Hızlı Git
Ixora, Rubiaceae familyasındaki çiçekli bitkilerin bir cinsidir. Ixoreae kabilesindeki tek cinstir. Tropikal yaprak dökmeyen ağaç ve çalılardan oluşur ve yaklaşık 544 tür barındırır. Dünyanın her yerindeki tropikal ve subtropikal bölgelere özgü olmasına rağmen çeşitliliğin merkezi Tropikal Asya’dadır. Ixora ayrıca Amerika Birleşik Devletleri’ndeki, genellikle Batı Hindistan yasemini olarak bilinen Florida gibi subtropikal iklimlerde de yaygın olarak yetişir.
1. Kökeni ve Kültürel özelliği
1.1. Ixora’nın kökeni
Ixora’nın kökeni, yüksek ağaçların gölgesi altında büyüdüğü Asya’nın yemyeşil yağmur ormanlarına kadar uzanıyor. Zamanla popülaritesi kıtalara yayıldı ve çeşitli kültürlerde sevilen bir çiçek haline geldi.
1.2. Ixora’nın kültürel özelliği
Birçok Asya kültüründe Ixora’nın özel bir yeri vardır. Genellikle sevgi, tutku ve manevi bağlılıkla ilişkilendirilir. Bazı geleneklerde, dini törenler sırasında saflığı ve bağlılığı simgeleyen Ixora çiçekleri tanrılara sunulur.
2. Çeşitleri ve renkleri
2.1. Ixora Coccinea()
Anavatanı: Güney Hindistan, Bangladeş ve Sri Lanka
Habitusu: Ixora coccinea yoğun, çok dallı, yaprak dökmeyen bir çalıdır, genellikle 1,2-1,8 m yüksekliğindedir, ancak 3,7 m yüksekliğe kadar ulaşabilir. Yüksekliğini aşabilecek bir yayılmaya sahip, yuvarlak bir forma sahiptir.
Yaprak Özellikleri: Parlak, kösele, dikdörtgen yapraklar yaklaşık 10 cm uzunluğundadır, kenarları tamdır ve karşıt çiftler halinde taşınır veya gövdeler üzerinde kıvrılır.
Çiçek Özellikleri:5,1–12,7 cm çapında yoğun yuvarlak kümeler halinde küçük boru şeklindedir, kırmızı çiçekler neredeyse tüm yıl boyunca üretilir.
2.2. Ixora chinensis (Çin geranyumu)
Anavatanı: Çin ve Güneydoğu Asya
Habitusu: Ixora chinensis, 3 m yüksekliğe kadar bir çalı olarak büyür.
Yaprak Özellikleri: Yapraklar karşılıklı olarak düzenlenmiştir (çoğunlukla 4 yapraklı sarmal şeklinde görünür) ve üçgen interpetiolar stipüllere sahip yaprak saplarına sahip olabilir veya olmayabilir. Yapraklar 15 cm uzunluğa kadar, mızraksı ila tersmızraksı ila eliptik, tam kenarlı ve küt ila akut yaprak tepelidir.
Çiçek Özellikleri: Düzenli, gösterişli, aktinomorfik çiçekler, birçok çiçekli terminal simlerde düzenlenmiştir. Kalikste 4 adet kaynaşmış, uzun loblu, yeşil sepals vardır. Taçta 4 adet kaynaşmış, uzun, pembe ila turuncu ila kırmızı yaprak vardır. 4 adet stamen bulunmaktadır. Yumurtalık, 2-3 ovül içeren tek bir lokül ile aşağı konumdadır. Meyvesi olgunlaştığında koyu mor/siyah renkte olan sert çekirdekli bir meyvedir.
2.3. Ixora pavetta (Meşale ağacı)
Anavatanı: India, Sri Lanka, Bangladesh
Habitusu: Herdem yeşil ağaçlar, 10 m yüksekliğe kadar çıkar , kabuğu 5-6 mm kalınlığında, koyu kahverengi; parlak pembe; dalcıklar odunsu.
Yaprak Özellikleri: Yapraklar karşılıklı dizilişli, 7-15 x 3,5-6,5 cm boyutlarında, tüysüz, küt veya kısa sivri uçlu, sapı 5 mm uzunluğundadır. Çiçekler corymb benzeri terminal salkımlarında taşınır.
Çiçek Özellikleri:Yapraklar karşılıklı dizilişli, 7-15 x 3,5-6,5 cm boyutlarında, tüysüz, küt veya kısa sivri uçlu, sapı 5 mm uzunluğundadır. Çiçekler corymb benzeri terminal salkımlarında taşınır. Filamentler yaklaşık 0,5 mm’dir; anterler korolla loblarına eşittir. Stil yoğun tüylüdür. ileri sürüldü; damgalama iki çatallıdır.
Meyve Özellikleri:Meyvesi küremsi, 2 tohumlu, biraz didimli, olgunlaştığında siyah renktedir.
3. Yetiştirilmesi ve bakımı
Yetiştirilmesi: Ixora çiçekleri yeteri kadar güneş ışını altında tutulduğunda büyümeye devam eder. İyi drenajlı toprak ve orta ila hafif asidik pH, Ixora çalısı yetiştirmek için çok önemlidir. Bitki alkali topraklara kurulduğunda kloroz gelişir. Toprağı eşit derecede nemli tutmak önemlidir ve gelişimi için budama ihmal edilmemelidir. Ixora kesmeye iyi tepki verir ve 1-2 m. yüksekliğiyle mükemmel bir alçak çit oluşturur. Çalıların çoğaltılması, köklendirme hormonu yardımıyla köklendirilebilen gövde kesimleri yoluyla gerçekleşir. Çiçekler ayrıca bazen canlı tohumlarla birlikte koyu mordan siyaha kadar meyveler üretir. Tohumun içindeki posa temizlenmeli ve gece boyunca suda bekletilmelidir. İyi bir tohum başlangıç karışımıyla doldurulmuş 5 cm. bir saksıya ekilmelidir. Karışım nemlendirilmeli ve tencerenin üzerine plastik bir torba bağlanmalıdır. Orta derecede ışık alan sıcak bir yere yerleştirilmeli. Saksı nemli tutulmamalı ve tohum filizlendiğinde ışığa doğru getirilmelidir.
Bakımı: Ixora bitkisi fazla bakım gerektirmeyen bitkidir. Yıllık bahar budaması ve gübreleme bitkinin sağlığını artıracaktır. Yaygın olan bazı hastalıklar mantar kaynaklıdır ancak üstten sulamayı askıya alarak en aza indirilebilir. Yaprakların ıslanmasını önlemek için yalnızca kök bölgesi sulanmalıdır. Örümcek akarları ve yaprak bitleri yaygındır ancak ciddi bir tehditten ziyade baş belasıdır. Bu zararlılarla savaşmak için böcek öldürücü bir yağ spreyi kullanılmalıdır. Rekabetçi yabani otları önlemek, su tutulumunu arttırmak ve toprağa organik besinler eklemek için kök bölgesinin çevresinde 5-8 cm. malç tabakası kullanılmalıdır. Ixora bitkilerinin kaplarda bakımı, her iki ila üç yılda bir saksıların yeniden değiştirilmesini gerektirir. Herhangi bir don öngörülüyorsa çalıları içeriye getirilmelidir. Bitkiler son derece hassastır ve donma sıcaklıklarına yenik düşer.
4. Kullanımı ve yararları
Peyzajda Kullanımı: Ixora bitkileri bahçelere, parklara ve kamusal alanlara estetik değer katmak için kullanılabilir ve bu da onları peyzaj projelerinde popüler seçim haline getirir.
Süs değeri: Ixora bitkileri, her türlü manzaraya veya bahçeye renk katan parlak renkli çiçekleriyle popülerdir.
Hava temizleme: Ixora bitkilerinin kirleticileri ve zehirli gazları gidererek havayı arındırdığı bilinmektedir.
Nem: Ixora bitkileri nem seviyelerinin artmasına yardımcı olabilir, bu da onları kuru iklimlerde iç mekan kullanımı için ideal kılar.
Sağlığa faydaları: Ixora bitkilerinin geleneksel tıbbi kullanımları vardır ve bazı türleri cilt hastalıkları, öksürük ve ateş gibi çeşitli sağlık durumlarını tedavi etmek için kullanılmaktadır.
5. Sıkça sorulan sorular
Ixora için ideal toprak nedir? Ixora hafif asidik, iyi drenajlı toprağı tercih eder. Biraz kumla düzenli saksı karışımı harikalar yaratabilir.
Ixora bitkimi ne sıklıkla sulamalıyım? Sıcak ve kurak dönemlerde Ixora’nızı günaşırı sulayın. Soğuk aylarda haftada bir kez yeterli olacaktır.
Ixora iç mekanlarda büyüyebilir mi? Evet, Ixora bol güneş ışığı alması koşuluyla iç mekanlarda büyüyebilir. Güneş alan bir pencerenin yakınına yerleştirmek idealdir.
Ixora evcil hayvanlar için zehirli midir? Ixora’nın çok zehirli olduğu bilinmese de bitkileri evcil hayvanların erişemeyeceği bir yerde tutmak her zaman en iyisidir.
Ixora’nın çiçek üretimini nasıl artırabilirim? Düzenli gübreleme ve yeterli güneş ışığı almasının sağlanması çiçek üretimini önemli ölçüde artırabilir.
Ixora bitkileri kelebekleri çeker mi? Elbette, Ixora’nın canlı çiçeklerinin kelebekleri çektiği ve bahçenizi uçup giden bir cennet haline getirdiği biliniyor.
Ixora bitkisi Türkiye şartlarında en iyi hangi bölgelerde yetişebilir ve dayanır? Bu paragraftan yola çıkarak şunu söylebilirim, Ege Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi’nde bol güneş olduğu için en iyi oralarda yetişebilir ve dayanabilir.
