Hızlı Git
Grafiti deyince hepimizin aklına şehrin duvarlarında gördüğümüz rengarenk gösterişli çizimlerden oluşan bir sokak sanatı gelir. Peki ya grafitiler canlı olsaydı (yosun grafiti) nasıl olurdu? Yaşayan bir sanat, kulağa çok hoş gelmiyor mu sizce de?
Grafiti, köken olarak grafik kelimesinden gelen resimler ve şekiller ile yazının birleştirilmesiyle sanatçının kendini ifade etmesinden doğan bir sokak sanatıdır.
Grafitinin geçmişi çok eskilere dayanmakta olup, ilk insanların mağara duvarlarına resim çizmesinden ortaya çıkmış olduğu düşünülmektedir. Grafitinin kabul edilen ilk çıkış noktası 2. Dünya savaşının başladığı 1940 yıllarıdır. Almanya’yı iki parçaya bölen Berlin Duvarı‘na yazılan yazılar, protest kişiler tarafından boyanarak grafitiye benzetilmiştir ve bu olay günümüzde grafitinin çıkış noktası kabul edilmektedir. 1960 yıllarında sokak çetelerinin yerlerini belli etmek için kendi amblemlerini duvarlara işlemesiyle Amerika’da, Almanya’da yaşayan ve orada grafiti öğrenen Türklerin Türkiye’ye yaymasıyla da Türkiye’de görülmeye başlanmıştır. Daha önceleri illegal olsa da ve vandalizm olarak görülse de zaman içinde kendine yer edinmiş ve bir sanat olarak kabul görmüştür.
Yosun Grafiti
Gelelim bu duvarlardaki muhteşem sokak sanat eserlerinin canlı olması konusuna. Eko-grafiti yada yeşil grafiti olarak da bilinen moss graffiti yani yosun grafiti, kamusal alanların duvarlarına canlı yosun kullanılarak yazılan bir sokak sanatı türüdür. Grafiti akımında kullanılan boyların yerini burada yosunlar almaktadır. Yosun duvarlar da tıpkı grafitiler gibi sanatçının duygu ve düşüncelerini ifade edebildiği çalışmalardır. Burada kullanılan materyal binaların yüzeylerine zarar vermemekte ve zaman içerisinde büyüyüp gelişmektedir.
Yosun grafiti, insanların sokak sanatı algısını değiştirmektedir. Kelimenin tam anlamıyla kentsel manzaralara hayat getirmekte, yaşamaktadır. Yosun grafiti sanatçıları, sprey boya yoluyla toksik kimyasallar yaymamakta aksine biyolojik olarak bozunabilir malzemeler kullanmaktadırlar.
Yosun grafitinin anavatanı İngiltere’dir. Bu sanatın bilinen ilk sanatçısı ise Anna Garforth. Kendisinin İngiltere’de uygulamış olduğu çok sayıda çalışması mevcut.
Anna Garforth bir grafiti sanatçısıdır. Grafitilerinde yosun kullanmaya başlaması ise Abney Park mezarlığına yaptığı bir gezi sırasında, mezar taşlarının üzerindeki yosunları görmesi ile başlamış. Mezar taşlarının yazılarına yerleşmiş yosunlar kendisine ilham vermiş ve buradaki bazı yosunları toplayarak çalışmalar yapmaya başlamış. Böylece yosun tipografisi doğmuş. Anna Garforth bir çok malzeme ve konseptle denemeler yaparak bugün İngiltere’nin duvarlarını süsleyen çok sayıda yosun grafitiye imza atmış.
Yosun Graffiti Nasıl Yapılır?
Yosun grafiti yapmak istediğinizde internet üzerinde çok fazla uygulama tarifi bulabilirsiniz ancak bu tariflerin hepsi doğru değil. Araştırmalarım ve birkaç uzmanla görüşmem sonucunda kendi evinizde bile uygulayabileceğiniz en temel ve basit yosun grafiti uygulamasını sizinle paylaşacağım.
Yosun Graffiti Uygulaması Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yosun grafiti için uygulama alanı çok önemli. Yer seçimi yaparken uygulama yapacağınız duvarın pürüzsüz olmamasına dikkat edin. Yosunlarınız duvarda tutunmak isteyeceklerdir bu yüzden de tamamen pürüzsüz bir yüzey kullanmak doğru olmayacaktır.
- Yer seçimi yaparken güneş ve nem faktörüne de çok dikkat etmelisiniz. Güneşin çok olması da hiç olmaması da doğru olamamakla beraber az güneş alan yerleri tercih etmelisiniz. Yapay ışıklandırmayla ışık ihtiyacını karşılamanız mümkündür ancak fazla güneşin maalesef telafisi olmayacak ve yosunlarınız büyümeyecektir.
- Yosunların istediğimiz görüntüye ulaşabilmelerinde yeterli miktarda nem olması çok önemli rol oynamaktadır. Nemli bir ortam işinizi çok kolaylaştıracaktır. Yosunlarınızda sararmalar oluyorsa nem eksikliği yaşıyor olabilirler.
- Yosun grafiti yapmak için en uygun mevsim havanın daha dengeli olduğu bahar aylarıdır. Sonbahar ve ilkbahar bu uygulama için biçilmiş kaftan diyebiliriz. (küresel iklim değişikliğinin yarattığı durumları saymazsak tabii) Bu mevsimlerde yosunlarınız kolayca büyüyecek ve sulama ihtiyacı daha az olacaktır. Haftada 2 kere sulama yapmak yeterli gelecektir. Yaz dönemlerinde bu uygulamayı yaparsanız ise her gün sulamanız gerekecektir.
Yosun Grafiti Uygulaması için Gerekli Malzemeler
- Yağlı süt (yarım su bardağı)
- Ilık su (0,5lt)
- Toz şeker (1 tatlı kaşığı)
- Yosun ve yapraklar
- Blender
- Boya fırçaları
- Sprey şişesi
Yosun Graffiti Tarifi
Uygulamada kullanacağınız yosunların kara yosunu olması gerekmektedir. Malzemeleri karıştırmadan önce yosununuzu topraklarından(varsa) ayırıp güzelce yıkamalısınız. Karıştırma kabına sütü, suyu, toz şekeri, yosun ve yaprakları sırayla ekleyerek blender ile homojen bir karışım yapın ve hazırız. Elde ettiğiniz karışım fırça ile uygulanabilecek kıvamda az katı olmalıdır.
Ardından uygulama yapacağınız yüzeye karışımı istediğiniz formda fırça yardımıyla uygulayın. İsterseniz öncesinde tebeşir ya da farklı bir malzeme ile yüzeye yapmak istediğiniz desenin ya da yazının şablonunu çıkarabilirsiniz. Uygulamayı tamamladıktan sonra mevsime göre yukarıda belirttiğimiz sıklıkta, sprey ile püskürterek sulama yapabilirsiniz.
Giderek daha çok yapılaşan şehirlerimiz için en azından duvarlarımızın nefes alan, yaşayan dikey sanat eserleri haline gelmesini yosun grafiti ile sağlayabiliriz. Daha yeşil düzenlemeler ve daha yeşil bir doğa umuduyla… :)
Bonus bilgi: bazı tariflerde malzemeler arasında Water Retaining Gel yani su tutma jeli görebilirsiniz. Eğer su tutma jeli kullanırsanız yosun, su, süt ve su tutma jelinden oluşan bir karışım yapıp uygulamanız yeterli olacaktır. Tedarik etmesi çok kolay olmadığı için şeker kullanmanızı öneririm :)
