Temiz Suyun Aktif Kullanımını Sağlayan Yağmur Bahçeleri

Su yaşamın vazgeçilmez bir ögesidir. Sınırlı ve stratejik doğal bir kaynaktır. Dünyadaki su sürekli aktif bir halde olmasına rağmen, bilinçsiz su tüketimi ve iklim koşullarındaki değişikliklerden dolayı, su kaynaklarının sadece kurak iklim bölgelerinde değil, diğer bölgelerde de elde edilmesi giderek zorlaşmaktadır. İklim şartlarındaki değişim süreci küresel ölçekten kent ölçeğine kadar sosyal, ekonomik, çevresel ve kurumsal tüm sistemleri etkilemektedir.

İklim değişikliği ve kentler arasında çift yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Kentler bir yandan sahip oldukları faaliyetler nedeni ile doğal çevre ve iklim değişikliği üzerinde ciddi etkilere sahipken öte yandan iklim değişikliği sonucunda meydana gelmesi beklenilen olaylar kentleri meydana getiren sistemlerin varlığını tehdit etmekle birlikte şiddetli yağışlara da neden olmaktadır.

• 

Yağmur suyu toplama sistemleri kanallar, borular ve menfezler gibi yapısal kanalizasyon arıtma sistemleri ile birlikte etkin kullanılamadan çevreden atılmaktadır. Bu durum, özellikle yağmur sularının deşarj olduğu alıcı suların kirlenmesine ve yeraltı su kaynaklarının yeteri kadar beslenememesine neden olmaktadır.

Dünya’da Suyun Geridönüşümü

Dünyada ise yağmur suları için kentsel peyzaj planlarının önemli bileşenlerinden sayılabilecek su hasadı, su çayırları, su tutma bahçeleri ve yağmur bahçeleri olarak isimlendirilen tasarımların özel uygulama alanları bulunmaktadır.

Örneğin bu tasarımlardan biri olan yağmur bahçeleri yağmur suyunu herhangi bir işlem görmeden doğrudan ilettiği ve derin olmayan çukurda, üzerinde bitkilerin yetiştirilebildiği bahçelerdir. Yağmur suyunun toplanması ve yeniden kullanıma sunulması ilkesine dayanan yağmur bahçelerine “mikro biyolojik tutma alanları (micro-bioretention)” da denir. Yağmur bahçelerinde kullanılan sistem, yağmur suyunun yeryüzünden akıp gitmemesi, düştüğü yerde alt tabakalara sızdırılması, toprağın suyu sünger gibi emebilmesi temeline dayanan akılcı ve stratejik bir sistemdir.

• 

Yağmur Bahçesinin Faydaları Nelerdir?

Yağmur bahçesinin sürdürülebilir yağmur suyu yönetimi kapsamında kentler için birçok yararları bulunmaktadır. Bu yararlar; 

• Şehirler için güzel manzaralar yaratarak estetik katkılar yapmak,
• Araba yolları, kaldırımlar ve otoparklarda istenmeyen su birikintileri toplayıp doğaya geri kazandırmak,
• Atık su kanalına gidecek olan yüzey akışı toplayarak miktarının azalmasını sağlamak,
• Ortamın nem dengesinin korunmasına yardımcı olmak,
• Kirletici maddeleri (yağ, ağır metaller, vb.) arındırmak,
• Birçok hayvan için doğal yaşam alanları sağlayarak biyolojik döngüyü geliştirmek ve kentsel ekolojinin korunmasına önemli katkıda bulunmaktadır.
• Yağış sonrası yüzey akış miktarının azaltılması, yeraltı suyu besleniminin iyileştirilmesi amacıyla kullanılan yağmur bahçeleri; konut sahipleri, belediyeler ve diğer kamusal alanlar için son derece basit ve maliyeti az yağmur suyu yönetimi sistemidir.

• 

• 

• 

• 

Yağmur Bahçeleri Nerelerde Uygulanabilir?

Bölgeye düşen yağış miktarı, bu yağışın buharlaşmadan ve emilmeden akışa geçme yüzdesi ile su toplamayı düşündüğümüz geçirimsiz yüzeyin alanı; yağmur bahçesi yapımında yol gösterici unsurlardır. Yapı parsellerinde , yol kenarlarında, refüjlerde, sokaklarda, park yerlerinde ve diğer geçirimsiz yüzeylerde uygulanmaktadır. Geçirimsiz yüzeyler çatılar, taşıt yolları, yürüyüş yolları, otoparklar, meydanlar, avlular vb. alanlardır.

• 

• 

• 

• 

Bir yağmur bahçesinin yeri seçilirken, aşağıda yer alan kriterlere dikkat edilmelidir:  

• Yağmur bahçesi, yapı saçak kenarından en az 3 metre kadar uzakta yer almalıdır. Bu bağlamda, oluktan alınan suyun yapının temeline zarar vermemesi sağlanmaktadır.
• Yağmur bahçesi, uygulama alanında var olabilecek septik sistemlerin üzerine ya da yakınlarına kurulmamalıdır.
• Uygulama alanında önceden mevcut olan düşük kotlara ya da üzerinde sürekli su bulunduran ve sızma hızı düşük olan alanlara yağmur bahçesi tesis edilmemelidir.
•  Uygulama alanında doğrudan güneş alan açık bölgeler seçilmeli, gölgede kalan ağaç altları tercih edilmemelidir. Ayrıca büyük ağaçların köklerinin zarar görmemesi için ağaç kanopileri altına yağmur bahçesi uygulaması yapılmamalıdır.
• Düz alanlar yerine hafif veya az eğimli alanlar seçilmeli ve hatta kazılacak çukurda çıkarılacak olan toprak, alt tarafta kullanılacak olan tampon sedde (pabuç) için kullanılmalıdır.
• Yeraltı su seviyesi yüksek olan alanlara yağmur bahçesi uygulaması yapılmamalıdır.

Bir sonraki yazımda sizler için Yağmur Bahçesi Nasıl Yapılır? sorusunu inceledim. Keyifli okumalar.