Balkon Bahçeciliğinde Yenilebilir Bitki Önerileri

Betül tarafından

2 Eylül 2020 4972 kez okundu Okuma süresi: 8dk, 48sn

Hızlı Git

Balkon bahçeciliği hepimiz için stres atma anlamında iyidir. Peki ya organik bitkiler yetiştirip sağlıklı beslenmeyi tercih edersek? Balkon bahçeciliğinde yenilebilir bitkileri sizler için araştırdık.

1.Biberiye (Salvia rosmarinus)

Biberiye bitkisi ekilirken kullanılacak toprak harcı %10 torf geri kalan ise kırmızı toprak olmalıdır. Kullanacak olduğunuz saksının tabanı delinmelidir. Taban kısma 2-3 cm çakıl taşları yerleştirmeniz suyun daha kolay tahliye edilmesini sağlayacaktır. Su tahliye kanalları açık olmalıdır çünkü biberiye bitkisinin saksısında su tahliye kanalları olmaz ise sudan kaynaklı olarak kök çürüklüğü olacaktır. Bitki, güneş alan bir yerde olmalıdır.

2.Dere otu (Anethum graveolens)

Dere otu bitkisi, tohumları 1 gün suda veya nemli bir bez içerisinde bekletilir ve kap içerisinde çimlendirilir. Kabın üst seviyesine 1 cm kala ince elenmiş toprak ve torf karışımından oluşan toprakla doldurulur ve fısfıs yardımıyla nemlendirilir. Dere otu tohumları yerleştirilir ve geriye kalan kısmı aynı toprakla doldurulur. Doldurma işlemi bittikten sonra yüzey toprağı fısfıs yardımıyla nemlendirilir ve şeffaf bir naylon (streç film) yardımıyla üzeri kapatılır. Arada bir kontrol ederek toprağı fısfısla nemlendirmeye devam edilir. Tahmini tohumların çimlenmesi 20-28 gün arasındadır. Dere otu tohumları fide şekline geldiğinde yaklaşık 4-5 cm şeklinde olduğunda daha büyük bir saksıya aktarılır. Dere otu fidelerini dikim sırasında fidenin yaklaşık 3/2 si toprak altında olmalıdır. Dere otu fidesi dikimini yaptıktan hemen sonra mutlaka can suyu vermeniz gerekmektedir.

3.Fesleğen (Ocimum basilicum)

Fesleğen bitkisi, ekilecek toprağı kompost yöntemi ile hazırlanmış doğal humusla karıştırarak zengin hale getirmek gereklidir. Fesleğen kökleri su içinde kalmayı sevmezler bu nedenle toprağın geçirgen olması gerekir, doğru drenaj sağlanmalıdır. Toprağın drenajı önemli olduğu için saksının en alt kısmına çakıl taşları koymak önemlidir. Çakıl taşlarının yerine Antep fıstığı kabuğu, ceviz kabuğu gibi kabuklu yemişlerin sert kabuklarını da koyulabilir ardından humuslu toprak eklenir ve ekim işlemi tamamlanır. Fesleğen, ışık seven bir bitkidir bu nedenle güneşi bol bir noktayı tercih etmek olumlu geri dönüş almanızı sağlar. En az 4 saat güneş almalıdır.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Bilim + Sanat = Bilimsel Bitki Ressamlığı

Haftada bir defa iyice sulamak yeterli olacaktır. Haftada bir defa sulamak yeterli olacaktır fakat yazın yoğun sıcaklarında haftada iki-üçe çıkarmak ideal olacaktır.

Püf noktası: toprağın yüzeyi kuruduğunda sulayın eğer bitki sararmaya başlarsa bu fazla sulama işaretidir. Fesleğenin yaprakları sulanmayıp, bitkinin dibinden doğru su verilir.

Bunu biliyor muydunuz?

Fesleğenin doğal bir sinek ve sivrisinek savar olduğuna inanılır. Pencere önleri, balkon ve terasınızın çeşitli noktalarına fesleğen ekilmiş saksılar yerleştirerek hem güzel bir görünüm elde edebilir hem de sinek türleri ile mücadele edebilirsiniz ayrıca barbekü ya da mangal esnasında ateşe birkaç fesleğen yaprağı atmak da zararlıları uzaklaştırmanıza yardımcı olur.

4.Kekik (Thymus vulgaris)

Kekik bitkisi , fazla derin olmayan, yayvan, dikdörtgen veya kare toprak saksılar tercih edilmelidir. Saksının altı mutlaka delik olmalıdır çünkü kekik fazla su istemez, saksıda biriken su bitkiyi çürütebilir. Kekik bitkisi özellikle killi, gübreli ve kumlu karışımlı bir toprakta iyi gelişme gösterir.

Dikim işlemi yaparken kekik fideleri kullanacaksanız, bitkilerinin uzun ömürlü olması için aralarında yeterli mesafe bırakılmalıdır. Fideleri saksınızın büyüklüğüne göre ara mesafeleri belirleyerek veya tek tek orta boy saksılara ekilebilir. Ekimden hemen sonra da fidelere can suyu verilmelidir. Eğer kekik tohumu ekecekseniz de tohumları saksıdaki toprakta açtığınız 2-3 cm’lik çukurlara gömülür ve çabuk çimlenmeleri için üstlerine kapak toprağı serpilmelidir. Çimlenene kadar da toprağı nemli tutulmalıdır.

Kekik bitkilerinize her zaman önce toprak kuruluğunu kontrol ederek, düzenli aralıklarla azar azar su verilmelidir. Kekik Akdeniz’e özgüdür ve güneş severler. Bu nedenle saksılarınız mutlaka güneş gören bir yere yerleştirilmelidir. Kekik bitkilerinize yılda iki defa azot ağırlıklı gübre vermelidir. Bu gübre kekik bitkisinin gelişimini kuvvetlendirir.

5.Kişniş (Coriandrum sativum)

Kişniş bitkisi, yetiştirmek için 15-20 cm derinliğinde ve 25 cm genişliğinde bir saksı olmalıdır. Güneşi oldukça severler burada dikkatli olunması gereken durum ise çok fazla sıcaklık bitkinin direk tohuma yatmasına sebep olacaktır. Saksılarınızı yaz aylarında, öğleden sonra gölge alan bir yere koyulmalıdır. Eşit derecede nemli toprağı sever. Sulama yaparken, kişniş küflere gerçekten duyarlı olduğundan, yaprakların asla ıslanmadığından emin olunmalıdır. Toprak, pH’ı nötr olması bu bitkinin büyümesine yardımcı olur. Ayrıca, gübre ya da kompost ilavesi, sürekli azot ve diğer eser elementleri temin etmekte ve böylece bitkisel büyümeyi teşvik etmektedir.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Tropikal Ormanlardan Evlerimize Gelen Bitki: Devetabanı

Zararlılarda, yaprak bitlerine dikkat edilmelidir. Küf, bu bitkiyi öldüren en yaygın hastalıktır ve nemli sıcak havalarda daha kuvvetli bir şekilde oluşur. Küfü önlemek için, bitkiler arasındaki mesafeyi koruyun, iyi hava sirkülasyonu sağlayın ve havai sulanmayı önleyin, yaprakların ıslatılması diğer mantar enfeksiyonlarının çoğalmasını da teşvik eder.

6.Maydanoz (Petroselinum crispum)

Balkon bahçeciliğinde sıkça tercih edilen Maydanoz bitkisi, en iyi gevşek toprakta yetişir ve toprağın hava alması önemlidir. Bu nedenle yarısını torf toprağı, diğer yarısını da besinli topraktan oluşturulabilir böylece gevşek, hava alan ve gerekli değerlere sahip bir toprak karışımı olacaktır. Toprağın, besin pH değeri 6-7 civarında olması tercih edilir. Saksı, güneş alan bir yere koyulmalıdır.

Maydanoz tohumları hazırlanırken, tohumların belirli bir filizlenme süreci vardır. Bu adımı isterseniz geçebilirsiniz ama filizlenmeyi hızlandırmak istiyorsanız içi sabunlu hafif sıcaklıkta bir su içerisinde 1 saat kadar kadar bekletilir. Bu yöntem tohum kabuklarını zayıflatarak filizlenme hızını arttıracaktır. Daha sonradan tohumları iyice yıkayın ve tekrar sabunsuz hafif sıcak suda bir gece bekletilir. Ardından tohumlar bir yağlı kağıt üzerinde kurumaya bırakılır artık tohumlar ekilmeye hazırlar. Tohumları birbirinden 7 cm uzaklık vermeniz büyümesi ve gerekli besinleri topraktan alabilmesi için en uygun ortamı sağlayacaktır.

Ayrıca kazılan alanın çok derin olmasına gerek yoktur. Üzerine çok az bir toprak(1-1.5cm) atmanız da yeterli olacaktır. Büyüme safhasında haftada 2 kere sulanmalıdır. Çok sıcaklarda haftada 3 veya 4 kere de sulanabilir. Toprağın hafif nemli kalması sağlanmalıdır. Ayda 1 kere bitki besini vermeniz saksıdaki toprağın minerallerini korumasını ve maydanozların besin almaya devam etmesini sağlayacaktır.

7.Nane (Mentha)

Nane bitkisi, ekimi dalının üzerinde kökler oluştuğu ve boyu bardağın dibine doğru uzadığı zaman ekilmeye hazır hale gelmiş demektir. 30-40 cm çapında ve 20-25 cm derinliğinde bir saksı yeterli olacaktır. Ayrıca saksının drenaj deliğinin olması gereklidir. Saksı, 15-20 cm kadar toprakla doldurulur ardından 5-8 cm kadar küçük bir çukur kazıp boynundan yukarısı dışarıda kalacak şekilde gömülür ve sabah güneşi alan bir noktaya yerleştirilmelidir. Gövde ilk 1 ay güçsüz olacağından dondurma çubukları ile destek yapılabilir.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Antirrhinum Majus - Aslanağzı Çiçeği Bakımı Ve Özellikleri

Nane, besin açısından zengin geçirgen kumlu toprağı tercih eder. Emilimi yüksek komposto kullanabilir. Nane, özellikle ilk aylarda her zaman nemli kalmalıdır. Bu yüzden toprak kurudukça bitkiye zarar vermeyecek şekilde sulanmalıdır. Nane, güneşli ortamı sever. Özellikle tüm sabah öğlene kadar güneş alan ortamlar en uygunudur. En kötü yarı gölge bir ortam sağlamaya çalışın ve bu ortam en az 6 saat kadar güneş ışığı görmelidir.

8.Yeşil soğan (Allium fistulosum)

Yeşil soğan bitkisi, ekimi için seçtiğiniz saksıyı yarısına gelecek kadar toprakla doldurulmalıdır ve toprağın üzerine iki avuç gübre eklendikten sonra karışım harmanlanmalıdır. Toprağı saksıya yerleştirirken çok bastırmamaya, hava alabilecek bir şekilde bırakılmalıdır. Arpacık soğanların sivri bölümlerini yukarı bakacak şekilde, aralarında 10 cm kadar boşluk bırakarak toprağa yerleştirilir. Saksının büyüklüğüne göre arpacık soğanların sayısı belirlenebilir. Arpacık soğanları tamamen toprağa gömmemeye, sürgün kısmını biraz toprağın üzerinde bırakılmalıdır. Toprağın 5-6 mm içine ekmek yeterli olacaktır.

Dikim işleminden sonra toprağı çok sulandırmayacak şekilde bir ilk sulama yapılmalıdır. Fazla sulama soğan köklerinde çürümeye sebep olabileceğinden, yaklaşık 2 günde 1 olacak şekilde sulamaya devam edilir. Saksıdaki soğan alıştığı yerden fazla oynatılmamalıdır. Farklı bir konumda oluşabilecek ani ısı değişimi soğanın böceklenmesine neden olabilir. Bu nedenle ilk günden itibaren saksının konumu doğru seçilmelidir. Yarı gölgeli, ılıman bir konum en doğru alternatiftir.

Soğanlar, 3-4 gün içinde yeşillenecek, 1 hafta sonrasında ise filizler iyice kendini belli etmeye başlayacaktır. Bu aşamadan sonra taze soğanlar kullanılabilir hale gelmesi hızlıca gerçekleşir. 4 ay sonunda ise ekilen arpacık soğanlar, yemeklik kuru soğana dönüşür.