Hızlı Git
Oyun, çocuk için eğlenerek vakit geçirdiği bir öğrenme biçimidir. Çocukların gelişim sürecinde her durumda kurallı veya kuralsız, farkında olarak ya da olmayarak etkin bir öğrenme süreci olan sosyal gelişiminin bir parçası olarak da tanımlanabilir. Çocuk ve oyun ikilisini birbirinden bağımsız düşünmek mümkün değildir. Temel bir ihtiyaç olarak değerlendirebilir, hayat boyu öğrenmeyi, keşfetmeyi ve gelişimi amaçlayan etkin bir süreçtir.
Çocuk oyunla büyümelidir.
Eflatun
Oyun Oynamanın Çocuklara Yararları:
- Karar verme yetisini öğretir
- Oyun içinde sorumluluk almayı ve kurallara uymayı öğrenir
- Paylaşmayı ve iş birliğini öğrenir
- Hayal dünyası geliştirir
- Farklı oyun grupları içinde becerilerini geliştirir
- Dikkat ve koordinasyon yeteneğini kontrol etmesini sağlar
- Fazla enerjisini doğru bir şekilde dışarı atılmasını sağlar
- Fiziksel, sosyal, psikolojik olumlu gelişimini sağlar
- Mücadele etmeyi, problem çözmeyi, kendini ifade etmeyi öğrenir
- Materyalleri tanımlayarak kalıcı öğrenmeyi güçlendirir
- Etkili iletişim kurmayı öğrenir.
Çocuk Oyun Alanları
Çocukların fizyolojik, psikolojik, zihinsel beceri ve yeteneklileri keşfettikleri özgür bir şekilde aktiviteler yaptıkları, kendilerini ifade edebildikleri hem eğlenip hem de öğrenerek kaliteli vakit geçirdikleri canlı ve enerji dolu alanlardır.
Çocuklarının günümüz teknoloji çağının hakimiyet sürdüğü geleneksel yaşam gibi geleneksel oyunlarında geri planda kaldığı somut mekanlar veya eski zamanlarda ki oyun sokağı kavramları yaşamak yerine evlerde tablet, televizyon, bilgisayar vb. araçlarla iletişimden yoksun, zaman kavramını yok sayan, teknolojinin yanlış kullanımını ile çocuk gelişimi olumsuz etkileyen düşünme yetisini azaltan, hayal gücünü engelleyen birer robotik çocuklara dönüşmüşlerdir.
Geçmişten günümüze çocuk oyun alanlarını inceleyecek olursak; standartlaşmış belirli kalıplar ve gruplar içerisinde kısır bir döngüye girmişken son dönemlerde çeşitli temalarda yaş grupları ve fiziksel ihtiyaçları gözetilerek farklı yaratıcı oyun grupları tasarlanmaya ve geliştirilmeye başlamıştır. Yapılan bu olumlu çalışmalar ile bir değil binlerce çocuk için farklı bir gelecek sağlayarak, şimdinin çocukları geleceğin sağlıklı bireylerinin oluşmasına büyük katkı sağlayacaktır.
Çocuk oyun alanlarını sadece koşmak, zıplamak, sallanmak oyun oynamak olarak değerlendirmekten daha çok, çocukların fiziksel, sosyal ve psikolojik gelişimlerini destekleyen uzun vadeli sağlıklı birer yatırım olarak değerlendirebiliriz. Peyzaj tasarımlarında iyi tasarlanmış oyun alanları çocukların hayal gücünü zorlayan, her noktada farklı bir merak uyandıran, sadece çocukların değil ailelerinde kaliteli vakit geçirebilmeleri sağlayarak kaliteli ve sürdürülebilir projeler olmalıdır.
Standart Çocuk Oyun Grubu
Modern Çocuk Oyun Grubu
Çocuk Oyun Alanlarında Tasarım Süreci Nasıl Olmalı?
Dış mekân oyun alanları çocuğun hayal dünyasıyla birlikte neler başarabileceğini görmesi, çok amaçlı aktif ve pasif oyun alanları sunulması, kurallara uyum sağlamayı, enerjilerinin dışarı atılması, çeşitli oyun grupları ile birlikte zıplama, koşma, tırmanma vs. birçok aktiviteyi bir arada yapabilecekleri özel alanlardır. Çocuk doğada çevre algısının şekillendiği empati yeteneğinin arttığı, ağaç, çalı, hayvanlar, rüzgâr, renk, ışık, suyu keşfettiği ve temas ile her şeyi algılayarak görsel kalıcı ve sürdürülebilir bir öğrenme gerçekleştirir.
Hızlı ve çarpık kentleşmenin günümüzde hızla arttığı oyun alanları tasarımlarla bir bütünlük içerisinde değil de bina arasında boş kalan ifadesiz mekanlarla entegre edilmektedir. Olması gereken standartlardan yoksun yetersiz monoton sağlıksız alanlar oluşmaktadır. Tasarım aşamasında kullanılacak alanlar atıl alanlar dışında, mekanlar değişime ve gelişime açık alanlar tercih edilmelidir.
Park tasarımlarında engelli çocuklarda düşünülerek tasarımlara dahil edilmelidir. Şimdinin sağlıklı çocukları geleceğin sağlıklı bireylerinin birer parçası ve geleceğidir. Dünyanın geleceği için de çocuk oyun alanları peyzaj tasarım kriterleri ile tasarlanmalı kaliteli, özgün ve nitelikli mekanlar düzenlenmelidir.
Çocuk Oyun Alanı Tasarımı Yapılırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Çocuk oyun alanlarında tasarım; alana bütüncül bir mekân algısı yaklaşımı ile belirlenen kriterler doğrultusunda tasarımlar planlanır uygulama yapılır.
- Alanın kullanıcı tespiti, yaş grupları dağılımı için fonksiyon seçimleri:
Yaş gruplarına göre yapılan tasarımlarda fizyolojik kriterler göz ününe alınarak yapılmalıdır. Örneğin: 2-5 yaş grubu ile 5-12 yaş grubu arasında enerji farkları, aktivite alanları, yetenekleri, hareket ve davranışları, oyun isteklerinden ki farklılıklar, güvenlik tedbir seviyeleri ve birçok etken ile yol sirkülasyon çözümleri, zemin döşemeleri, merdiven, rampa çözümleri gözetilerek tasarımlar yapılır.
- Alanın topoğrafik yapısı, iklim özellikleri, bitki seçim kriterleri:
Bitki seçimleri yapılırken klimatik koşullar ve toprak yapısı ilk sırada değerlendirilerek kullanılacak çalı ağaç ve yer örtücü seçimleri ekosistemin korunması, çocuklara güvenli alanların oluşturulması önemli kriterler arasındadır. Örneğin: zararlı meyveler, dikenli bitki seçimleri tehdit oluşturur.
- Sürdürülebilir akslar ve güvenlik önemleri
Güvenli bir şekilde tasarlanmış yürüyüş yolları, bisiklet yolları vb. akslar çocukların için güven veren çizgi dokusu ve malzeme seçimi ile güvenilir bir yürüyüş sağlamalıdır.
- Kullanılan malzemelerin sürdürülebilir olması ve gerekli olan sağlıklı koşullarını sağlamalı
Zemin malzeme seçimleri tehlike arz etmeyen kauçuk, dökme epdm, toprak, kum gibi farkı renk ve dokulardaki malzemeler kullanım için uygundur. Uygulama ve kullanım sonrası belirli periyodlarda gerekli olan bakımların yapılarak malzeme temini konusunda kolay ulaşılabilir, doğa dostu, maliyet düşük, uzun ömürlü kaliteli, ürünler tercih edilmelidir.
İlham Veren Çocuk Oyun Parkları Tasarım Örnekleri
1. Natüre Play
Avustralya Peyzaj Mimarları Enstitüsü’nün ülke genelinde yapmış oluğu oylama sonucunda Avustralya’nın en iyi açık hava oyun alanı Melbourne Royal park içerisinde bulunan Natüre play seçilmiştir.
Devasa bir peyzaj alanına hâkim dört mevsim geçişini çocuklara hissettiren doğal malzemeler ile tasarlanmış muhteşem bir oyun parkı örneğidir. Park içerisinde güzel ve çarpıcı özelliklerden biri de parkta doğal çevreyi koruma eğitimleri ile gelecek nesillere bırakılacak bir yaşam alanları ile küçük yaşlardaki çocuklar için farkındalık oluşturmaktadır.
2. İstanbul Zorlu Center Çocuk Oyun Parkı
İstanbul Zorlu Center’de macera ve keşif dolu 1600 metrekarelik İstanbul’un en büyük oyun alanıdır. Tasarım aşamasında öncelikle arazinin topoğrafik yapısı ön planda tutularak sıra dışı macera ve farklı oyun grubu fonksiyonları ile konsept tasarımlar hazırlanmıştır.
Alçak oyun adası, dağlık alan, iki kule, olarak parçalı bir şeklide alanlar zonlara bölünmüş ve her bir zon çocuklara farklı hisler uyandırılarak heyecanlı hiç bitmeyen alanlar olarak tasarlanmıştır. Canlı renkler, su oyunları, tepeler, köprüler, saklanma alanları, dev kaydırak, tırmanma duvarları, ahşap kütükler, kuş yuvaları, dinlenme gibi birçok tasarlanan farklı ögelerle macera dolu bir alan tasarlanmıştır.
3. Terra Nova Macera Parkı
Terra Nova Macera Parkı, çocuk oyun alanı muhteşem bir peyzaj dokusuyla birleşerek macera dolu hayal gücünü geliştiren farklı yaş gruplarında uygun olarak tasarlanmıştır. Terra nova parkı iki bölge olarak tasarlanmıştır. İlk bölge çiftlik olarak düşünülmüş, sedir ağaçları kullanılarak yapılan tasarımlar ile sürdürülebilirlik hedeflenmiştir. İkinci bölgede ise atlar, ahır, piknik alanı, teleferik, salıncaklar içeriyor. Hem doğal hem yerel malzemelerin bir arada kullanılarak tezatlık etkisi ile farklı hikayeler içeren konseptleri ile eğlence dolu bir park tasarlanmıştır.
4. Teardrop Park
New York Manhattan’ daki Teardrop Park, yeşil alan içerisinde kalmış etrafı yüksek binalarla çevrili bir saklı cennet gibidir. Park sadece çocukların kullanımı değil her yaş grubuna hitap eden eşsiz bir parktır. Parkın bölümlerinde kum oyun alanı, tırmanma taşları, bitkilerin oyuna dahil edildiği saklanma alanları, su oyun alanı gibi birçok farklı aktiviteyi içinde barındıran Peyzaj mimarları tarafından Hudson Vadisi’nin eşsiz manzarasından ilham alınarak tasarlanmış eşsiz yeşil bir park olarak kullanılmaktadır.
Vaziyet Planı
5. Skinners Playground
Skinners Playground oyun parkı çocuklar için en güzel geri dönüşüm parklarından biridir. Konteynerler ve konteyner parçaları kullanılarak çocuklara ev hissi uyandıran sıcak ve mutlu bir konseptle tasarlanmıştır. Skinners Playground olarak bilinen çocuk parkı Phooey Architects tarafından tasarlanmıştır.
Doğal malzemelerin oluşan bu parkta bolca kaydırak, zıplama, keşif ve merak uyandıran alanların olduğu küçük yaşlardaki çocuklar için ayrıca dikkat ve özen gerektiren bol eğlenceli ve macera dolu bir parktır.
6. Schulberg
Almanya’da Wiesbaden’in merkezinde, Peyzaj mimarı Annabau tarafından tasarlanan olağanüstü bir mimari tasarıma sahip dikkat çekici bir oyun alanıdır. Ağaçlar arasında dolaşan yeşil çelik konstrüksiyon malzeme kullanılarak tasarlanan tırmanma ağı ile bir döngü dizisi yakalayan, beşgen şekli ile wiesbaden tarihinden ilham alınan farklı etkinlikleri bir araya getiren bir platform tasarlanmıştır. Çocukların yaş grubu ayrımı yapılarak zorluk seviyelerine göre keyifle vakit geçirebildikleri tırmanma, zıplama, dinlenme, kayma gibi etkinlik alanları bir arada bulunduran eşsiz parklardan biri olmuştur.
7. Wikado Park
Rotterdam’da eski bir park alanı olan 2012architecten tarafından tasarlanmış beş adet rüzgâr değirmeni kanadı, 4 adet kule ile park yeniden canlandırılmış, bir geri dönüşüm alanı olarak tasarlanmış heyecan verici bir oyun alanına dönüştürülmüştür.
8. Park Montelaa
Viyana’da bulunan 12.200 metrekarelik alanda bulunan toplu konut projesinde çocukların site içerisinde bütün oyun ihtiyaçlarını karşılayabilecek güce sahip sıra dışı bir oyun alanıdır. Su öğesi, farklı platformlar, banklar, paten parkı, açık ve kapalı özel alanlar ile modern bir oyun alanı örneği olmuştur.
9. Woodhouse Kent Parkı, Kilburn
Woodhouse Urban Park, Londra, South Kilburn de bulunan ahşap ev, kaydıraklar, salıncaklar, merdivenler, tırmanma alanları, zıplama gibi aktivitelerin yer aldığı ahşap malzeme ve paslanmaz çelik ağ kullanımları ile parkı özgün noktalara taşıyan çocukların aileleri ile kaliteli vakit geçirdikleri harika bir oyun alanıdır.
10. Kew Gardens Çocuk Bahçesi
Kew’in çocuk bahçesi 200 yıllık bir meşenin etrafında 4m yükseklikte kanopi yürüyüşü içeren, çok sayıda bitki grubu barındıran, dört farklı tema ile ayrımı yapılmış ,2-12 yaş aralığında çocuklar için tasarlanmış yaratıcı bir parktır. Bitkinin ihtiyaç duyduğu; toprak, hava, su, güneş materyalleri parktaki fonksiyonlara entegre edilerek su bahçesi, hava bahçesi, dünya bahçesi, güneş bahçesi konsept düşünceleriyle göz alıcı bir park tasarımı oluşturulmuştur.
Kew’in bahçesi sadece iyi tasarlanmış ve düşünülmüş bir çocuk oyun parkı dışında, bahçe kavramının hakkını veren; dev okaliptüs ağaçları, çiçekli ağaç seçimleri, laleler, tahta, ip vb. doğal malzemelerin tercih edildiği her noktada yaratıcı ve ilham veren en güzel çocuk bahçelerinden biri olmuştur.
11. Harry Thomas Sr. Oyun Parkı
Amerika, Washington D.C.’deki matematik temalı oyun parkı olup Fibonacci dizilişinden yola çıkılarak oyun ekipmanlarının her aşamasında etkisini gösteren bir parktır. Parkta kullanılan renklerin ilham verici etkisi altın oranı temsil eden spirallerin etkisi hem zihinsel hem de bedensel öğrenmeyi destekleyen çok yönlü ilham veren yenilikçi bir oyun alanı olmuştur.
12. Ormanlık Alanda Keşif Parkı
Amerika Memphis’te ağaçların arasında çocukların kayma, tırmanma, koşma, sallanma, inşa etme, bulma ve keşfetme gibi çok çeşitli aktiviteleri bir arada bulunduran farklı ve çok yönlü bir keşif parkıdır.
13. Clemjontri Park
Çocukların hiç unutamayacakları bir gün geçirdikleri bol eğlenceli bir oyun parkıdır. 2 dönümlük geniş bir alana yayılmış gökkuşağı renklerinin bir arada kullanıldığı eşsiz bir park alanıdır. Duyusal ve fiziksel engelleri olan çocuklarında güvenli ve konforlu bir şekilde uyum sağlayabilecekleri oyun grupları ile zaman kavramını unuttukları, beceri kazanarak ayrıldıkları sıra dışı oyun parkı örneklerinden biridir.
14. Hayal Oyun Parkı
Hayal gücü oyun parkı Amerikalı ünlü mimar David Rockwell tarafından geliştirilmiş farklı büyüklerde tasarlanmış taşınabilir bir oyun parkıdır. Çocukların serbest bir şekilde oynadıkları, sınırsız hayal dünyası ile el becerilerini geliştirdikleri, öğrenme ve sosyal gelişimi destekleyen keyifli bir oyun ortamı oluşturan iç veya dış mekanlar tercih edilen bir park örneğidir.
Dünyadan İkonik Oyun Grubu Görselleri
Oynayan Çocuk; canlılığın ve sevincin sembolüdür.
Hebbel
Kaynaklar
- ÇOCUK OYUN ALANI TASARIMLARINDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK SUSTAINABILITY IN PLAYGROUND DESIGNS Pınar ÖZYILMAZ KÜÇÜKYAĞCI , Dr. Öncü Atasayan b ve Simge ÖZDAL OKTAYc a * Gebze Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kocaeli, Türkiye, pozyilmaz@gyte.edu.tr b Fatih Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, İstanbul, Türkiye, oncu.atasayan@fatih.edu.tr c Gebze Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kocaeli, Türkiye, sozdal@gyte.edu.tr
- ADÜ ZİRAAT DERG, 2019;16(2):245-252 — doi: 10.25308/aduziraat.569829 Derleme / Review 245 Sorumlu Yazar: zohre.polat@adu.edu.tr Geliş Tarihi: 24 Mayıs 2019 Kabul Tarihi: 13 Aralık 2019 Permakültür Çocuk Oyun Alanları Emir Müge ÜSKÜPLÜ1 , Zöhre POLAT*1 1 Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Güney Yerleşke, AYDIN
- https://www.dogadergisi.com/peyzaj-cocuk-oyun-alanlari/
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/319347
- https://www.yesilodak.com/haydi-cocuklar-parka-gidelim
- https://www.egitimpedia.com/dunyanin-en-sasirtici-oyun-alanlari/
- https://www.snopes.com/fact-check/tag-acronym-touch-and-go/
- https://www.screenfreeparenting.com/these-photos-explain-why-people-in-london-spend-more-time-at-more-natural-playgrounds/
- https://xxi.com.tr/i/dogal-oyun-deneyimi
- https://www.arkitera.com/haber/cocuk-parki-deyip-gecme/
- https://translate.google.com/translate?hl=tr&sl=en&u=https://tothotornot.com/skinners12.adventure-playground/&prev=search&pto=aue
- http://landezine.com/index.php/2011/05/sculptural-playground-in-schulberg-by-annabau/
- http://landezine.com/index.php/2010/06/wikado-recycled-playground/
- https://bablands.com/2020/06/15/londons-coolest-playgrounds-by-area/
- https://duncanandgrove.com/bespoke-playgrounds/woodhouse-urban-park/
- https://duncanandgrove.com/bespoke-playgrounds/woodhouse-urban-park/
- https://minitravellers.co.uk/the-childrens-garden-at-kew-gardens/
- https://www.mentalfloss.com/article/64488/16-coolest-playgrounds-world
Özellikle belediyede çalışan peyzaj mimarlarının ve yöneticilerin ilham alması dileğiyle. Elinize sağlık 🌱