Hızlı Git
Şehirlerin her zamankinden daha fazla nüfusa sahip olduğu bir dünyada, kentsel yaşamı yeniden düşünmek, özellikle büyük şehirlerde yaşam kalitesini iyileştirmek için önemli bir adımdır. Önümüzdeki zorlukları ele almak için daha sürdürülebilir, yaşanabilir, canlı, güzel şehirlerin nasıl yaratılacağına dair yeni alternatifler ve dersler öğrenmemiz gerekiyor. Bunun için de okumak ilk adım. Derlediğim bu kitaplar bu meslekte ileri gelen insanların kitapları. Onların izinden gitmek ve ufkumuzu açmak için güzel bir fırsat bu yapıtlar. Okudukça çoğalır insan. Bu kitaplarda her kentsel tasarımcının bilmesi, okuması gereken kitaplar.
1-The Image of the City – Kevin Lynch
Şehrin formu, orada yaşayan insanlar için aslında ne anlama geliyor? Şehir plancısı, şehrin imajını şehir sakinleri için daha canlı ve akılda kalıcı kılmak için ne yapabilir? Bu soruları yanıtlamak için, Los Angeles, Boston ve Jersey City araştırmalarıyla desteklenen Kevin Lynch, yeni bir kriter formüle ediyor – görüntülenebilirlik – ve şehirlerin inşası ve yeniden inşası için bir rehber olarak potansiyel değerini gösteriyor. İlginç bir şekilde, insanların bir şehirde kendilerini nasıl yönlendirdiklerini ve “zihinsel haritalar” yaptıklarını inceliyor. Kitap, bir şehirde deneyim ve kimlik oluşturan kentsel tasarımın önemli unsurlarını tasvir ediyor.
2-The Life and Death of American Cities – Jane Jacobs
1961’de yayınlanan kitap, Jane Jacobs’un şehir planlamasını kuş bakışı bir bakış açısıyla sokak düzeyinde bir perspektife getirme girişimiydi. Kentleri tasarlarken toplum yaşamına ve insanlara çok az önem veren ya da hiç ilgilenmeyen kentsel planlama politikalarını şiddetle eleştiren bir aktivist ve yazardı. Kitap, Jacobs’un çok sayıda kentsel tasarım yönünü birbirine bağlayan cadde üzerindeki kendi deneyimlerinin ve gözlemlerinin bir derlemesidir. Bir klasiktir, alınması gereken ve okunması gereken bir eserdir. Yaklaşık yarım yüzyıl sonra, Amerikan şehir planlamasını yeniden şekillendiren ilham vermeye ve içgörüler sağlamaya devam etmektedir.
3-Design with Nature – Ian McHarg
Doğayla Tasarım, hem ekoloji hem de peyzajın karakteriyle ilgili olarak şehir yapma fikrini ortaya atan ilk kitaplardan biridir. 1969’da yayımlandı, şehir planlama yöntemlerini bir fırtına gibi aldı ve hala peyzaj mimarlığı ve ekolojik tasarım üzerine en çok tanınan kitaplardan biri. Ian McHarg doğayla birlikte yaşamanın önemini vurguluyor ve bunu yapmanın topluluklar arasında daha güçlü bir yer ve kimlik duygusu yaratacağını öne sürüyor. Bugün kentsel çevreler doğa ile bir denge kurmaya çalışırken, McHarg’ın fikirleri daha da alakalı hale geliyor.
4-Walkable City – Jeff Speck
Jeff Speck, kentsel tasarım konusundaki tüm hünerini, “yürünebilirliğin” basit yönüne odaklanan, özlü ve kolay anlaşılır bir kılavuzda aşılamayı başardı. 2012 yılında kitabını yayınladığı zaman ‘yaşanabilir şehirler’ yapmak yeni bir kavram değildi. Yine de bir şekilde şehir planlamacıları onları yapmak için mücadele ediyor. Jeff, daha iyi şehirler yapmak için pratik ve kolay ulaşılabilir çözümler öneriyor. Gerçek dünyadan örnekler, istatistikler ve keskin gözlemlerle resmedilmiş, basit kararların ne kadar ciddi etkileri olduğuna dair görüşünü etraflıca ortaya koyuyor. Kitap, yaya dostu kaldırımları ve araba sesleri ile dolu olanların aksine hareketli bir kentsel çekirdeği olan canlı bir metropol öneriyor.
5-The Social Life of Small Urban Spaces – William Whyte
Küçük Kentsel Mekanların Sosyal Yaşamı, Whyte’ın Sokak Yaşamı Projesi’nden elde edilen bulguları içeren 1980 tarihli bir yayındır. Bu kitapla ilgili ilginç olan şey, bu bulguların insanların sokaklarda, parklarda ve plazalarda binlerce saat boyunca filme alınmasının sonucunda ortaya çıkmış olmasıdır. Hem kitap hem de beraberindeki sentezlenmiş 55 dakikalık bir film klasiktir ve kamusal alanlardaki insan etkileşimlerinin dinamikleri hakkında derin bilgiler sağlar. Kitabın gözlemleri ve bulguları çığır açıcıydı ve tamamen günlük sokak hayatının mucizelerine dayanıyordu. Kitap, şehir tasarımcıları için standart metinlerden biridir.
6-Cities for People – Jan Gehl
Jan Gehl, dünya çapında şehirleri dönüştürmek ve onları yaşanabilir kılmak için yaklaşık kırk yıldır çalıştı. Şehirlerin araçlar yerine insanlar etrafında tasarlanması gerektiğine vurgu yapıyor ve kamusal alanlara “insan boyutu” katıyor. Değişen yaşam tarzlarını ve demografiyi göz önünde bulunduran Gehl, planlamacıların güvenli, sürdürülebilir, dinamik ve uygulanabilir insan ölçeğinde şehir manzaraları tasarlamaları için uygulanabilir bir araç kutusu sunuyor. Diğerlerinin yanı sıra Melbourne, Kopenhag, Londra ve New York’un kentsel alanlarının yeniden canlandırılmasına başarıyla yardımcı oldu.
7-Graphics for Urban Design – Bally Meeda
Görsel Temsil, mimarlar ve tasarımcılar için bir projenin fikirlerini, konseptlerini ve vizyonunu sergilemenin anahtarıdır. Kitap, kentsel tasarım projeleri için bilgisayar destekli grafiklerin yanı sıra elle oluşturulmuş grafikler yapmak için pratik bir kılavuzdur. Tasarım sürecinde fikirleri ifade etmek için grafik tekniklerinin bir karışımını anlamak ve göstermek kolaydır. Öğrenciler, akademisyenler ve uygulayıcılar için kullanışlı bir kaynaktır ve grafikleri okunaklı hale getirmek için gerekli ipuçlarını ve püf noktalarını sağlar. Tasarım süreci çizimlerinden nihai belgelere kadar kitap her şeyi kapsıyor.
8-Happy City: Transforming Our Lives Through Urban Design-Charles Montgomery
Charles Montgomery’nin “Mutlu Şehir”, şehirlerin bizi nasıl daha mutlu insanlar yapabileceğine dair dünyayı dolaşan, ufuk açıcı bir keşif, kentsel yaşam hakkında düşünme biçimimizde devrim yaratıyor.
Yoğun kentsel yaşam, zamanımızın çevresel ve kaynak krizleri için her derde deva olarak reçete edildi. Ama mutluluğumuz için daha mı iyi yoksa daha mı kötü? Metrolar, kaldırımlar ve apartman kuleleri banliyölerin araba bağımlılığını iyileştiriyor mu? Gibi sorulara yanıt veriyor.
Bir Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı öğrencisi olarak okuduğum ve okuyacağım bazı kitapları sizlerle paylaşmak istedim. Proje yapımı sırasında önemli tasarımcıların ufuk açıcı sözlerini okumak ve yaptıklarını incelemek bana olduğu kadar size de yardımcı olacaktır.
