Hızlı Git
Bugün Peyzaj düzenlemelerinde önemli işlemlerden biri olan malç ve malçlama hakkında bilgi edinelim.
Malç Nedir?
Toprağın üzerini örtmekte kullanılan tüm materyallere malç adı veriliyor. Yani toprak yüzeyinin ışık geçirmeyen bir materyalle örtülmesidir. Yaygın bilinenin aksine belirli bir ürün değil işlemin adıdır. Bu yöntemde toprak yüzeyi ışık geçirmeyen bir materyalle örtülü olduğu için yabancı ot tohumları çimlenip toprak yüzeyine çıkamaz, çıksa bile fotosentez yapamadıkları için yaşamlarını devam ettiremezler.
Malç Neden Gereklidir?
Malç ülkemizde bahçe kullanımlarında çok yaygın olmasa da bakımlı bahçeler için son derece gereklidir. Ağaç kabuğu, odun talaşı, iğne yapraklar gibi malzemelerle kendiniz yapılabilir veya malç naylonu gibi suni malzemeler satın alabilirsiniz.
- Malç yabani otların gelişimini engeller.
- Malçlama, toprak yüzeyinden buharlaşmayı önemli ölçüde azalttığı için toprağın çeşitli derinliklerinde bulunan tuzların yüzeye doğru hareketini de yavaşlatılmış olur. Malç kullanımı bu yönüyle toprakta tuzluluk oluşumunu engelleyici bir etkiye sahiptir diyebiliriz. Bu özellikle kumlu yüzeylerde ve kuru iklime sahip bölgelerde önemlidir.
- Toprak sıcaklığını nispeten sabit tutar ve bitki köklerini aşırı ısınmadan korur.
- Soğuk alanlarda kullanılacak koyu renkli malçlar toprak sıcaklığını arttırır. Toprak sıcaklığının artması ile bitki kökleri daha iyi gelişir ve bu durum büyümeyi teşvik eder.
- Organik malç, solucanların yaşamı ve toprağın diğer faydalı sakinleri için iyi koşullar yaratır.
- Koruyucu giysi, humus kaynağı olarak işlev görür ve böylece bahçedeki toprağın verimliliğini artırır.
- Doğru malç malzemesi olarak kullanılırsa dekoratif bir kaplama olarak hizmet verebilir.
- Malç uygulamaları toprak nemini uzun süre muhafaza ettiğinden sulama miktarı azaltılmış, sulama aralığı da artırılmış olur. Toprak yüzeyinde kaymak tabakası oluşmaz.
- Farklı özelliklere sahip malç materyalleri toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini iyileştirir. Organik içerikli malçlar zamanla ayrışıp çürüyerek toprağı humus ve organik maddece zenginleştirir. Canlı malç olarak toprağa azot kazandırabilen ve toprak yüzeyini örten baklagiller (yonca, fiğ, korunga, bakla v.b) ekilebilmektedir.
- Bu işlem sadece toprağın fizikokimyasal özelliklerini geliştirmek için değil, bitkileri dondan, aşırı ısıdan, hastalıklara karşı enfeksiyondan ve diğer nedenlerden korumak için de yapılır.
Malçın Peyzaj Mimarlığı ve Bahçecilikte Kullanım Alanları
Malçlar bakımlı bahçeler için olmazsa olmazdır. Dekoratif görüntüleriyle üzerinde bulunan bitkileri öne çıkartırlar. Özellikle çiçek altlarında çiçek rengini ortaya çıkartacak fon malzemesi olarak ve yabani otların çıkmasını önlemek amacıyla kullanılırlar. Aynı şekilde gül bahçelerinin kullanımları için yaygındır. Ağaç altlarında oluşturulan dairelerde de kullanımı yaygındır. Ağaç kabuğu gibi malzemelere renk verebilmek kolay olduğu için istenilen renkte dekoratif malç satın alınabilir.
Hangi Malzemelerden Malç Yapılabilir?
- ağaç kabukları;
- odun talaşı;
- (özellikle iğne) yapraklar ve humus;
- budanmış ağaç artıkları
- Fındık kabukları
- kağıt artıkları
- Çam kozalakları
- PVC plastif malzeme artıkları;
- tahıl kabukları;
- saman;
- turba;
- biçilmiş çim;
- karton ve gazeteler.
- çakıl veya dolamit;
- kiremit parçaları;
- mermer artıkları;
- plastik malzeme (naylon);
Uygulama İpuçları
1- Çok büyük bir malç tabakası köklerin çürümesine neden olabilir, bu yüzden yüksekliğinin 8 santimetreden fazla olmaması önemlidir. Yabancı otların hava alamaması ve sürdürülebilirlik açısından 5 cm idealdir.
2- Malç serilmeden önce şu işlemleri yapmak fayda sağlar: toprağı sulamak ve yabani otlar ve taşlardan ayıklamak ve gerekli görüldüğü durumlarda gübrelemek.
Malç uygulamalarının sakıncaları nedir?
1. Malç materyalleri bazı kemirgenler için barınma yeri haline gelebilir. Bu kemirgenler ağaç kabuklarına zarar verebilir. Bir salyangoz yatağı oluşturmamak için, bitkiler malç altından sulanmalıdır, bu sayede malç kuru kalacaktır.
2. Organik malç materyallerinin, hastalık ve zararlılarla bulaşık olmamasına dikkat edilmelidir.
3. Karbonca zengin sap, saman ve çim artıkları gibi materyaller kullanıldığında, organik maddenin ayrışması sırasında mikroorganizmalar tarafından topraktaki azot kullanılır. Bu durum azot noksanlığına sebep olabilir. İlave azotlu gübreleme yapılmalıdır. Gerekli tedbirler alındığı zaman malçlama ile ilgili bu sakıncalar kolaylıkla ortadan kaldırılabilir.
