Hızlı Git
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yenilenme ve savaşın kalıntılarından arınmaya başlayan Zadar kenti, Hırvatistan’ın en eski şehirlerinden biridir. Zadar, Adriyatik Denizi’nin kıyısında yer almakla birlikte muhteşem bir mimariye sahiptir. Önemli bir uğrak noktası olan bu sıcak Akdeniz kenti önceleri ticaret ve yerel turizmle geçinen kendi halinde bir kentken 2005’te Nicola Basic kentin kimliğine yeni bir boyut katarak, deniz ve rüzgarın doğal etkisi ile kent ve insanın antropojenik etkisini mükemmel bir şekilde harmanladığı tasarımı ile karşımıza çıkmıştır.
Deniz Orgu (Sea Organ) – Nicola Basic
Zadar kentinin kıyıları, 2005 yılına kadar beton duvarlara sahipti. Sahil boylu boyunca beton kütlelerden oluşuyordu. Zadar’ın II. Dünya Savaşı’nda yaşadığı yıkımı onarmak amacıyla üstlenilen yeniden inşa çalışması, deniz cephesinin çoğunu kesintisiz, monoton bir beton duvara dönüştürdü. Kullanıcı yoğunluğu fazla olan bu yer ergonomik, kullanılabilirlik, güvenlik ve estetik gibi kriterler bakımından yetersiz sayılıyordu.
2005’te ödüllü Hırvat Mimar Nicola Basic, okyanus dalgaları ile etkileşim kurmak için deniz duvarının bazı kısımlarını yeniden tasarlamayı önerdi. Böylece insanlar ile deniz arasındaki kopukluk giderilmiş olacaktı. Nicola Basic, Zadar’ın gün batımının dünyanın en güzeli olduğunu söyleyen Amerikalı gerilim filmleri yönetmeni Alfred Hitchcock’dan esinlenmiştir.
“Zadar, Florida’daki Key West’ten daha güzel, dünyanın en güzel gün batımına sahiptir…”
Alfred Hitchcock, 1964
Mermer blokların altına gizlenmiş olan Deniz Orgu (Hırvatça “Morske Orgulje”), dalgalar ve rüzgar kıyıya vururken melodi oluşturan polietilen tüpler ve rezonans boşluklarından oluşur. En güzel ve eşsiz özelliklerinden biri de orada bulunulduğunda duyulan melodinin orijinal ve tek seferlik olmasıdır. Rüzgâr hızı ile dalga boyu ve şiddetinin değişmesi ile sürekli bir melodi üretimi vardır. Doğanın kendisi olduğu sayısız müzik varyasyonunun bitmeyen konserini sunar. Her sefer oluşan melodiler birbirinden farklı tınılara sahiptir ve o ana özeldir.
Deniz Orgu Özellikleri
Müzikal Deniz Orgu, dünyanın deniz kenarında çalınan ilk müzikal borulu orgudur. Toplam uzunluğu 70 metreyi bulan 35 ayrı boruyla, dünyadaki en büyük aerofondur. Bu borular ziyaretçilerin melodiyi rahatça duyabilecekleri şekilde yerleştirilmiştir. Dalgalar, geniş basamaklara çarparak havayı alt kısımdaki oluklara doğru iterek melodinin rüzgâr haznesinden geçip en üst basamakta bulunan deliklerden kulağımıza ulaşmasını sağlamaktadır. Ses sadece kıyı bölgesinde dağılmakta ve kent içerisinden duyulmamaktadır.
Sahilden denize inen geniş merdiven basamaklar, insanların kıyıda deniz ile buluşmasına imkân sağlamaktadır. Böylece bu eser, doğa ile iletişim kurarken mimari ve çevre bütünlüğünü teşvik etmektedir. Dünyada benzersiz olan bu enstalasyon, insanların orta çağdan kalma Zadar kasabasının Adriyatik’i kucakladığı noktanın tadını çıkarması için fırsat sunmaktadır.
Güneşten Selamlar (Greetings from the Sun)
Sahilde, Deniz Orgu ile bağlantılı olan kalıcı bir enstalasyondur. Enstalasyon, Zadar’ın azizlerinin isimlerini ve bayram günlerinin tarihini taşıyan metal bir halka ile çevrili 22 metre çapında bir daire alanını kapsıyor. Bir çeşit özel takvim görevi de gören solar sistem, turistlerin ilgisini çeken diğer bir yapıttır.
Gündüz, güneşten ve gün ışığından topladığı enerjiyi gece yansıtmaktadır. Gece boyunca etrafa ışık saçan enstalasyon, fotoğraf çektirmek isteyen turistler için “gece güneşi” olmaktadır.
Kaynakça
- Taylor-Foster, James. 2015. Hear This Croatian Seawall Sing as the Wind and Waves Lap the Shore. ArchDaily, https://www.archdaily.com/777512/hear-this-croatian-seawall-sing-as-the-wind-and-waves-lap-the-shore, Erişim Tarihi: 2020/08/29
- Inside Flows. SEA ORGAN. https://www.insideflows.org/project/sea-organ/ Erişim Tarihi: 2020/08/29
- Landezine. 2009. Sea Organs. http://landezine.com/index.php/2009/07/198/ , Erişim Tarihi: 2020/08/29
