Hızlı Git
Daha önceki Sugar Beach, Tagus Linear Park ya da Red Ribbon Park yazılarımızda su kenarında tasarlanan ve suyu insan ile buluşturan projelerden bahsetmiştik. Bugün ise bir şehrin gelişimini büyük ölçüde etkileyen bir kıyı peyzajı tasarım örneğini sizinle paylaşacağız: Chicago Nehri boyunca tasarlanan Chicago Riverwalk
Chicago Nehri’nin Tarihi
Chicago Nehri, Amerika Birleşik Devletleri’nin Michigan eyaletinde bulunan ve uzunluğu 251 km’yi bulan bir nehirdir. The Electronic Encyclopedia of Chicago’ya göre Chicago şehri etrafında bulunan bu nehrin ismi günümüzde botanikçiler tarafından Allium tricoccum (Yabani Sarımsak) olarak adlandırılan bitkiden gelmektedir. Nehrin havzasında bulunan yabani sarımsaklar sebebiyle Kızılderililer tarafından bu ismin kabul edildiği belirtilmiştir. Coğrafi konumu sayesinde Chicago şehri için son derece önemli olan Chicago Nehri, yüzyıllar boyunca insanlara sunduğu fırsatlar ile kıyılarına birçok topluluk çekmiştir. Artan iş ve yaşam olanakları sayesinde zamanla çevresindeki kentleşme de artmıştır ancak çok önemli bir sorunu da beraberinde getirmiştir: Su kirliliği!
Chicago Nehri
Nehir etrafında gün geçtikçe artan sanayileşme ve şehirleşme nehir suyunu zamanla kirletmeye başlamıştır. Sadece halk sağlığını değil, içerisinde barındırdığı canlıları da tehdit edecek düzeye gelen ve değerini kaybeden Chicago Nehri ve şehri için çalışmalara başlanmıştır.
Tasarım Yaklaşımı
Chicago Nehri’nin sahip olduğu tarihi geçmişin şehrin gelişiminde büyük etkisi olmuştur. Bir zamanlar kıvrımlı ve bataklık haldeki bu nehir şehrin endüstriyel dönüşümünü desteklemek için tasarlanmış bir kanal haline getirildi. Yıllar önce düşünüldüğünde Chicago Nehri ve çevresinin eğlence ve sosyalleşme amaçlı kullanılması aşırı düzeyde kirlilik sebebiyle neredeyse imkânsız olarak düşünülüyordu. Zamanla nehir suyunun iyileştirilmesi ve çevresinde kamusal rekreasyonel kullanım yoğunluğunun artması ile halk tarafından nehir ve çevresine olan ilgi artmıştır. Bunun sonucunda Chicago Ulaştırma Bakanlığı Chicago Riverwalk Projesi’ni uygulamaya sunmuş ve nehir ve çevresine ekolojik, rekreasyonel ve ekonomik gelişmeler kazandırılmıştır.
Tasarım Bileşenleri
Michigan Gölü’nden Chicago Nehri’nin üç kolunun birleştiği yere kadar uzanan Chicago Riverwalk nehrin güney kıyısında ziyaretçiler için kesintisiz bir park alanı oluşturmaktadır. Bu sürekli tasarım içerisinde bir takım yürüyüş alanları, doğal dinlenme noktaları, restoranlar ve yüzen bahçeler gibi fikirler bulunmaktadır.
Chicago Riverwalk Projesi 2012 yılında Sasaki, Ross Barney Architects, Alfred Benesch Engineers, Jacobs / Ryan Associates ve daha kapsamlı bir teknik danışman ekibi ile birlikte tasarlanmış ve uygulanmıştır. State Street ve Lake Street arasındaki altı blok için sürekliliğe sahip bir tasarım talep edilmiştir. Tasarım ekipleri, Chicago Riverwalk’ı planlarken nehir boyunca yaya bağlantısı sağlamayı hedeflemiştir. Buna ek olarak, şehrin sahip olduğu taşkın problemi tasarım ekipleri için zorlayıcı bir nokta olmuştur. Öyle ki yaya aktiviteleri için alanları genişletmek ve bloklar arasında bir takım köprü bağlantısı kurmaları için çalışabilecekleri alan da son derece kısıtlıydı.
Tasarım ekibi bu zorlukları fırsata çevirerek bu çizgisel park ile ilgili yeni fikirler üretmiştir. Ekip, nehir etrafındaki yolları, keskin dönüşlerle birbirine bağlamak yerine daha esnek ve bağımsız olacak şekilde düşünmüştür. Nehrin rotasını da destekleyen değişiklikler sayesinde bir dizi yeni rekreasyonel program elde edilmiştir.
“Bu projeyi kente verilmiş bir hediye gibi görüyoruz. Bir zamanlar ihmal edilen nehir kıyısını, geniş bir kamusal alana dönüştürerek Chicago’daki nehir kıyısını geniş bir kamusal alana dönüştürüyor. Herkese dokunan bir tasarım!”
2018 AIA Enstitüsü Mimari Jürisi
Proje Bölümleri
Chicago Riverwalk tasarımı ile Chicago Nehri, nesiller boyu gördüğü ihmalden sonra, sosyal hayatı zenginleştirecek çeşitli fonksiyonlarla desteklenmiş ve Chicago sakinlerine geri kazandırılmıştır. 2016 yılında 3 aşamada halka açılan proje ile ilgili nehir boyunca konumlanan farklı kıyı tipolojilerinin biçimi ve programlarına uygun olacak şekilde planlanan kamusal mekânlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
1 – The Marina Plaza
Sudaki insan hareketliliğinin gözlemlendiği alandır. Su taksileri, gezi tekneleri, devriye tekneleri gibi taşıtlar ile su yüzeyinde, restoran ve açık hava oturma yerleri ile karada canlı bir sosyal yaşam sunar. Sadece işletmeleri ile değil, aynı zamanda oturma birimleri, nehre dokunan basamakları ve aydınlatma elemanları ile de dinamik bir Chicago kenti fikrini destekler.
Su ile etkileşim 
Sosyalleşme olanağı
2 – The Cove (Koy)
Koy tasarlanırken, tasarım ekibinin öncelikli hedefi nehir boyunca oluşan sosyal alanların kent ile bütünleşmesini sağlamaktı. Bu amaçla kıyı kotu ve yeni oluşturulan yol kotunu birbirine yaklaştırmışlardır. Tasarımla bütünleşmiş ince ve hafif tonlardaki aydınlatma ile hem alandan tasarruf sağlanmış hem de bir çeşit kıyı güvenliği oluşturulmuştur. Ayrıca, Koy ile ilgili en önemli tasarım kararı, düşeyde yaklaşık 2.13 metre ’ye (7 feet) kadar ulaşan taşkın problemine dayanıklı olacak şekilde tasarlanmasıdır. Sahip olduğu bitkisel alanları suya dayanıklı bitkiler ile donatılmıştır, böylece yıllık su baskınlarına son derece dayanıklı bir bölgedir.
İnce ve hafif aydınlatma elemanları 
Spor aktiviteleri
3 – The River Theater (Nehir Tiyatrosu)
Bu bölgede de insanların su kıyısı ile birinci dereceden iletişimi sağlanmaktadır. Koy’da yer alan güneş altındaki oturma birimlerinin aksine, burada gölge ve doğal bir atmosfer sağlayan ağaçlar altında özenle tasarlanmış geniş basamaklar ile insanların hoşça vakit geçirmeleri sağlanmaktadır. İçerisinde barındığı rampalar ile engelli dostu olan tasarım, form açısından da son derece akıcı ve hareketlidir.
Engelli dostu basamaklar 
Sulama çözümleri
Yerli ağaç türleri ile de desteklenen basamaklar adeta nehir kenarında bir tiyatro ve sahne ortamı yaratmaktadır. Bitkiler, geri kazandırılmış yağmur suları ile sulanmakta ve sağlıklı bitki ömürleri sağlanmaktadır.
4 – The Water Plaza
Su oyunları
Su meydanı olarak da adlandırabileceğimiz bu bölge, çocuklara ve ebeveynlerine suya temas etme, su ile oyun oynama ve vakit geçirme olanağı sunmaktadır. Sahip olduğu çeşmeler ile ziyaretçilerine interaktif bir su parkı sağlamaktadır.
5 – The Jetty (İskele)
İskele bölgesi 
İskele bölgesi
Chicago Nehri’nin ekolojisi ile belki de en ilgili olan kısım, ismini sahip olduğu 7 adet küçük balkonlardan alan İskele bölgesidir. Sahip olduğu bir dizi iskelenin yanı sıra, yüzen sulak alan bahçeleri ile ziyaretçilerine bu ekosisteme uygun bitkiler ile ilgili bir gözlem ve eğitim alanı sunar. Ayrıca yerli balık popülasyonları için sağlıklı bir yaşam alanı oluşturan iskele bölgesi, insanlara da balıkçılık ve çeşitli eğlence aktiviteleri için fırsatlar sunmaktadır.
Özel tasarlanmış oturma birimleri 
Yüzen sulak alan bahçeleri
Paslanmaz çelik ile çerçevelenen ve iskelelere bağlanan yüzen sulak alanlar ile sadece insanlar için değil tüm canlılar için sürdürülebilir bir tasarım yaratmak hedeflenmiştir.
6 – The Riverbank (Nehir Kıyısı)
İnsanların kolay ulaşabildiği bir yürüyüş yolu ve deniz kenarı planlaması ile Chicago Nehri’nin sürekliliği sağlanmıştır.
Bir nehir suyunun nasıl temizlendiği ve bir kentin sahip olduğu su kaynakları ile nasıl ön plana çıktığının en güzel örneği olan Chicago Riverwalk’ı hep birlikte inceledik. Nehir kıyısında sağladığı süreklilik ve sahip olduğu farklı kıyı tipoloji çözümleri ile ziyaretçilerini bir an bile sıkmayan bir projedir. Aynı zamanda sahip olduğu canlı türlerini de korumaya ve onları insanlara öğretmeye yönelik olan Chicago Riverwalk, tasarımcılarını ve Chicago halkını son derece mutlu etmiştir. Son olarak, proje ile ilgili Ross Barney Architects tarafından eklenen videoyu aşağıda bulabilirsiniz. İyi seyirler!
