Temel Tasarımın Kaynağı: ‘’Eskiz Çalışmaları‘’

Bir tasarımın planlanıp uygulanabilmesi için en önemli kavram Temel tasarımdır. Temel tasarım, görsellere dayalı bir kavramlar bütünüdür. Temel tasarımın temeli ise eskiz çalışmasıdır. Eskiz kökeni Fransızcadan gelen “esquisse” T.D.K. sözlüğüne göre “Mimari eserler ve resim için çizimlerle yapılan ön çalışma, taslak” anlamına gelmektedir. (www.tdk.gov.tr)  

Hangi alanda tasarım yapacak olursak olalım, ilk yapacağımız iş eskiz defterimizde o tasarım için bir veya birkaç sayfa ayırmak olmalıdır.  Bu sayfalarda yaptığımız karalamalar neticesinde düşüncelerimizi somutlaştırmak ve tasarımlarımızı hayata geçirmek daha kolay olacaktır. Eskizin asıl amacı, kişiler veya kurumlar arasında görsel açıdan detaylandırmaya geçmeden önce çok iyi bir iletişim kaynağı olarak kullanılmaktadır.

Dünyaca ünlü ödüllü projeler ve ödül almış mimari projeler de ilk tasarlama aşamasında yine eskiz çalışması ile başlamıştır. Eskiz için özel bir defter tedarik edip, tasarımlarımızın ve düşüncelerimizin yıllar boyunca kalıcı olmasını sağlayabileceğimiz gibi, anlık olarak aklımıza gelen düşüncenin basit bir A4 kâğıdına çizilmesi de eskiz çalışmasıdır. Bazen eskizlerimiz tek kâğıtta sonlanabileceği gibi, bazı projelerde bu çalışmalar sayfalarca süren çalışmalar da olabilir.

Eskiz çalışması üzerine yapılan her çizgi ileride uygulamamızı belirleyecek önemli aksları oluşturmaktadır. Şeffaf, açık uçlu olan eskiz çalışmaları,  doğanın parçalarını bir bütün olarak ele almamızı ve bunları zihnimizde yorumlamamızı sağlamaktadır. Eskiz çalışması hem mesleki açıdan, hem de kişisel açıdan kendini geliştirebilmekte sürekli beyin jimnastiği yaptığı için kendini kalemin ve kâğıdın dünyasına bırakmaktadır. Tasarım içinde kendine sürprizler yapan tasarımcı, uygulama aşamasında da bu tarz düşünce ve sürprizlerin ne tarz zorluklar çıkarabileceğini önceden tahmin edip yorumlama imkânına sahip olmaktadır. Ayrıca yapılacak imalatlar açısından da önem arz etmektedir.

Gelişen teknolojiyle beraber, hayatımızda her geçen gün yer almaya başlayan akıllı cihazlar, hayatımızın her noktasında olduğu gibi, tasarım ve eskiz sürecine de etki etmeye başlamıştır. Gelişen teknoloji ve tasarım ürünleri doğrultusunda, dijitalleşen temel tasarım, eski tarihi yapıların doğal güzelliklerini de unutturmaya yüz tutmuştur.

“Benim için her gün yeni bir şeydir. Her projeye, eskizimde ilk yaptığım projeymiş gibi bir güvensizlikle başlarım. Ter dökerim, bir yola doğru giderim ve çalışmaya başlarım, nereye gittiğimden emin olmadan. Eğer nereye gittiğimi bilseydim, bu işi yapamazdım.”

Frank Gehry

Tasarlanmaya başlanıldığı anda, her proje her tasarımcı için aslında en başta yalnızca bir boşluktur. Bu boşluklar, eskiz kâğıdının üzerinde kalemin ahenkli dansı sonrasında, ödüllü bir projeye veya eşi benzeri olmayan özgün bir uygulamaya dönüşebilir. Tasarımı yapılacak olan alanın sosyokültürel yapısı, tarihi zenginlikleri, alanın topoğrafı durumu ile uygulama anında karşılaşılabilecek tüm sıkıntılar ve mali raporlar eskiz kâğıdında gizlidir aslında. Tasarımcının beyninden geçen tüm düşüncelerin izdüşümüdür eskiz kâğıdı. Tasarımcının kendi içinde tartışmasına ve kendini yorumlamasına olanak sağlar. Düşüncelerindeki hataları yüzlerine vurur eskiz. Kalemin her hareketi ve çizgilerin netliği aslında fikirlerin ne kadar net ve yaratıcı olduğunu gösterir. Tasarımcının aynadaki yansıması ve emeğinin karşılığıdır.

Amerikalı ünlü mimar yazar ve sanat koleksiyoncusu Barry Berkus’a ait eskiz çalışması: