in Seattle’de Tasarladığı Bazı Park ve Bulvarlar:
- Sunset Hill Park
- Green Lake Park
- Ravenna Blvd., Ravenna & Cowen Park
- Woodland Park
- Magnolia Bluff
- Queen Anne Blvd.
- Interlaken Park
- Washington Park Arboretum
- Volunteer Park
- Lincoln Park (Capitol Hill), later Cal Anderson Park
- Madrona Park
- Frink Park
- Colman Park
- Mt. Baker Park & Blvd.
- Jefferson Park
- Seward Park
1908 Plan
- Hiawatha Playfield
- Schmitz Park
- Lincoln Park
Diğer Olmsted Planları
- Fort Lawton
- Alaska-Yukon-Pacific Exposition
Green Lake Park
Hiawatha Playfield
Woodland Park
Seward Park
Colman Park
Volunteer Park
Washington Park Arboretum
Ravenna Bulvarı
Kaynakça
- https://historylink.org/File/7054
- https://www.dreamstime.com/photos-images/volunteer-park-seattle.htmlhttps://www.dreamstime.com/photos-images/volunteer-park-seattle.html
- www.olmsted.org/the-olmsted-legacy/john-charles-olmsted
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Seattle
- www.seattle.gov/friendsofolmstedparks/FSOP/history.html
- www.historylink.org/File/1124
- https://www.thenatureofcities.com/2012/12/15/biodiversity-planning-finally-getting-it-right-in-the-portland-vancouver-metro-region/
