Tabiat sonsuz güzelliğe sahip olan mekândır. İnsan, var olduğundan bu yana, yaşamını kolaylaştırmak için tabiattaki tüm kaynakları kullanan canlıdır. Aslında dünyanın son yüzyılda ki durumunun özeti sayılabilir bunlar. Bunun yanı sıra tüm kaynakları kullan insanlık için güzel bir farkındalık korunan alanların doğmasını sağlar.
Koruma alanları; biyolojik çeşitliliğin devamı için bilimsel ve eğitim açısından önem taşıyan, tehlike altındaki doğal ve kültürel kaynaklar bakımından zengin arazi parçalarının korunması şeklinde tanımlanabilir.
Sit alanları tarihi, doğal, kültürel ve arkeolojik özelliklerinden dolayı önem taşıyan, ender bulunan, gelecek kuşaklara taşınması gereken alanlardır. Sit alanları doğal, arkeolojik, kentsel ve tarihi sit alanlar olarak ayrılır. Sit alanlarındaki haneler, faaliyete devam eden işyerleri için sınırların belirlediği, yenilemelerin ve iyileştirilmelerin yapıldığı koruma amaçlı imar planları vardır. Bu koruma amaçlı imar planları ile sit alanlarında ulaşım, alt yapı, yaya dolaşımı gibi sorunlar planlama ilkeleri doğrultusunda çözüme kavuşur.
Doğa koruma alanları; Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları olarak ayrılır. Doğa koruma alanlarının ileriye dönük planları yapılırken Milli parklar ve Tabiat parkları için “Uzun Devreli Gelişim Planları”, Tabiatı koruma alanları ve Tabiat anıtları için “Yönetim Planları” yapılır. Günümüzde bu planlamalar net cad, arcGİS, 3D Max, C3D, Photoshop gibi proğramlar yardımıyla yapılmaktadır.
Doğa koruma alanlarının en önemli parçasını milli parklar oluşturur. Şimdi biraz milli parklardan bahsetmek istiyorum. Milli parklar estetik açıdan milli ve milletler arası öneme sahip, bilimsel değeri olan, hem kültürel hem doğal kaynakların korunduğu aynı zamanda rekreasyon ve turizm amaçlıda kullanılan tabiat parçalarıdır. Yellowstone ABD de bulunan dünyada ki ilk milli parkıdır. Ülkemizde yaklaşık 40 adet milli park vardır.
Bir alanın milli park olabilmesi için doğal ve kültürel kaynak değerleri tahrip olmamış veya yenilenebilir olmalıdır. Kaynak değerleri gelecek nesillere miras bırakılacak değerde olmalı. Arazinin büyüklüğü en az 1000 hektar olmalı ve arazi koruma ağırlıklı zonlardan oluşmalıdır.
Milli parklar bulundukları durumu korumak ve geliştirmek için belirli zaman hedeflerine yönelik uzun devreli gelişim planları oluşturulur. Bu gelişme planları ile parkın doğal ve kültürel kaynak değerlerinin ekolojik planlamayla korunması, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi sağlanır. Uzun devreli gelişme planları, alanda ki tüm yerleşmeler ve kullanım kararları ile yapılacak olan her yerleşimin uygulama imar planları ve uygulama projelerini içerir. 1/25.000 ya da arazinin büyüklüğüne göre daha küçük ölçekli olarak hazırlanır. Milli parkların korunması, geliştirilmesi açısından uzun devreli gelişime planlarının sağlıklı bir şekilde yapılıp uygulanması önemlidir.
Halkın doğayı daha iyi bir şekilde tanıması, bilgilenmesi açısından milli parkların tanıtılması çok önemlidir. Milli parklar nadir bulunan doğal ve kültürel parçaların temsilidir. Milli parkların korunması, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi gelecek nesillere bırakılabilecek en güzel armağandır.
EMİNE ŞİMŞEK – Peyzaj Mimarı
