İnsan çıtır ekmeği ısırdığında, Kırıklar dolar kucağına, İşte orası umudun tarlasıdır. Ve orada başaklar ağırlaştığında, Sayısız ah dökülür toprağa. İç ses, diye söylendim, Ve ah dedim sonra, Böyle ah demeyi beli bükük bir ahlat ağacından öğrendim. Didem Madak
Şiir otomatik başlamadıysa “Listen in browser” seçeneğine tıklayınız”
Didem Madak’ın kaleme aldığı Ah’lar Ağacı **Madak, Didem. Ah’lar Ağacı. İstanbul: Metis, 2012.** şiirindeki ahlat ağacı bitkisini bağdaştırdığı olaylar ve betimlemeler ile ahlat ağacı bitkisine yüklenilen anlamları iç benliğimizle sorgulamamızı sağlayarak ağaç ve insan ilişkisi bir kez daha gün yüzüne çıkmaktadır.
Pyrus elaeagnifolia – Ahlat Ağacı Bitkisi
Ahlat ağacı, Kuzey, Orta ve Güney Anadolu ile Kırım‘da doğal yayılış göstermektedir. Yaban armutu olarak da bilinmektedir. Rosaceae familyasındandır. Kapalı tohumlu, yuvarlak taçlı, çift çenekli ve çok yıllık ağaçlardandır. Ortalama 7-15 m boy yapmaktadırlar. Yaprakları, 4-7 cm uzunluğunda ve 2-3 cm genişliğinde dar eliptik derimsi, kenarları ince dişli, gri yeşil renkte ve her iki yüzü de tüylüdür. Basit yaprak ve almaşık dizilim göstermektedir. Sürgünler sık tüylü ve gri renklidir. Gövdesi gri-kahverengi ve çatlaklıdır. Dal formu dikenli dallıdır.
Ne çok dikeni vardı ahlat ağacının tanrım, Ulaşılamazdı, Sen sarılmak istesen ona, O sana sarılmazdı. Ne çok dikenin vardı Tanrım! Ne çok isterdim, Sana sarılamazdım. Ve şöyle derdim o zaman: Ah! Ahlat ahların ağacıydı, Yaşlanmaya başlayanların, İtiraf edilememiş aşkların, Evde kalmış kızların. Ahlat ahların ağacıydı, Cezayir nasıl cezaların ülkesiyse, Öyleydi işte. Didem Madak
Erdişi olan çiçekler beyaz renk, şemsiye formlu salkım ve 5 adet taç yapraklıdır. Çiçeklenme zamanı, bahar (Nisan) ve bahar sonu (Mayıs) aylarındadır. Meyveleri yalancı sulu, 3-4 cm çapında küremsi-armut biçiminde önceleri yeşil ve tüylü, olgunlaştığında ise sarı-kahverengi ve tüysüzdür. Kısa bir sapı vardır. Tadı buruk, meyve dokusu kumlu da olsa yenebilir.
Bazen ah diyorum durmadan, Şimdi ben ahlatın başında, Otuz iki yaşımda. Ahlar ağacı gibi. Rengarenk çaputlar bağladım yıllarca dallarıma, Mavi, mor, kırmızı ve yeşil, İstedim, hep istedim, Sen iste derdim, iste yeter ki vereyim. Her istediğimi verdim. Arttım, fazlalaştım, Eksikli yaşamaktan. Ahlar ağacıyım, gibisi fazla. Başka bir şey istemem, Artık beyazlaşan üç-beş tel saçıma, Hesabımı vermekten başka. Didem Madak
Rakım 0-1700 m arasındadır. Güneş ışığını sever ve soğuğa dayanıklıdır. Ilıman iklim ve taşlı, kumlu, kuru toprak istemektedir. Aşılama ya da tohumları sayesinde üretim yapılmaktadır. Peyzajda kullanım alanları; park, bahçe ve çit alanlar olmak üzere ayrılmaktadır. Meyve bahçelerinde, kap içinde balkon, teras ve çatı bahçeleri ile erozyon kontrol çalışmalarında kullanılmaktadır.
Didem Madak’ı yakından tanımak ve ahlat ağacı bitkisine yüklediği anlamları daha iyi anlamak için aşağıdaki belgeseli de izlemenizi öneriyorum.
