Hızlı Git
Bu yazımda Kayseri’de Erciyes’in eteklerinde bulunan ulusal ve uluslararası öneme sahip A sınıfı sulak alanlarımızdan olan Sultan Sazlığı Milli Parkından bahsetmek istiyorum. Alana ait teknik ve güncel bilgilerin yanı sıra yazımın sonunda kendi çektiğim fotoğraflar ile size küçük bir gezinti imkanı sunacağım.
Alan, adını Osmanlı padişahı 4. Murat’ın sefere çıktığında aylarca bu bölgede konaklaması ile sultanın sazlığı anlamında Sultan Sazlığı olarak almıştır.
Sultan Sazlığı Milli Parkı Konumu
1988 yılında Tabiatı Koruma Alanı olarak ilan edilen saha, 2006 tarihinde statü değiştirilerek Milli Park olarak ilan edilmiştir. Toplamda 24.523 Ha. alanı kapsamaktadır. Kayseri’nin 90 km güneyinde olup; Develi İlçesinden 35 km, Yahyalı İlçesinden 24 km ve Yeşilhisar İlçesinden de 18 km uzaklıktadır. Konum olarak Yahyalı Develi ve Yeşilhisar ilçeleri sınırları arasında yer almaktadır.
Sultan Sazlığı Milli Parkının Önemi
Sultan Sazlığı Milli Parkı 319.000 ha’lık kapalı su toplama havzasının ortasında yer almaktadır. Tatlı ve tuzlu su ekosistemini bir arada barındıran, Afrika ile Avrupa arasındaki göçmen kuşların kullandığı iki ana göç yolunun kesiştiği, ülkemizdeki en önemli sulak alanlardan biridir.
Alan Avrupa Konseyi tarafından nesli tehlike altında olduğu belirlenen ve global tehdit altında olan 251 kış türünü barındırması,130.000 civarında su kuşunun kışı bu alanda geçirmesi ve aynı zamanda türlerin üreme yeri olması nedeniyle 1994 yılında taraf olunan Ramsar Sözleşmesi kapsamında 17.200 Hektarlık alan Ramsar Alanı (Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alan) olarak koruma altına alınmıştır.
Deniz seviyesinden yüksekliği 1072 m olan Sultan Sazlığı Milli Parkı’nın göl derinliği en fazla 1.5 m.’dir.
Avrupa’da; turna, flamingo, akbalıkçıl, kaşıkçı kuşlarının bir arada kuluçkaya yattığı tek alan oluşu kaynak değerlerini oluşturmaktadır. Fauna türleri [ Fitoplankton, Zooplankton, Omurgasızlar (Sucul Omurgasızlar, Karasal Omurgasızlar),Omurgalılar (Balıklar, İki Yaşamlılar, Sürüngenler, Memeliler ve Kuşlar)] açısından da oldukça zengindir.
Sultan Sazlığı’nda Bulunan Habitatlar
Kuzey ve Güney Sazlıkları: 6953,00 hektarlık bir alanı kaplar. Bu habitatların gösterge bitkileri Adi kamış (Phragmites australis) ve Dar yapraklı kedi kuyruğu (Typha angustifolia)’dur Gösterge kuş türleri ise Saz delicesi (Circus aeruginosus), Küçük karabatak (Phalacrocorax pygmaeus), Küçük balaban (Ixobrychus minutus) ve Bıyıklı baştankara (Panurus biarmicus)’dır.
Tatlı Su Gölleri (Eğri Göl, Bağınaltı Gölü, Sarp Gölü, Kanlı Göl ve Soysallı Pınarı): 16,9 hektarlık bir alanı kaplar. Tatlı su göllerinin gösterge bitkileri, Beyaz su nilüferi (Nymphaea alba), Su miğferi (Utricularia australis), Küçük su mercimeği (Lemna minor), Sık yapraklı su sümbülü (Groenlandia densa) ve Kurbağa kaşığı (Alisma plantago-aquatica)’dır (Aksoy, 2004). Gösterge kuşlar ise Dikkuyruk (Oxyura leucocephala), Pasbaş patka (Aythya nyroca) ve Kızıl Boyunlu batağan (Podiceps grisegena)’dır.
Tuz Gölleri (Yay Gölü ve Tuzla Gölü): Korunan alanın ortasında ve en alçak noktasında yer alan Yay Gölü, en büyük tuz gölüdür. Yüzölçümü 4.076,00 hektardır ve korunan alan içindeki tuz göllerini en iyi temsil eden göldür. Göl, kuzeyden ve güneyden gelen ve topraktaki tuzlu mineralleri taşıyan yer altı suları ile beslenir. Tuz gölü habitatlarında bitki bulunmaz. Bununla beraber, kurak mevsimde, sular çekildiği zaman, Deniz börülcesi (Salicornia europae), Karataş otu (Artiplex nitens) gibi tuza toleranslı bitkiler çıplak toprak üstünde yetişir (Aksoy, 2004). Gösterge kuşlar ise Büyük flamingo (Phoenicopterus ruber), Angıt (Todorna ferruginea) ve Halkalı cılıbıt (Charadrius hiaticula)’tır.
Çayırlıklar: Çayırlıklar 2103,50 hektarlık bir alanı kaplar. Gösterge bitkiler Narpuz ya da yabani nane (Mentha aquatica L.), Sahil hasor otu (Juncus littoralis), Yatık düğün çiçeği (Ranunculus repens) ve Kan çiçeği (Lythrum salicaria L.)’dir (Aksoy, 2004). Gösterge kuşlar ise Mahmuzlu kız kuşu (Hoplopterus spinosus) ve Uzun bacak (Himantopus himantopus)’tır.
Tuzcul Bozkırlar: Bunlar, tatlı su girdisinin olmadığı ve arazinin tuzlu toprakla kaplı olduğu korunan alanın doğu, kuzey ve batı kesimlerinde 8.777 hektarlık alanı kaplar. Gösterge bitkiler Keven ya da Geven (Astragalus macrocephalus finitimus), Üzerlik otu (Peganum harmala L.) ve Yavşan (Artemisia herba-alba)’dır (Aksoy, 2004).
https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Belgeler/dkmp/kutuphane/58.pdf
Milli park alanında 73 familyaya ait 428 tür saptanmış olup bunların 48 tanesi Türkiye endemiğidir. Bunlardan Puccinellia bulbosa caesaria türünün dünyadaki tek yayılış alanı Sultan Sazlığı Milli Parkı’dır. Sucul, karasal, tuzlu ve tatlı su gibi birçok değişik ekosistemin varlığı, botanik çeşitliliği desteklemektedir. Son yıllarda tüm alanda görülen genel kuruma, bu habitatlarda köklü değişikliklere yol açmıştır; çıplak toprağa ve tuzcul bozkırlara dönüşmüş olan tuz göllerinin yanı sıra, sazlıklar bataklığa, tatlı su gölleri de acı suya dönüşmektedir.
Sultan Sazlığı’nda Bulunan Fauna Türleri
Birçok ekosistem ve habitatın bir arada olması, bitkilerde olduğu gibi pek çok fauna türüne de üreme, barınma ve beslenme imkânı sağlamaktadır. Alanda 27 fitoplankton türü ve 21 memeli türü bulunmaktadır. Bu türlerden Körfare (Nannospalax leucodon) ve Avrupa alaca kokarcası (Vornelaperegusna) IUCN Kırmızı Listesi‘nde zarar görebilir, Cüce avurtlak (Cricetulusmigratorius)ise düşük risk/nesli tehlikede kategorisinde bulunmaktadır.
Sultan Sazlığı Milli Parkı; nesli tehlike altındaki kuş türlerinin mevcudiyeti nedeniyle rekreatif aktivitelere açık değildir. Burada gerçekleştirilen en önemli etkinlik kuş gözlemciliğidir. Alandaki kuş gözlem kuleleri, yürüyüş patikaları ve kulübeleri ile Güney sazlıklarının içinde de kayıklarla kuş gözlemi yapılabilmektedir.
Sultan Sazlığı Korunan Alanı’nda görülen kuşlar
Alanı kullanım durumlarına göre 4 kategoriye ayrılabilir:
Yaz Göçmeni Kuşlar: Bu grupta yer alan kuşlar Mart-Eylül ayları arasındaki süreci Sultan Sazlığı Milli Parkı’nda geçirmektedirler. Bu grupta yer alan önemli kuş türleri Gri balıkçıl (Ardea cinerea), Küçük karabatak (Phalacrocorax pygmaus), Angıt (Oxyura leucopcephala), Dikkuyruk (Tadorna ferruginea), Saz delicesi (Circus aeruginosus) ve Yalıçapkını (Alcedo atthis)’dır.
Kış Göçmeni Kuşlar: Kış göçmeni kuşların Sultan Sazlığı’ndaki kalış süreleri Eylül ayı sonundan Şubat ayı sonuna kadar uzayabilir. Bu grubun bariz örnekleri Flamingo (Phoenicopterus ruber), Kaşıkçı (Platalea leucorodia), Leylek (Ciconia ciconia), birçok ördek ve kaz çeşidi ile yırtıcı ve ötücü kuşlardır.
Yerli Kuşlar: Bu grupta yer alan kuş türlerinden bazıları: kızıl şahin (Buteo rufinus) ve boğmaklı toygar (melanocorypha calandra) dır.
https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Belgeler/dkmp/kutuphane/58.pdf
Sulak alanda dört familyaya ait yedi balık türü tespit edilmiştir. Sultan Sazlığı Milli Parkı’ndaki en baskın balık türü Dişli sazancık’tır (Aphanius chantrei). Yine alanda tespit edilen Şişman balık (Phoxinellus anatolicus) ise IUCN Kırmızı Listesi’ne göre tehlike altında kategorisindedir.
Sultan Sazlığı Milli Parkının Türkiye Ekonomisine Katkısı
Alan insan boyu sazları ile ilgi çekiyor. Bu sazlıkta yetişen kamış bitkisi mevsim sonunda bölge halkı tarafından toplanarak geçim kaynağı olarak kullanılıyor. Kamış buğdaygiller ailesinin üyesidir ancak daha sert yapıdadır. Sert gövdesi ile ilk çağlardan beri yapı malzemesi olarak kullanılmıştır. Toplanan kamışlar temizlenip balyalanıp kurutulmakta sonrasında işlenmek üzere fabrikalara gönderilmektedir. Türkiye’den ihraç edilen kamışların yaklaşık olarak %70 i Sultan Sazlığı Milli Parkından temin ediliyor.
Alanda Neler Yapılır ?
Alanda sazlığın içine doğru ilerleyen yürüyüş keyfi yapabileceğiniz 1.5 kmlik bir ahşap köprü mevcut. Yolun sonu sizi gölün tam ortasında manzara izleme imkanı sunuyor. Karşıda Erciyes dağını tüm ihtişamı ile seyredebilirsiniz. Alanda yılkı atları ile doğa keşfi yapmak yada sazlıkta kayık ile gezinti yapmak mümkün. Aynı zamanda alan fotografçıların ve fotograf çekmeyi sevenlerin tercih edilebileceği bir nevi açık hava stüdyosu.
Alan girişinde bulunan ziyaretçi tanıtım merkezinden bilgi alabilir, müzeyi gezebilir ve farklı noktalarda bulunan kameralar sayesinde sinevizyonda kuş gözlemi yapabilirisiniz. Ayrıca alanı üst ölçekten görebilmek için gözem kulesi bulunuyor.
Sultan Sazlığı Milli Parkı Fotografları
Ve son olarak kuşların dansı
Fotograflar: yahyalı.bel.tr / develi.bel.tr / https://kayseri.bel.tr/AA/Feyza KİRAZ Fotoğraf Arşivi
