Evrensel Tasarım: Otizm ve Peyzaj

2 Aralık 2020 7900 kez okundu Okuma süresi: 2dk, 41sn

Hızlı Git

Evrensel tasarım, yaş, beceri ve durum farkı gözetmeksizin pek çok kişi tarafından tüm ürün ve çevrelerin kullanılabilmesini mümkün kılan bütünsel bir yaklaşımdır. Evrensel tasarımı sadece engelli bireylerle alakalı bir durum olarak görmemek gerekir, evrensel tasarım; diğer adıyla herkes için tasarım engellerin ortadan kaldırıldığı bir tasarım biçimidir. Peki peyzaj mimarlığı evrensel tasarım ve engelsiz bir yaşam için neler yapabilir? Otizmli bireylerde peyzajın nasıl bir etkisi olur? Hadi başlayalım!

Otizm Nedir?

Otizm (Otizm Spektrum Bozukluğu) kişinin iletişim becerilerinin kısıtlanması ile meydana gelen gelişimsel bir bozukluktur. Günümüzde otizmin görülme sıklığı 88 çocukta 1 çocuk olarak tahmin edilmektedir. Erkek çocuklarında görülme oranı kız çocuklara göre 2 ile 5 kat daha fazladır.

Otizmin Belirtileri Nelerdir?

İletişime geçememe
Sosyal becerileri yerine getirememe
Sözlü ifadeler yerine bedensel ifadeleri kullanma
Alışkanlıkların dışına çıkmaya tepki gösterme ( sürekli aynı bardağı kullanma)
Bedensel hareketlerde tekrarlılık gösterme
Sık sık öfke sorunları yaşama, kendine vurma
Dönen cisimlere karşı aşırı ilgi
Bireysel oyunlara ilgi
Bazı nesnelere üst düzeyde bağlılık gösterme

Farkında mıyız?

Ülkemizde Otizm birçok sosyal sorunda olduğu gibi sorunları yaşamadığımız sürece farkında olmadığımız durumlardan biridir. Otizm farkındalığında olmak için ne yazık ki bu durumu yakın çevremizde tecrübe etmek gerekiyor, tıpkı kan vermenin ya da organ bağışının önemini sevdiğimiz birileri bunlara ihtiyaç duyana kadar tam manasıyla anlayamamamız gibi.

Neler Yapılıyor?

Farkındalık çalışmaları çerçevesinde sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları sloganlar, reklamlar, çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. Ancak yapılan çalışmalar genel olarak yetişkin bireyleri hedeflediği için uygulama sürekliliği kısa ve etkisi kısıtlıdır.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Ünlü Kent Meydanları ve Meydanları Özel Yapan Fonksiyonlar

Ne Yapılmalı?

Öncelikli olarak toplumdaki kişilerde otizm farkındalığı oluşturulmalı, empati becerisi geliştirilmelidir. Engelsiz bir yaşam için toplumdaki her birey elinden geleni yapmalıdır. Toplumsal olarak hayatının belli bir noktasında sorun yaşayan insanlara yardımcı olunmalı ve bireyler toplum tarafından dışlanmadan kabul görülmelidir.

Otizmli Bireyler için Peyzaj Tasarım Kriterleri Nelerdir?

Herkes için tasarım
Güvenli tasarım
Açık, net ve bilgilendirici planlar oluşturma
Özel mekanlar oluşturma
Duyusal faaliyetler için tasarım mekânı oluşturma
Özel aydınlatma koşullarına uygun tasarımların yapılması
Uygun ve uyarıcı bitkilerin seçilmesi
Görsel, dokunsal, koku alma, işitme ve diğer sistemleri canlandıran mekanların oluşturulması.