Hızlı Git
Günümüzde kentsel alanların artması ile birlikte nüfus yoğunluğuna da bağlı olarak, insanlar bir takım sorunlara maruz bırakılırken, stresin pik yaptığı kasvetli ortamların etkisinden uzaklaşıp sakin ve rahat bir şekilde vakit geçirebildikleri alanlara ihtiyaç duymaktadır. Bu alanlar bir kent parkı, bir botanik park veya küçük bir mahalle parkı olabilir. Bütün bu mekanların ortak fonksiyonu olan dağılma toplanma alanı olarak tanımlanan meydanlar, insanların iletişim ve etkileşim içerisinde oldukları sosyo-kültürel odak noktalarıdır. Bazen bir kentin kimliğini oluştururken bazen de tasarımın çekim merkezi olarak nitelendirilebilirler. Tasarım projelerin tamamlayıcısı olarak nitelendirilen ve farklı birçok amaca hizmet eden çok yünlü bir kullanıma sahip meydanlar kent kimliğinin oluşuma katkı sağlayan mekanlardır.
Projeler bakımından önemli şehirler arasında olan Dublin, kendine özgün tasarımları, yenilikçi proje anlayışı ve kentsel dönüşüm çalışmalarıyla öne çıkmaktadır. Kentin en büyük sert zeminine sahip kamusal alan olarak nitelendirilen, Büyük kanal meydanı proje tasarımı ünlü Peyzaj Mimarı Martha Schwartz’ye ait, 10.000 m2 alan üzerine kurulmuş, 2007 yılında tamamlanan bir tasarım projesidir. Kısa bir zaman içerisinde kent halkı tarafından en çok tercih edilen ve dünyanın birçok yerinden gelen ziyaretçilerinde ilgi odağı olan ikonik bir meydan halini alırken ülkenin ekonomisine de büyük katkı sağlamıştır.
Tasarım Konsepti
Proje eski ve yeninin bir arada bulunduğu günün her vakti aktif olarak kullanılabilecek özgün tasarım anlayışı ile başlamıştır. Eski haliyle sadece ifadesiz bir yol aksına sahip olan meydan, projede yer alan çapraz yol aksları, çeşitli etkinlikler yapılması amacıyla tasarlanmış geniş bir orta alan ve kesişen kırmızı -yeşil yollarla özgünlüğü yakalamayı hedeflemiştir. Kırmızı yol Dublin’in gri mimarisine gönderme yaparken, yeşil yol İzlanda’nın kırsal dokusuyla bağlam kurarak bir hikaye örgüsü oluşturulmuş, geçmişle bugünü harmanlayan ince bir geçiş yakalamıştır.
Grand Canal Square’nin Tasarım Detayları ve Bileşenleri
Tasarımı güçlü ve farklı kılan bazı detayları birlikte inceleyelim.
Martha Schwartz projesini şu sözlerle ifade ediyor: “Işık ve mekanın kullanımı, hem gündüz hem de gece sosyal bir mıknatıs işlevi gören interaktif bir alan yaratarak kamuyu cezbediyor.’’
1-Yapısalların Tasarıma Olan Etkisi
Proje ile birlikte tasarıma dahil edilen yapısallar olması gerektiği gibi bir bütün olarak ele alınmış ve standartlara uygun uygulamaları yapılmıştır. Bu projede diğer kentsel dönüşüm projelerine örnek teşkil edebilecek iyi tasarım örnekleri arasında yer almaktadır. Duffy Mitchell O’ Donoghue tarafından tasarlanmış ofis binası, Daniel Libeskind’in 2000 kişilik devasa tiyatro binası ve Manuel Aires Matues tarafından tasarlanan Le Meridien otel binaları Dublin’de bulunan kanal etrafında konumlandırılmıştır. Yapısalların meydan projesine dahil edilmesiyle birlikte, kasvetli bir mekan olmaktan çıkıp, kentin odak noktası haline gelmiştir.
Meydan kavramının hakkını vererek insanların eğlenerek kaliteli vakit geçirebildikleri dinlenme alanları, renklerin yaratmış olduğu farklı etki ve sanatsal faaliyetlerin düzenlendiği birçok etkinlikler ile etkileyici bir kamusal alan oluşturulmuştur.
2- Projede Yer Alan Donatı Elemanlarının Özellikleri
Schwarz’ın hedefleri arasında tasarlanmış çubuk aydınlatma elemanları gece peyzajına çeken vurucu noktalarından biri olmuştur. Tasarıma yön veren bu düşünceyle birlikte parlak kırmızı ledler reçine cam kaplamalar ile yapılmış tiyatro binasında ki kırmızı halıyı takiben başlayan ve kanalın sonuna kadar yönlendirici etkisi ile meydanın sıra dışı bir kimliğe bürünmesine sebep olmuştur.
3-Kullanılan Bitki ve Renklerin Etkisi
Bitkisel tasarımda çok yıllık bitkiler ve süs otları kullanılmıştır. Kullanılan geometrik forma sahip bitki kasalarına entegre edilmiş oturma bankları ile kullanılıp, manzaraya hâkim doğal dinlenme alanları oluşturulmuştur. Kullanılan yeşil ve ahşap detaylar kırsalı ifade eden bir düşünce anlayışını temsil ederken, kırmızı ve yeşilin kontrast etkisi de projeyi farklı yerlere götüren önemli bir detay olmuştur.
Mevcutta bulunan Liffey Nehri detayı projenin direk olarak su ile entegrasyonu sağlarken projenin sürdürülebilir bir meydan projesi olmasında büyük rol oynamıştır. Projenin her tasarım aşaması detaylı bir şekilde düşünülmüş ve uygulanmıştır. Konsept bir proje olan büyük kanal meydanının her noktasında bıraktığı etkiler ile İrlanda’nın gezilecek yerleri arasında yerini almıştır.
İrlanda-Dublin Grand Canal Square Videosu
Kaynaklar:
- http://www.archtalent.com/projects/grand-canal-square
- https://www.dezeen.com/2008/09/05/grand-canal-square-by-martha-schwartz-partners/
- http://groundinc.com/grand-canal-square
- https://www.vbenzeri.com/mimari/grand-canal-meydan-projesi
- Kentsel Dönüşüm Sürecinde Kentsel Kamusal Mekanların Dönüşümü: Grand Canal Square (Büyük Kanal Meydanı) Örneği, Dublin, İrlanda Nil Paşaoğluları Şahin Doç. Dr. Nil Paşaoğluları Şahin İç Mimarlık Bölümü Mimarlık Fakültesi Doğu Akdeniz Üniversitesi Gazimağusa, KKTC (Mart 2018 MİMARCA 29.SAYI KTMMOB MİMARLAR ODASI DERGİSİ)
