Hindistan’ın Peyzaj Tasarım Kültürü Açısından İncelenmesi

Hindistan’ın peyzaj karakteri açısından incelenmesinden önce ülke hakkında fikir sahibi olmak için bir kaç bilgi verelim:

Hindistan Güney Asya, Arap Denizi ve Bengal Körfezi kıyısında, Burma ile Pakistan arasında yer alan bir Orta Asya ülkesidir.

Hindistan Hakkında Genel Bilgiler

Nüfusu:

• Eylül 2020 verilerine göre Hindistan’ın nüfusu; 1.384.426.000’dur.
• Bu nüfus dünya nüfusunun % 17,69’uzudur.
• Nüfusun % 20’si şehirlerde, % 80’i köy ve kırlarda yaşar.
• Halkı, beş ayrı etnik gruptan oluşuyor. Bunlar Dravitler, Aryalar, Hindular, Tibet-Çin-Moğollar ve Müslümanlardır. 
• Resmi dili Hintçe olmasına rağmen, 850 çeşit dil vardır. Yazışmalarda İngilizce kullanılır.
• Hindistan’da 27 eyalet bulunur ve her eyaletin kendi resmi dili vardır.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

İklimi:

• Bütünüyle Ekvator’un kuzeyinde kalan Hindistan, sıcak bölge içerisindedir.
• Ovalık bölgeler yıl boyunca nemli ve sıcak olur.
• Hindistan ikliminin başlıca özellikleri musonlar, alize rüzgarları, sıcaklık ve düzensiz yağışlardır.
• Hindistan’da yazlar yağışlı, kışlar ise kurak geçer.
• Aylık sıcaklık ortalaması 25-35°C arasında değişir.
• 4500-5000 m yüksekliklerde karlarla örtülü bölgeler bulunur. 
• Muson rüzgarlarının getirdiği yağmurlar bölgelere göre değişmektedir.
• Dağlık bölgelerde yağış ortalaması 508 milimetreyi bulur. Bu ortalama Tar Çölünde 254 mm, Assam’da 10.000 mm, Dekkan’da 254 mm, Batı Gatlar’da ise 5000 milimetreyi bulur. 

• 

• 

• 

• 

• 

Bitki örtüsü:

Tabii kaynaklar bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Ülke topraklarının % 22’si ormanlıktır. Özellikle Himalaya etekleri sık ormanlıktır. Himalaya eteklerindeki ormanlar yapraklarını dökmezler. Bunlar palmiyeler, liyanlar, meşe, bambu ve defne ağaçlarından meydana gelmektedir. Dekkan’ın kuzeydoğusu ile Ganj Ovasında büyük ormanlar bulunmaktadır. Bu ormanların ağaçları kurak mevsimde yapraklarını dökerler. 

Hindistan Peyzajı

Hindistan’ın peyzajı tarihte ev sahipliği yaptığı bir çok medeniyetten etkilenmiş ve günümüzde hâlâ birçok medeniyetin yapmış olduğu yapı ve bahçeleri görmek mümkün.

Moğollar 13.yüzyılın başında İran’ı istila ettikten sonra, kuzeye doğru yayılarak Hindistan’ı da etkileri altına almışlardır. Yaklaşık üç asır boyunca (15-18.yüzyıl) Hint uygarlığını etkilemişlerdir. Kabil’i başkent yapan Babür Han, burada 10 tane önemli bahçe inşa ettirmiştir. Bunlardan en önemlisi 1508 yılında yapılan Babür Han’ın Bağ-e Vefa diye isimlendirdiği bahçedir.

Bu bahçe tasarım özellikleri ile tam bir İran bahçesini anımsatmaktadır. Babür Han’ın daha sonraları başkenti Agra’ya nakletmesi ile bahçe sanatı çalışmaları farklı bir coğrafyaya kaymıştır. Ölümünden sonra Babür Han’ın mezarını da içeren Ram Bağı bugüne kadar yaşayan örneklerden birisidir. Daha sonraları Moğol hükümdarlarının mezarlarının bütün ömürlerince sefasını sürdükleri bahçelerde yer alması zamanla bir gelenek haline gelmiştir.

• 

• 

• 

Hint İslam Bahçelerinin Düzenleme İlkeleri

• Hint İslam bahçelerinde genellikle köşkler ve/veya saraylar bir gölün ortasında yer almaktadır.
• Tüm cephelerinde havuz ve kanallar ışınsal olarak uzanmaktadır.
• Mermer köşkler bulunmaktadır.
• Bu mermer köşkler genellikle saray merasimlerinde ve ziyafetlerde kullanılmış, ayrıca da bir dinlenme yeri olmuştur.
• Hükümdarlar veya diğer varlıklı insanlar öldükten sonra bu köşklere gömülmüş ve bunların çevresinde de ailenin diğer fertleri için daha küçük köşkler inşa edilmiştir

Hindistan’ın Peyzaj Tasarım Kültürü Örnekleri

Ram Bağ

Hindistan’ın en eski bahçelerinden olan Ram bahçesi (Ram Bağ) 1528 yılında, Taç Mahal’in beş kilometre kuzey doğusunda Moğol imparatoru Babür tarafından yapılmıştır. Baghe Gül Afşan olarak bilinen bu bahçe kanallar ve çeşmelerden oluşmaktadır. Bahçenin birbirini dik kesen dört parçalı (Cahr-ı Bağ) formal planı İslam bahçe sanatını temsil etmektedir. Bahçe köşkler ve teraslardan oluşmaktadır. Teraslar nişli kemerler ile süslenmiştir. Köşkler taştan yapılmış sütunlar ve köşe kuleleri ile sınırlandırılmıştır. İslam bahçelerinin sembolü olan su, bu bahçede kanallar biçiminde kullanılmıştır. Bu kanalların etrafında herdemyeşil ağaçlar yer almaktadır.

• 

• 

Tac Mahal

Hint bahçelerinin en ünlü ve bugüne kadar fazla değişmeden gelen mezar anıtı Agra’daki Tac Mahal’dir.

Şah Cihan 1631 yılında genç yaşta ölen eşi Mumtaz Mahal için yaptırdığı türbenin en önemli özelliği beyaz mermer ve anıtın güzelliğini yansıtan su aynasıdır. Bitkisel yönden dikkat çeken bir özellikte kanallar boyunca kullanılan, ölen bir kişinin ruhunun göğe yükselmesini simgeleyen Cupressus (Servi) ağaçları bulunuyor. Bahçede ince, uzun bir havuz ve bahçenin sonunda kubbeli bir yapı yer alıyor. Bahçe simetrik bir biçimde tasarlanmıştır. Ortasındaki havuz ve dört kanaldan akan sular bahçeyi dört parçaya bölüyor. Bahçede bulunan çeşme ve havuzların suyu Yamuna Nehri’nden getiriliyor.

Tac Mahal, Hindistan’ın Agra şehrinde aşk için inşa edilen, Dünya’nın en büyük ve en güzel anıtı olarak kabul edilen, geceleri aydan daha parlak görünen, Türk-İslam mimarisinin göz bebeği, Hindistan’daki en değerli yapılardan ve dünyanın 7  harikalarından birisidir. Yapının mimarları ve Mimar Sinan’ın talebelerinden Mehmet İsa Efendi, yapıdaki yazıları yazan Hattat Serdar Efendi eserin yapımı için, Şah Cihan tarafından İstanbul’dan davet edilmiş ve  1630 da inşasına başlanan Tac Mahal, yaklaşık 22 yıl sonra 1652’de tamamlanmıştır.

• 

• 

Hümayun Şah Mozolesi

Delhi’deki Moğol yapılarından biri olan Hümayun Mozolesi, 1566-1573 yılları arasında yapılmıştır. İran tarzını yansıtan binalar, tasarımın merkezini oluşturuyor. Bahçeyi dört bölüme ayıran ve bazı noktalarda, birleşen geçitlerin her biri küçük kareler oluşturacak biçimde kanallarca bölünmüştür. Güneye doğru hafifçe eğimlenen arazi, suyun topoğrafyayla uyum bir şekilde küçük taş engelleri aşarak akmasını mümkün kılıyor.

• 

• 

Agra Ford Bahçeleri

16. yüzyılın ikinci yarısında Moğol İmparatoru Ekber Şah tarafından yaptırılan Agra Kalesi’nde birçok bahçe vardır. Bunların en ilginçlerinden biri olan Anguri Bagh (asma bahçesi) günümüze kadar korunmuştur. Yüksek bir noktada konumlanan su deposu, kumtaşından yapılan bordürlerin bir ağ gibi sardığı dört bölümlü tasarımın başlangıç noktası oluyor

İslam peyzaj anlayışına uygun bir çiçek bahçesi olarak da tanımlanabilecek bu farklı tasarım, Jaıpur’daki Amber bahçeleri ile birlikte türünün iki örneğinden birisldir.

• 

• 

Red Ford Bahçeleri

Delhi’deki bu bahçe grupları aynı zamanda, Shah-Jahanabad olarak da anılır. Üç tarafı yüksek duvarlarla çevrili olan Red Ford bahçelerinin, dördüncü cephesi Jumına Nehri’ni görür. Bu yörede oldukça bol olan su nedeniyle, bir zamanlar kalenin içinde pek çok bahçe yer alıyormuş.

Bugün ise; orijinal bahçelerin çoğu maalesef çimlerle örtülmüş durumda. Ancak çok sayıdaki kanallar sayesinde, bahçelerin geçmişteki planlarını ve düzenlemelerini tahmin etmek zor olmuyor. Alçak kulübelerin altındaki kanallardan akan su unsuru, sıcak Hindistan yazlarına ferahlık katmak için düşünülmüş tasarım detaylarından birisidir.

• 

• 

• 

Kashmir Bahçeleri

Kashmir Bahçeleri’nin en iyi korunmuş olanları, Srinagar yakınlarında Dal Nehri kıyısında konumlanır. Bunun nedeni ise, Moğol yöneticilerin Kashmir vadilerini, yaz ikametgahları olarak belirlemiş olmalarıdır. Ilıman iklimli, panoramik bir manzaraya nazır vadide, 17. yüzyılda 700’den fazla bahçe konumlanıyormuş. En önemlileri ve günümüze kadar gelebilen Shalimar Bagh, Nishat Bagh ve Chashma Shahi bu bahçelerin ne yazık ki bir bölümü de zamanla su kıtlığı nedeniyle yok olmuştur

• 

• 

• 

Hindistan’dan Dünya Mirasları

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Ben bu yazıyı hazırlarken çok keyif aldım açıkçası Hindistan’da bu kadar çeşitli ve tarihi güzelliklerin olabileceğini tahmin etmemiştim bu yüzden ilgi ile yazdım. Umarım sizin de ilginizi çekebilecek bir çalışma olmuştur.

Editörün Önerisi:

Kamusal Alanlara Farklı Bir Bakış: Ganj Nehri

Kaynaklar

1. http://www.sosyaldersleri.com/konu-detay/hindistan/5686/603.html
2. http://www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/hindistan.htm
3. https://www.birhayalinpesinde.com/tac-mahal-agra-hindistan
4. http://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/HALICI-G%C3%BClseren-PAK%C4%B0STAN%E2%80%99DA-BABURLULAR-D%C3%96NEM%C4%B0-M%C4%B0MAR%C3%8E-ESERLER%C4%B0.pdf
5. http://www.msakenvoyages.com/Tours-details/Natural-beauty-of-Cox-s-Bazar-3-3-5-91
6. https://www.turkcebilgi.com/hindistan_-_co%C4%9Frafi_verileri
7. http://www.enkucuk.com/hindistanin-en-buyuk-10-sehri
8. https://www.unescodunyamiraslari.com/hindistan/