Hızlı Git
Çin tarihinde büyük bir yere sahip olan Chang’an’ın Sekiz Irmağı’ndan biri Wei Nehri, Çin’in Xi’an ve Xianyang şehirlerinin önemini gün geçtikçe arttırmaktadır. Ancak artan kentleşmenin etkisine kapılan bu şehirler zamanla Wei Nehri ve nehrin bir zamanlar doğal kıyısı ve değerli bir sulak alan olan bölgelerini büyük ölçüde etkilenmiştir. İnsanların sert müdahalesi ile karşılaştığı ve özellikle yoğun beton uygulamalarının görüldüğü bu sulak arazi ve bölgedeki vahşi yaşamın sürekli olarak bozulması ile Wei Nehri’nin doğal kimliği de kaybolmaya başlamıştır. Kırsal hafızanın zarar görmesi ve bölge sakinlerinin aidiyet duygusunu yitirmeye başlaması da bu probleme bir an önce müdahale etmeyi gerektirmiş ve sonuç olarak bölgeye bir sulak alan parkı tasarlanmıştır.
Weiliu Sulak Alan Parkı
Xi’an ve Xianyang şehirlerinin arasında ve Wei Nehri’nin kıyısındaki sulak alanda karşılaşılan birkaç önemli sorun bulunmaktaydı. Bunlardan birincisi, sıklıkla su altında kalan Wei nehrinin taşkın ovası, mühendislik çalışması ile beton bentlerle değiştirilmiş ancak bu durum bölgede daha fazla su baskınına sebep olmuştur. Diğer bir problem, bölgenin aşağı kısmı Xi’an ve Xianyang şehirlerindeki kentleşmeden etkilenmesi ve dolayısıyla bölgenin yerel habitat ve biyolojik çeşitliliği zarar görmesi olarak belirtilmektedir.
Gözlemlenen bu sorunlara ek olarak yağmur suyu akışını kent içerisine aktarmak için kazılmış bir hendek sebebiyle nehir kıyısındaki su kalitesinde bozulma gerçekleşmesi gösterilmektedir. Son olarak yerel halkın kırsal yaşamlarına duydukları ihtiyaç sonucu nilüfer havuzları ve sebze yetiştiriciliği için sulak alanın bir bölümünü işgal etmesi arazinin doğal yapısını olumsuz şekilde etkilemiştir. Ortaya çıkan bu sorunlara çözüm üretmek amacıyla Weiliu Sulak Alan Parkı adı ile yaklaşık 125 hektarlık bir alanda bir kent parkı inşa edilmiştir.
Tasarım Stratejisi
Karşılaşılan bu problemlere karşın, nehir kıyısında sahip olunan bu değerli ekosistemin onarımı ve eski haline döndürülmesi amacıyla uygulanan Weiliu Sulak Alan Parkı, ayrıca yağmur suyu yönetimi, su kalitesinin iyileştirilmesi, taşkın kontrolü, atık suların yeniden kullanımı, biyolojik çeşitliliğin restorasyonu gibi yeşil altyapıyı destekleyecek işlevler çerçevesinde tasarlanmıştır. Bu amaçla peyzaj mimarları, şehir planlamacıları, endüstriyel tasarımcılar, ekolojistler gibi farklı disiplinlerden oluşan Yifang Ecoscape, böyle hassas bir bölgede taşkına karşı dirençli ve uyarlanabilir bir peyzaj ve önemli bir kent parkı oluşturmuştur.
Tasarım Çözümleri
Özellikle iklim krizinin sonucu olarak sıkça karşılaştığımız taşkın sorunu Wei Nehri arazisini de sıkıntı altında bırakmıştır. Weiliu Sulak Alan Parkı ile bölgenin taşkın tutma direncinin onarımı ve nehir kenarındaki alanların da değerlendirilmesi amacıyla mevcut topoğrafyadan faydalanılarak bir tasarım geliştirilmiştir. Bu tasarıma göre üç bölüme ayrılan arazinin en düşük kotta bulunan parçası doğal sulak alanlar olacak şekilde düşünülmüştür. Daha üst kotta yer alan ve daha düşük sel riskinde bulunan alanlarda inşa edilmiş yapay sulak alanlar bulunmaktadır. En yüksek kot ise park içerisinde ziyaretçiler için rekreasyon ve eğlenme alanları olarak tasarlanmıştır.
Tasarım Bileşenleri
Parkın tam ortasından geçen yeşil bir koridor ile parkın ana hattı oluşturulmuştur. Bu ana hat, arazi üzerine inşa edilen ve söğüt ağaçları ile sınırlandırılmış ahşap bir yürüyüş yolu ile detaylandırılmıştır. Uygulama boyunca alanda bulunan tüm ağaçlar korunmuş ve bölgenin bitki örtüsü desteklenmiştir. Taşkını önleme, biyoçeşitlilik restorasyonu ve mevcut habitatların korunması amacıyla eğimli çayırlık alanlar, kıyı koruma kafesi ve taş kaplama (anroşman) gibi teknikler de projede kullanılmıştır.
Suyun Temizlenmesi ve Geri Dönüşümü
Orta seviyede yer alan yapay sulak alanlar ile nehir suyunun kirlenmesine sebep olan maddeleri ortadan kaldırmak ve atık suyu yeniden kullanıma kazandırmak amacıyla tasarlanmış ve kent ile nehir arasında bir tampon alan oluşturulmuştur. Weiliu Sulak Alan Parkı içerisindeki drenaj kanallarından iletilen kirli suyun yapay sulak alanlar aracılığıyla temizlenmesi ve daha sonra park içerisinde önce sulama, daha sonra oyun alanlarında tasarım elemanı olarak kullanılması amaçlanmıştır. Son olarak sirkülasyonu sağlamak amacıyla, nehir kıyısındaki sulak alanlarını yenileyecek şekilde geri dönüşüm suyu üretilmesi planlanmıştır.
Habitatların Korunması
Doğanın kendisini yenileme yeteneğinden ilham alınarak uygulanan habitat restorasyonu Weiliu Sulak Alan Parkı’nın önemli adımlarından bir diğeridir. Bu amaçla öncelikle insanların alana çöp ve atık malzeme atması gibi bu hassas ekosisteme zarar verecek davranışlar engellenmiştir. Sonrasında ise tasarımın ana ürünü olarak kullanılan mevcut ağaçlar, çalılar ve yabani sazlık grupları ile özellikle su ekosistemi desteklenmiş ve böylece kuşlara ve diğer canlılara yaşam alanı sağlamanmış veya mevcut habitatlar onarılmıştır.
Ziyaretçilerin Deneyimi
Ana tasarım kararı için su öğesini kullanan Weiliu Sulak Alan Parkı, ziyaretçiler ve yerli halkın restore edilmiş nehir kıyısı ile buluşmasını ve deneyimlemesini sağlamış ve onların sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için park içerisine meydanlar, su oyun alanları, kent çiftlikleri ve spor alanları gibi fonksiyonlar sunmuştur.
Sanat İzleri
Weiliu Sulak Alan Parkı tasarımında sanata vurgu yapılmak istenmiş, bu amaçla su ve yerel kültürün birbirleriyle ilişki kurmasını da anlatmak için iki adet renkli köprü tasarlanmıştır. Park boyunca sulak alan manzarasını eşliğinde yükselip alçalan, iç içe geçmiş bu iki köprü ahşap kaldırımlar ve seyir platformları ile desteklenmiştir. Köprüler, ziyaretçilerin hafızasında yer edinecek renkli bir strüktür olarak parkın kimliğini oluşturmaktadır.
Uygulanabilir taşkın yönetiminin entegre edildiği bu proje ile aynı zamanda yüksek faydalı ve düşük maliyetli bir tasarım olması ve sürdürülebilirlik ilkesine katkı sağlaması hedeflenmiştir. Uygulanmasından bir yıl sonra yapılan incelemelerde, projenin inşasından önce bölgeden alınan su örnekleri ile sonrasında alınanların su kalitesi arasında iyi yönde değişim olduğu gözlemlenmiştir. Su yönetimine ek olarak bölgedeki habitatların ve biyolojik çeşitliliğin otsu bitki ve ağaç topluluğu açısından onarıldığı ve iyileşmeler olduğu da bilinmektedir.
