Peyzaj Mimarlığı Mesleğinin İklim Değişikliğini Önleme Açısından Önemi

Geçtiğimiz günlerde akademiden adını vermek istemediğim bir Endüstri Mühendisliği Profesörü ile bir mekanda bir araya geldik. Peyzaj Mimarı olduğumu öğrenince aramızda şöyle bir konuşma geçti:

• Hoca: Ah bilseydim sana benim hobi bahçesini (80m2) düzenlettirirdim
• Ben: Güveniniz için teşekkürler hocam, ancak hobi bahçeleri genel anlamda bizim mesleğimize girmez. Belki alan daha büyük olsaydı, planlama ve tasarım adına bir şey olabilirdi. Ancak oradaki hobi bahçelerinde ancak bahçecilik yapılabilir.
• Hoca: Çevre düzenlemesi de yapmayacaksanız daha ne iş yapacaksınız, başka ne işe yarıyorsunuz (küçümseyici gülümsemeyle).
• Ben: Peyzaj Mimarları, dış mekanların tasarımı, planlaması ve yönetimini gerçekleştiren, dışarıdaki bir bank ya da çocuk oyun alanındaki bir salıncaktan iklim değişikliğine kadar birçok alanda çalışan profesyonellerdir. Ancak bu hobi bahçesi tasarlamak üzerine bir meslek olduğumuz anlamına gelmez (Ticari olarak yapılamaz demiyorum. Tabiki peyzaj firmaları bunu yapabilir). Mesela ülkemiz Paris İklim Antlaşmasına taraf oldu değil mi, bunun en büyük uygulayıcısı biziz. Dünyanın geleceği açısından iklim en önemli konu olabilir ve mesleğimizde yapılan akademik çalışmaların önemli bir kısmı iklim üzerinedir.
• Hoca: İklim mi? Bunu başka yerde söyleme sakın üzerine gülerler.
• Ben: Bize layık görmediğiniz İklim konusu üzerinde başka hangi meslekler çalışıyor hocam?
• Hoca: Tabiki iklim mühendisleri (Türkiye’de böyle bir bölüm yok, Meteoroloji bölümü var). Nasıl bir katkınız oluyormuş sizin iklim değişikliğine?
• Ben: (O an bir kamusal alan üzerindeyiz ve her yaştan insanın ortak mekan olarak kullandığı alanların tamamına asfalt dökülmüş) Bakınız hocam mesela şu üzerinde bulunduğumuz alan asfalt değil mi. Peki bu alanı tasarlaması için bir peyzaj mimarına verselerdi, ve buraya asfalt yerine çim kullansaydık. Altında insanların oturup muhabbet edebileceği Sarıçam ağaçlarını kullansaydık. Sert zemin olması gereken yerlerde asfalt gibi güneşi absorbe edip sıcağı emen bir malzeme yerine güneşi daha az emen granit malzemesini kullansak ne olurdu biliyor musunuz? (Alandaki binayı elimle göstererek) Bu binanın sıcaklığını yazın en az 3 derece düşürür, kışın en az az 3 derece artırırdık (Kaynak). Bu da kentsel ısı adalarının oluşumunun önüne geçer ve iklim değişikliğinin en büyük sebebi olan kentlerin sıcaklıklarını olağan değerde tutmasını sağlardı.
• Hoca: Ne alakası var. Devletimiz ne güzel asfalt dökmüş tertemiz olmuş bak buralar…

Sonrasında ortak tanıdıklarımız araya girerek konunun değiştirilmesini sağlamaya çalıştılar, hatta dağıldık. Ancak Peyzaj Mimarlarının mesleğinin ne olduğunu profesörlerin bile bilmiyor olması, bilmemesi önemli değil o kendisinin eksikliğidir ama bir de aşağılıyor olması hep aklıma takıldı. Mesleğimizin insanların gözünde kıymeti neden yoktu? Bunun sebebi eğitim kalitesinin azalması, mesleki örgütlenmelerin yetersizliği, ya da günübirlik siyaset içerisinde mesleki uğraşlarımızın değerli görülmemesi gibi etkenler olabilir elbette. Ancak o konuşmada onu gördüm ki en büyük sebep bizlerin yeterince anlatmıyor oluşuydu. O gün hocanın kişisel hobi bahçesini düzenleme teklifini kabul etseydim acaba mesleki değerimiz o hocanın gözünde artar mıydı, yoksa azalır mıydı? Demem o ki önce biz mesleğimize kıymet vermeli ve insanların aşağılamasına izin vermemeliyiz. İşte o nedenlerle bu yazıyı yazmaya karar verdim.

Peyzaj Mimarlığı ve İklim Değişikliği

İklim değişikliği son yıllarda dünya genelinde giderek artan bir sorun haline geldi. Artan sera gazı emisyonları, deforestasyon, aşırı nüfus artışı, endüstriyel atıklar ve diğer birçok faktör, dünya ikliminin giderek değişmesine sebep oluyor. Bu da sel, kuraklık, deniz seviyesi yükselmesi, orman yangınları ve diğer doğal afetlerin artmasına neden oluyor. Bu sorunlarla mücadele etmek için birçok çözüm önerisi ortaya atılıyor ve bu çözümler arasında peyzaj mimarlığı mesleği de önemli bir yere sahip.

Bu meslek, çevre dostu ve sürdürülebilir projeler tasarlamak için doğal ve yapay unsurları bir araya getirir. Peyzaj mimarları, sadece yeşil alanların tasarımı ve düzenlenmesi ile değil, aynı zamanda yerel toplulukların ihtiyaçlarına ve doğal kaynakların korunmasına yönelik stratejiler geliştirmede de önemli bir rol oynarlar.

Peyzaj mimarlığı mesleği, iklim değişikliği sorunuyla mücadele etmede de büyük bir potansiyele sahiptir. Bu meslek, doğal alanların korunmasını, yeşil alanların artırılmasını ve karbon ayak izini azaltacak pek çok stratejinin geliştirilmesini sağlar. Örneğin, yeşil alanların artırılması, oksijen üretimini artırır ve karbondioksit emilimini artırarak atmosferdeki sera gazı seviyelerini düşürür (1,2,3,4). Peyzaj mimarları, ayrıca daha az su tüketen bitki türlerinin kullanılmasını, yağmur suyu hasat sistemlerinin kurulmasını ve çevresel olarak dostu malzemelerin kullanılmasını teşvik ederek çevre dostu ve sürdürülebilir projeler geliştirirler. Kentlerde insanların yaşam kalitesini artırabilirler.

Dünyada ve Ülkemizde Peyzaj Mimarlığı Bölümünün Önemi

Birçok ülke, peyzaj mimarlığı mesleğinin önemini kabul etmiştir ve bu mesleği destekleyen politikalar geliştirmiştir. Ancak, ülkemizde maalesef mesleğimiz hala yeterince önemsenmemektedir. Peyzaj mimarlığı, ülkemizde genellikle yanlış bir algıya sahiptir ve bu mesleği yapmak isteyen öğrencilere yeterli destek sağlanmamaktadır. Bununla birlikte, iklim krizi ile karşı karşıya olduğumuz günümüzde, peyzaj mimarlığı mesleği çok daha önemli hale gelmektedir. Peyzaj mimarları, çevre dostu ve sürdürülebilir projeler geliştirerek iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir rol oynayabilirler.

Peyzaj mimarlığı mesleğinin önemi, son yıllarda yaşanan birçok felaketle bir kez daha ortaya çıktı. Örneğin, 2021 yılında Türkiye’nin güneyinde yaşanan orman yangınları, ülkenin doğal alanlarını ve canlıları yok etti. Bu olay, iklim değişikliğinin neden olduğu kuraklık ve yüksek sıcaklıkların etkilerini gösterdi. Ancak, peyzaj mimarları, doğal alanların restorasyonu ve gelecekteki yangınların önlenmesi için gerekli planları yapabilirler.

Bu nedenle, ülkemizde peyzaj mimarlığı mesleği için daha fazla fırsat sağlanması gerekmektedir. Peyzaj mimarlığı bölümünün öğrencilerine, sektörde çalışanlara ve projelerine yönelik destekler arttırılmalıdır. Ayrıca, bu mesleğin önemi ve potansiyeli halka daha iyi anlatılmalıdır.

İklim Krizinin Çözümünde Peyzaj Mimarları Anahtar Rol Oynayabilir

Peyzaj mimarlığı mesleği, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir rol oynarken, bu soruna karşı harekete geçmek için bilimsel yöntemlerin kullanılması da gereklidir. Bu nedenle, peyzaj mimarları iklim değişikliğini ölçmek ve önlemek için çeşitli bilimsel yöntemleri kullanırlar.

Bunlardan biri, yerel iklim koşullarının analiz edilmesidir. Peyzaj mimarları, bir projenin yerleştirileceği bölgenin iklim koşullarını analiz ederek, o bölgede yetişen bitki türlerinin seçiminde ve diğer tasarım kararlarında etkili olabilirler. Bu, projenin çevreye uyumlu ve sürdürülebilir olmasını sağlar.

Peyzaj mimarları ayrıca, karbon ayak izi hesaplamaları gibi çevresel etkileri ölçmek için bilimsel araçları da kullanırlar. Bu hesaplamalar, proje tasarımının çevresel etkisini önceden tahmin etmelerine ve tasarım kararlarını buna göre almalarına yardımcı olur.

Bunun yanı sıra, peyzaj mimarları, iklim değişikliğinin neden olduğu diğer sorunlarla da mücadele edebilirler. Örneğin, şehirlerdeki betonlaşma ve asfaltlaşma nedeniyle artan sıcaklıkları azaltmak için yeşil alanların artırılması gerekmektedir. Peyzaj mimarları, şehirlerdeki parkların tasarımını ve yönetimini yaparak, şehir sakinlerinin daha sağlıklı ve yaşanabilir bir çevrede yaşamalarına yardımcı olabilirler.

Bunun yanı sıra, peyzaj mimarları, deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle kıyı bölgelerindeki doğal alanların korunması ve restorasyonu için de çalışabilirler. Bu, deniz kenarında yaşayan insanların ve diğer canlıların korunması için hayati önem taşır.

Peyzaj Mimarlığı Mesleği, İklim Değişikliğiyle Mücadelede Önemli Bir Rol Oynar.

Peyzaj mimarları, çevre dostu ve sürdürülebilir projeler geliştirerek, yeşil alanları artırarak, karbon ayak izini azaltarak ve diğer stratejiler (yeşil altyapı, sünger şehirler, yağmur suyu yönetimi) kullanarak, iklim değişikliğini önlemede etkili bir şekilde çalışırlar. Ancak, ülkemizde bu mesleğe yeterince önem verilmediği için, birçok fırsat kaçırılmaktadır. Peyzaj mimarlığı mesleği, birçok ülkede olduğu gibi, ülkemizde de desteklenmeli ve bu mesleği yapmak isteyen öğrencilere yeterli imkanlar sağlanmalıdır. Sadece bu sayede, iklim değişikliğiyle mücadele etmek için önemli bir araç olan peyzaj mimarlığı mesleği, ülkemizde de değer kazanabilir ve gelecek nesiller için daha yaşanabilir bir dünya yaratılabilir. Bunu gerçekleştirebilmek için yapmamız gereken Peyzaj Mimarları olarak eğitimimizin kalitesine odaklanmak, mesleki çıkarlarımızdan uzaklaşmak ve birlik halinde insanlara mesleğimizin değerini anlatabilmektir.

Umuyorum ki o günler de gelecek ve bizler Peyzaj Mimarı olduğumuz için gurur duyacağız. Peyzaj Mimarlığı mesleğinin ekolojik olarak önemini daha fazla okumak için bu makaleyi okuyabilirsiniz.