Ağaçların Sarmaladığı Tapınak: Angkor Vat

20 Mayıs 2021 3026 kez okundu Okuma süresi: 4dk, 35sn

Lara Croft filmini izleyenlerin de mekanlardan hatırlayacağı, günümüzde Angkor Arkeoloji Parkı’nda yaklaşık 440 kilometrelik bir alana yayılan Angkor Vat Kamboçya’nın kuzeybatısında yer alan Siem Reap kenti yakınlarına bulunmaktadır.

Bu muhteşem ve gösterişli tapınak Khmer İmparatorluğu zamanında başkent olan Angkor‘a (Bazı kaynaklarda Angkor sözcüğü Khmer dilinde başkent ya da tapınaklar şehri olarak geçmektedir) Kral II. Suryavarman tarafından yaklaşık 163 hektarlık alana dünyanın en büyük dini anıtı olarak inşa ettirilmiş. Angkor Vat bir hindu tanrısı olan Vişnu (Koruyucu Tanrı) adına inşa ettirilen bir Hindu tapınağıyken 13. YY’da Budist tapınağına çevrilmiş. Sebebi ise mevcut dönemde bulunan budizm ve Hinduizm savaşları olarak düşünülmektedir. Angkor Vat Khmer imparatorluğu’nun ince oymalarıyla dolu mimarisinin en önemli örneklerinden biri olarak kabul edilmiş ve aynı zamanda ülkeyle özdeşleşip ulusal bayrağında betimlenmiş. Aynı zamanda Angkor Var’ın ulusal bayrakta betimlenen tek yapı olduğunu da söyleyebiliriz.

Yukarıdaki görselde Angkor Vat’a ait bir plan bulunmaktadır.

Angkor Var Tapınağı konumlandığı antik şehirle beraber 1992 yılında (UNESCO) Dünya Kültür Mirası Listesi‘ne girmiştir. Kamboçya’daki en kutsal dağ olarak bilinen Phnom Kulen Dağı’ndan (Phnom Kulen Dağı Kral II. Suryavarman’ın kendisini burada ‘Tanrı Kral’ olarak ilan etmesinden dolayı kutsal dağ olarak kabul görüyor.) getirilen kumtaşlarını oyarak, toprak ve çeşitli bitki karışımlarını ilave edilerek bu sağlam dini anıt oluşturulmuş. Yapının bütün yüzeylerinde, pervazlarında, sütunlarında ve çatılarında taş heykeller bulunmakta. Hinduizm için önem taşıyan tanrıların yaşadığı yer olarak düşünülen Meru Dağı’nı sembolize eden kubbeler ve piramit, eş merkezli galerili (balkon) avlular Khmer İmparatorluğu’nun iki temel ögesini taşımakta. Yapının etrafında yaklaşık 3.5 kilometre uzunluğunda kalın duvarlar ve hendekler bulunmakta. Tapınağın dört bir köşesinde birer küçük, ortasında ise bir büyük kubbe bulunmakta. Yine Hinduizme ait sahneler, insan ve hayvan figurleri, soyut motifler içeren yarım kabartmalar frizlerden oluşan binlerce rölyef bulunmakta. Yapıda lotus çiçeğini temsil eden kubbler ve hayvan heykelleride yer almakta.

Daha sonra Budist tapınağına dönüştürülmüş olan yapıya 216 adet Buda yüzünün oyulduğu dev taş bloklar yerleştirilmiş. Farklı bir efsaneye göre bu yüzlerin bir kısmı Kral II. Suryavarman’a aitmiş.

Dünyadaki doğu yönüne inşa edilen birçok kutsal ve büyük tapınağın aksine Angkor Vat batı yönüne doğru inşa edilmiş. Kullanımdan bir süre sonra terk edilmiş. Farklı bir yöne inşa edilen tapınak böylece balta girmemiş kocaman ormanların içinde toprak, kayalar ve sarmalandığı ağaçlar sayesinde uzun yıllar (yaklaşık 400 yıl deniyor) gizli kalıp korunmuş. Ta ki 1858’de Fransız Doğa Bilimci ve bir Kaşif olan Henri Mouhot tarafından tekrar keşfedilene kadar.

Yukarıda bulunan görsel Doğa Bilimci ve Kaşif olarak bilinen Henri Mouhot’a aittir.

Henri Mouhot tarafından bulunan toprak ve kayaların temizlendiği; ağaçların korunduğu zamanının dini yapısı günümüzde birçok ağacın sarmalandığı muhteşem bir sanat eserine dönüşmüştür.

Bölgede bulunan ağaçlardan bazıları Ceiba pentandra, Dipterocarpus alatus, Tetrameles nudiflora’dır. Bu ağaçlar doğal bulundukları bölgede (Kamboçya) yaşadıkları için zamanla bu devasa boyutlara gelmiştir.

Tapınağı saran ağaçlardan biri olan Banyan Ağacı Budizmle bağlantılı olduğu düşünülüyor. 13.yy civarlarında dikilmiş olduğu tahmin ediliyor. Sebebi ise bir hikayede gizli.

Hikayeye göre zengin ve köklü bir aileden gelen gerçek adıyla Sidarta Gautama saray dışına çıkıyor. Dışarı çıktığında insanların yaşadığı zorlukları ve sorunları görüyor. Böylece sarayın dışında kalan gerçeklerle yüzleşiyor. Bu gerçeklik karşısında hayata bakış açısı değişiyor. Bu gerçeklikler karşısında bir arayışa giriyor. Bir akşam Banyan Ağacı altında meditasyon yapıyor. Yaptığı meditasyonla aydınlanan Sidarta Gautama yeni kimliğine bürünüyor. Buda ismini alıyor. Böylece Banyan ağaçları Budizmde kutsal kabul ediliyor.

Ağaçların sarıp sarmaladığı bu muhteşem tapınak gerçek bir doğal ve kültürel peyzaj örneğidir. İçinde birçok hikayeyi barındıran yapı kendisini yutan ağaçlarının korunmasıyla zamanla mistik bir havaya bürünmüştür. Bu mistik havası yüzünden mutlaka birçok hafızaya yer etmeye ve Hollywood filmleri için mekan olmaya devam edecektir.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Terk Edilmiş Kentsel Alanların İyileştirilmesi

Görsel Kaynakları

Afar, Archdaily, Asia Trip Deals, Bigezipdoncem, Chronology of cambodian history, 123RF, Courthouse news, Dünya atlası, Honest Explorer, Wikipedia, Modlar, Tripadvisor, Uludağ sözlük galesi, Velvet escape, Westend61, Medium, Kaf.org.tr nergis tan