Kentsel Tarımın Ortaya Çıkışı ve Kentsel Tarım Tipolojileri

Tarım veya ziraat, bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi, bunların kalite ve verimlerinin yükseltilmesi, bu ürünlerin uygun koşullarda muhafazası, işlenip değerlendirilmesi ve pazarlanmasını ele alan bilim dalıdır. Tarım, yaklaşık 15.000 yıldır hayatımızda var olan ve insanlığın yaşamını sürdürebilecek besinleri elde edebilmedeki başlıca olgudur diye özetlenebilir.

İnsanlığın tarihine bakıldığında ise çok daha geriye gidildiği görülmüştür. Tarımdan önce avcılık-toplayıcılıkla yaşamını sürdüren insanlar için yine en önemli alan doğaydı. Göçebe bir şekilde sürdürdükleri hayatlarında yakınlarındaki doğal alandan meyve toplayarak veya hayvan avlayarak yiyecek ihtiyaçlarını gidermekteydiler. Bir süre sonra insan, doğayı kendi istekleri doğrultusunda değiştirebileceğinin farkına varıp o zamana kadar dengeli tutulan ilişkide kontrolü eline aldı. İlk adımlardan biri kuşkusuz toprağı ekip biçebilmekti. Bunun içinse yerleşik hayata geçildi.

Tarımın insanlık için doğuşu, yerkürenin birbirinden uzak noktalarında birbirine çok yakın zamanlarda gerçekleşti. Mezopotomya, Sahraaltı Afrika, Çin, Güney Afrika gibi eski dünya ülkelerinde tarım tarihi birbirilerine yakındır. Yiyecek temini eskisinden kolay olan bu yeni yaşam tarzında hızlı bir nüfus artışını da beraberinde getirdi. Çünkü tarım demek yiyecek güvencesi demekti. Aynı zamanda emek, sabır ve zaman da gerektiren bir işti.

• 

Belirli bir zamana kadar en önemli geçim kaynağı olan tarım, Endüstri Devrimi ve yeni açılan ve çok daha kazançlı bir iş kolu olan sanayiye yerini bıraktı. Endüstri ya da Sanayi Devrimi, 18. Yüzyılda Büyük Britanya’da buharlı makinaların icadıyla başlayan dönemdir. Büyük Britanya’dan önce tüm Avrupa’ya, sonra da hızla tüm dünyaya yayılan bu makinalar, günümüzde de birçok olayın başlangıcıdır. Tarihteki en büyük dönüm noktalarından biri olan buharlı makinaların icadı ve sanayileşme, kentlerde büyük bir istihdam oluşturmuştur. Bu devrimin tarım hayatına yansıması içinse, tarımda işleri kolaylaştıran alet ve makinaların icadı şeklindedir.

Tarımda harcanan emek ve zamandan daha azı harcanarak daha fazla kar elde etmek, kırsalda yaşayıp tarım ile geçinen insanların da dikkatini cezbetmiştir. Sonucunda, daha yüksek standartlara ulaşmak için yaşadıkları yerlerden makinaların, sanayinin ve karın olduğu kent merkezlerine göç etmeye başlamışlardır. Bu göç dalgası tek bir yerle sınırlı kalmamış olup dünya genelindedir.

Kentsel Tarımın Ortaya Çıkışı

Dünya Gıda Örgütü (FAO) ise kentsel tarımı “küçük alanlarda (çatı, balkon, bahçe, park, boş araziler) birkaç sebze, meyve, bitki üretimi yapmak ve evcil hayvan yetiştirmek, öz tüketime ve yakın satışa yönelik, mesleki ve ticari olmayan küçük ölçekte bir etkinlik” olarak tanımlar.

ABD’de sömürge döneminden itibaren tarım, kentlerin ekonomik büyümesinin temel kaynağı olarak planlamaya dahil edilmiştir.

19. yüzyılda sanayileşme sonucunda tarımın, değerlenen kentsel arazinin dışında bırakılmasına karar verilmiştir. Fakat daha sonra, dünya savaşları sonrası ortaya çıkan ekonomik, psikolojik ve nüfus kaybı gibi sorunları aşabilmek amacıyla boş kentsel arazileri kent bahçeleri olarak kullanma üzerine atılan fikir kısa sürede benimsenmiştir.

Yani, bilinen ilk kentsel tarım örneği aslında psikolojik bir problemin yara bandı olarak kullanılmıştır. Amerika halkına moral desteği vermek üzere hükümetin kentsel ve kırsal alanlarda tarımı desteklemesi sonucu “Savaş Bahçeleri” veya “Zafer Bahçeleri” ortaya çıkmıştır.

• 

Kentsel Tarım Tipolojileri

Kentsel tarımı iki başlık altında inceleyebiliriz;

2. Ticari Amaç Gözeten Kentsel Tarım Tipolojileri

Kaynakça;