Hızlı Git
Liçi meyvesi, son zamanlarda sosyal medyada özellikle Tik Tok uygulamasında sıkça görülen bir meyvedir. Kabuğunun palamuta benzer şekilde olmasından, tadının ise sulu ve farklı olmasından dolayı oldukça ilgi çekmiştir. Tropikal bir bitki olması nedeniyle ülkemizde erişilebilirliği kolay değildir. Ancak sosyal medyada meyveyi tüketen insanlar, meyvenin tadının şeftali ve gül suyu karışımında olduğunu söylemektedirler. Ben de bu yazımda sizler için son zamanlarda merak konusu olan bu meyvenin özellikleri, üretimi, faydaları gibi konuları araştırıp derledim. İyi okumalar dilerim.
Liçi Bitkisinin Özellikleri
Latince ismi Litchi chinensis, İngilizcesi Lychee, Türkçesi ise Kral meyvesi ya da Liçi olarak bilinen bitkinin genel özellikleri şu şekildedir:
- Sapindaceae (Sabunağacıgiller) familyasından olan liçinin anavatanı Çin’in güneydoğusunda Pasifik Okyanusu’nun kıyı kesimleridir.
- Anavatanının dışında en çok üretimi yapılan ülkeler; Güney Afrika, Tayland, Malezya, Madagaskar, Hindistan ve bazı Güneydoğu Asya ülkeleridir.
- Herdem yeşildir.
- 10-20 metre arasında boylanmaktadır.
- Meyve çapı 3 cm olup uzunluğu ise 3-4 cmdir.
- Meyve rengi yarı saydam beyazdır.
- Meyve çekirdeği kahverengidir. 2 cm uzunluğunda ve 1 cm çapındadır. Hafif zehirli olduğu için çekirdeği tüketilmemektedir.
- İlkbaharın ortalarında çiçeklenmektedir.
- Güneşi sever.
- Rüzgara karşı dayanıklı değildir.
- Organik bakımdan zengin ve kuru topraktan hoşlanır.
- Liçinin yetişmesi için gerekli optimum sıcaklık 2 derecedir. Nem ise, %95’dir.
- Meyve kullanımının haricinde peyzajda, gölge amacıyla veya soliter bitki olarak da kullanılmaktadır.
Liçinin Üretimi
Liçi bitkisinin tohum ile üretimi zor ve zaman isteyen bir süreçtir. Tohumlar taze iken ekildiğinde olumlu sonuç verirler. Ancak bir süre bekletilmiş tohumlar olumlu sonuç vermemektedir. Bunun yanında tohum ile üretim sonucu oluşan liçi fidanının meyve verme süresi ortalama 10 yıldır. Bu süreyi hızlandırmak için ise meyve veren bir liçi ağacından alınan dal ile kalem aşısı yapılması gerekmektedir.
Liçi bitkisi üretimi için bir başka yöntem ise çelik ile üretimdir. Üretim ilkbaharda yapıldığı takdirde %80 olumlu sonuç vermektedir.
Liçi Bitkisinin Budaması
Liçi ağaçlarının budaması konusunda ağacın kaç yıllık olduğu önemli bir husustur. Genç ağaçlar için budama yapmak gerekli değildir. Çünkü ağacın meyve hasatında zaten dallar da kesilecektir. Bu budama için yeterlidir. Ancak ağaç yaşlanmaya başladığında, meyve iriliğini ve kalitesini artırmak için birkaç yılda bir budama yapılmalıdır.
Liçi Bitkisinin Hastalıkları
Liçi bitkisi, bitlere ve mantara karşı dayanıklı değildir. Bunun yanında nematodlar da ağacın köklerine zarar vererek ölümüne yol açabilmektedir.
Liçinin meyveleri toplandıktan sonra ise kuru ve serin alanlarda muhafaza edilmediği takdirde ekşitici ve çürütücü bakteriler tarafından zarara uğrayarak meyveler bozulabilmektedir.
Liçi Meyvesinin Kullanım Alanları
Liçi meyvesinin tadının güzelliği dışında tıbbi faydaları ve farklı tüketim şekilleri mevcuttur. Bu yüzden bitkinin kullanımlarını tıbbi ve gıda olarak sıralayabiliriz.
Tıbbi Kullanım Alanları
- Liçinin meyve kabuğundan yapılan çaylar ishal gibi bağırsak rahatsızlıklarına iyi gelmektedir.
- Yine aynı çaylarla gargara yapılarak öksürük gibi boğaz rahatsızlıkları da çözüme ulaşmaktadır.
- Liçi tüketimi kemik gelişimi ve diş sağlığına açısından önemli bir yere sahiptir.
- Liçi; sağladığı kalsiyum, demir ve fosfor sayesinde ise metabolizmayı hızlandırıcı özelliğe sahiptir.
- Liçi, mide rahatsızlıklarına da iyi gelmektedir. Buna örnek olarak; Florida’da bir mide ülseri hastası, liçi tüketiminden sonra midesinde rahatsızlığa sebep olacak bir besin tüketmiş ve eski rahatsızlığının kalmadığı tespit edilmiştir. Ancak eski bir Çin inanışına göre de fazla liçi tüketiminin ateş ile birlikte burun kanamasına neden olabileceği bilinmektedir.
- Liçi, kanser hastalıklarına iyi gelmektedir. Örnek olarak; Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı/Ulusal Kanser Enstitüsü Kanser Kemoterapi Tarama Programında yapılan test ile liçi ağacının kökleri hayvanlar üzerinde test edilmiş ve tümör küçültme işleminde başarıya ulaşmıştır.
Gıda Olarak Kullanım Alanları
Liçi meyvesi, sade meyve olarak tüketileceği gibi salatalarda da kullanılabilmektedir. Tadının şekerli olmasından dolayı dondurma yapımında da kullanılmaktadır. Meyvenin uzun süre saklanması için ise kurutulmuş olarak tüketileceği gibi reçel yaparak da tüketim süresi artırılabilmektedir.
Liçi Meyvesinin Kurutulması
Liçi 1 yıl kadar uzun bir süre saklanarak tüketilmesi için kurutulma işlemi yapılmaktadır. Bu işlem Çin’de güneş altında tepsilere serip yaklaşık 15 gün kadar bekletilerek yapılmaktadır.
Kurutma işlemi bitikten sonra meyvenin kabuğu kahverengi rengi alarak kırılgan hale gelmektedir. Meyvesi ise kuru üzüme benzer şekilde siyah ve kuru olmalıdır. Meyvenin tadında ve dokusunda ise herhangi bir değişiklik olmamaktadır.
