Hızlı Git
Duyu Bahçesi Nedir?
Duyu bahçeleri, küçük çocuklardan yaşlılara ve zihinsel engelli olan kişilere fayda sağlayan dokunma, koku, duyma, tat ve görme hissi uyandıran tema bahçeleri ve genel anlamda duyumsal tecrübelerin geniş bir konsantre sahası olan kendine yeten alan olarak tanımlanmaktadır.
Duyu bahçeleri günümüzdeki yaşam şartları göz önünde bulundurulduğunda ihtiyaç duyulan açık yeşil alanların içerisinde stresi azaltmaya yardımcı olan, egzersiz yapmaya teşvik edici ve rahatlatıcı; kullanıcıların doğanın keyfini çıkartabilecekleri mekânlar sunan bahçelerdir. Duyu bahçeleri kendi içerisindeki döngüyü sağlıklı bir şekilde kurarak uzun yıllar mevcudiyetini sürdürebilmektedir.
Kullanıcılar üzerindeki pozitif etkileri sebebiyle popülerliği giderek artan duyu bahçeleri dünya çapında her geçen gün daha fazla ülkede ilgi görmektedir. Her tasarımda olduğu gibi duyu bahçelerinin tasarımında da dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Duyu bahçelerinden beklenen etkilerin ve faydanın sağlanması için öncelikle kullanıcı kitlesinin belirlenmesi gerekmektedir ve kullanıcıya göre tasarım yapılması esastır. Beş duyunun bir araya gelmesiyle duyusal uyarılma gerçekleşmektedir. Beş duyu organımız görme, işitme, dokunma, tat alma ve koklama olarak sayılabilir;
Görme
Görme duyusunun uyarılmasını tetikleyecek materyaller kullanılması duyu bahçeleri için önemlidir. Renk, doku, ışık, şekil bunların insan üzerindeki etkisi yüksek olmakla birlikte her insan için uyandırdığı algı farklıdır.
İşitme
İşitsel duyuları uyarak ses unsurları ya da doğal ses unsuru olabilecek canlıları bahçeye çekmek su ögesi kullanmak, rüzgardan yararlanılabilir ve ağaç çalıların rüzgar estiğinde oluşan yaprak sesleri birçok insan için sakinliği ve huzuru ifade etmektedir.
Dokunma
Duyu bahçesinde kullanılan duvar malzemeleri farklılığı veya bitkilerin yaprak çiçek gibi dokusal ögeleri ile farklılık sağlanabilir aynı zamanda farklı materyaller ile düzenlenmiş başka bir duyu yolu da kullanılabilir. Burada malzeme seçimi olarak kesici batıcı olmamasına önem verilmelidir.
Tat alma
Yenilebilir bitki kullanımı ve bilgilendirme panolarının kullanımı yanında bunların bakımının yapılması gibi farklı aktiviteler ile duyu bahçelerine tatma duyusu yüklenebilir.
Koklama
Koku çoğu zaman insanlar için tercih sebebi olabilmekte birçok bitki kendine has güzel kokusuyla cezbedici mekanlar oluşturur. Görme engelliler kullanıcılar koku duyularından yararlanarak yönlerini veya bitkileri bulabilirler.
Duyu Bahçelerinin Tasarım İlkeleri ve Özellikleri
- Duyu bahçelerinin tasarımında ağaç, çalı gibi bitki örtüsü, su ögeleri ve diğer bahçe elemanlarının kullanımı ile sahip oldukları renk, tekstür, koku, ses ve tatların değerlendirilmesi ile beş duyunun uyarılması sağlanır.
- Merak, sır duygusu geliştirilerek rahat bir ortam oluşturulmalıdır. Rahat ve huzurlu yumuşak dokulu ağaçlar ve çiçekler ve bitki örtüsüyle kaplanmış olan bahçeler dinlendirici ve sakin bir ortam sunarlar.
- Bahçelerde bitkiler ve diğer elemanlarının düzenli ve ritmik yerleşimi sayesinde dengeli mekanlar oluşturulur. Bu durumda denge, sakinleştirici ve dinlendirici mekânlar oluşturabilmek için önemli bir kriterdir.
- Renk, form, doku, koku ve sesin uyumu açısından orantılı mekânlar oluşturulmalıdır. Duyumsal uyarılmanın kontrol edilebilir seviyede olması, kullanıcıların mekândaki duyusal karmaşadan sıkılmalarını önleme açısından önemlidir.
- Bitkilendirmede geniş tepe çapı yapabilen ve gölge etkisine sahip bitki ya da bitki grupları grupları kullanılmalıdır. Bu sayede psikolojik olarak koruma, rahatlık ve güven hissi elde edilmiş olur.
- Bitki gruplarını farklı renk, doku ve boylarda kullanılması ile görsel cazibe ve derinlik hissi sağlanır.
- Su öğesi, yumuşak ve naif sesler ve hareketler oluşturmalı, görsel açıdan rahatlamaya yardımcı olacak şekilde kullanılmalıdır. Aksi bir durum da çok fazla ses, hareket kullanımı veya görsel rahatsızlık, kaygı ve endişe duymaya neden olabilir ve bu da strese yol açar.
- Su ögeleri ile ritmik bir sesler oluşturulur. Bu sesler kaskatlar, dalgalanmalar ve çeşitli formdaki süs havuzları ile oluşturulabilir. Su ögesi ile oluşturulan bu sesler duyuların uyarılması sağlanarak suyun iyileştirici etkisinden faydalanılır. Suyun bir diğer özelliği ise sesi absorbe edebilmesidir.
- Farklı duyular için ayrı bahçe bölümleri oluşturulmalıdır. Duyu bahçesi kullanıcıları hangi duyuya yönelik bölümü deneyimlemek isterlerse tercihlerini o bölüm içim kullanırlar.
- Kuş ve kelebek gibi insanlara huzur veren hayvanları alana çekebilmek için çiçekli bitkilerin yanı sıra kuş yuvaları ve korunaklar gibi yapılarda kullanılmalıdır.
- Bitki bakımına aktif katılmak isteyen kullanıcılar için bahçede bir alan ayrılmalı. Bu alan, kullanıcılar ile bahçe arasında psikolojik, duygusal ve fiziksel açıdan ilişki kurmalarını sağlar.
- Yollarda yumuşak dönüşler, eğrisel ve doğruca mekâna ulaşacak şekilde tasarlanmalıdır. Eğer yollar daha dik açılarla yapılmışsa, yol kenarla bitkilerle yumuşatılmalıdır.
- Yürüyüş yollarının döşeme malzemeleri; yumuşak tekstürlü olmalı ve doğal hissettirmelidir. Yolların pürüzsüz olması, tekerlekli sandalye kullanıcıları için manevra kolaylığı sağlar.
Bu yazımızı beğendiyseniz Temiz Suyun Aktif Kullanımını Sağlayan Yağmur Bahçeleri yazımızı da okumanızı öneriyoruz.
Editörün Notu
Bilgilendirici ve keyifli bir yazı olmuş. Diğer yazıları da bekliyorum :)