Bitkilerin Unutulan Değerleri: Yapraklar

8 Haziran 2020 14273 kez okundu Okuma süresi: 4dk, 1sn

Hızlı Git

Yaprak Bahçeleri

Bitkisel tasarımlarda genelde dikkat etmediğimiz, önemsemediğimiz bir ayrıntıdır yapraklar. Bitki satın almaya fidanlığa gittiğimizde veya bir bahçeyi dolaştığımızda gözümüzün odaklandığı tek şey çiçeklerdir bitkilerde. Satıcıya şu soru sorulur genellikle ‘Bu bitki çiçek açıyor mu?’…

Tasarımlarınıza Yaprakları da Dahil Etmelisiniz.

Çoğu bahçe genellikle bitkilerin çiçeklenme dönemlerine göre tasarlanır. Aslında yapraklar da çiçekler kadar önemlidir. Bir tasarımın iskelet yapısını, görünüşünü oluştururlar. Şekilleri, tekstürleri, boyutları ve renkleri ile muhteşem tasarımlar oluşturabilirler. Hatta bazı bitkilerin yaprakları mevsimsel değişikliklerle beraber renk de değiştirebilir, bu da tasarımda her mevsimin ruhunu yansıtmaya olanak sağlar. Örneğin; kış mevsiminde çiçek açan bitki bulmakta zorlandığınız zamanlar her daim yapraklı kalan bitkiler tasarımınıza renk ve yaşam katarak adeta kurtarıcılarınız olur. Dikkat ederseniz kendi bahçelerimizi başka bahçelerden ayırmak ve özellikle saklamak içinde kullandığımız bitkilerde genellikle yaprak bütünlüğü ve kapatıcılığı en önde olan kriterdir, tercih edilen bu bitkilerin çiçekleri çok da önemli değildir.

Yaprakların ön planda olduğu tasarım örnekleri.
(Görseller Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesinden Çekilmiştir.)

Yaprak Şekilleri

Her yaprak ilginç değildir. Eğer yaprakların ön planda olduğu bir bahçe kurmak isterseniz, üç kriter dikkat çekicidir, şekil, boyut ve tekstür. Örneğin çok büyük bir yaprak yapısına sahip olan Gunnera manicata Linden ex Delchev. oldukça ilgi çekici bir bitkidir. Ya da bir İstanbul bitkisi de olan Bozkarabaş (Stachys byzantina K.Koch) gri ve tüylü yaprakları tekstür bakımından tasarım içerisinde kendisine yer bulur. Phormium tenax J.R.Forst. & G.Forst., Avize çiçeği ( Yucca filamentosa Riddell) ve Güngüzeli (Hemerocallis L.) mızrakımsı yaprakları ile, Ağustos zambağı (Hosta Vell. ex Pfeiff.) ise yuvarlakımsı yaprakları ile tasarıma ahenk katabilir. Yayılı ardıç (Juniperus horizontalis Moench) gibi bazı kozalaklılar ise yayılıcı yapıları ile tasarıma damga vurur.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Dış Mekan Mimari Uygulamalarda Merdiven Ve Rampalar

Ama tabiki şu unutulmamalıdır, devamlı aynı şekilli, tekstürlü ve boyutlu yaprakların tasarımda kullanılması, bir tasarımın içinde aynı renkli çiçeklerin devamlı tekrarlanmasındaki gibi monoton bir etki yaratabilir. O sebeple tasarım sırasında yaprak farklılıkları önemli ilginçlikler yaratacaktır ve kişinin tasarıma ilgisi artacaktır. Özellikle bazı bahçelerde kış aylarında sadece koniferle oluşturulan saksı tasarımları oluşturulur.

Koniferle yapılan saksılı tasarımlar, Great Dixter House and Gardens.

Yaprak Renkleri

Ayrıca yaprak renkleri de tasarımda farkındalık yaratmak için kullanılır. Her bitkinin yaprağı aynı tonda yeşile sahip değildir.

Yeşil her zaman için tasarımda ana renk olarak kullanılsa da, odak noktası oluşturmak ve ilgi çekmek için başka renkli bitkilere de yer verilmelidir.
Tek renk hiçbir zaman tasarıma egemen olmasın, bu sıkıcılık yaratır.
Gri renkli bitkilere yer verilecekse alanınızın güneş ışığı aldığından emin olmanız gerekir.
Mor renkli yaprakları olanlar içinde aynı şey geçerlidir.
Özellikle sarı renkli yapraklı bitkilerin yaprakları aşırı güneş ışığı altında zarar görebilir. Örneğin; Aküba (Aucuba japonica ‘Variegata’ Thunb.) bitkisi aşırı güneş ışığını sevmez, gölge alanlardan hoşlanır.

Bunun dışında yaprak renkleri için tercih edilen bitkilere örnek vermek gerekirse mor rengi yaprakları ile Boyacısumağı (Cotinus coggygria ‘Atropurpurea’ Scop.,), mavi ibreli yaprakları ile Mavi Ladin (Picea pungens ‘Glauca’ Engelm.) ve Yumakotu (Festuca glauca Vill.), gümüşi yaprakları ve pembe çiçekleri ile Rananakıl ( Silene coronaria Clairv. ex Rchb.) ve Acıpelin (Artemisia absinthium L.) akla ilk gelenlerdendir.

Bozkarabaş
(*Stachys byzantina* K. Koch)

Son olarak, yapraklar bahçe içerisinde hem dekoratif bir doku oluşturur, hem de pratik amaçlar için de kullanılmaktadır. Hatta kullanıldıkları oranda bahçe içerisindeki genel bakım işleri azalabilir. Bu bitkiler size hem çit görevini sunarken, hem de gürültüyü ve sesi engelleyebilirler. Ayrıca bu bitkiler istediğiniz şekilde budanarak estetik hale de getirilebilirler.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: WLAM: Dünya Peyzaj Mimarlığı Ayı Kutlu Olsun!