COPENHILL: Çevreci Bir Santral

Santral deyince aklımıza hep kocaman bacalarından yoğun duman kütleleri çıkaran korkunç yapılar gelir. Peki bir santral var desek, dağ gibi yüksek ve engebeli, üzerinde kayak pisti, ağaçlarla çevrili yürüyüş parkurları ve dünyanın en yüksek tırmanma duvarı ile harika bir sosyal alan. Aynı zamanda atıktan enerji üretiyor olup bacasından zararlı gazlardan sadece CO2 gazı çıkan bir santral olsun. İşte bu hayal, Bjarke İngels ekibi ve Danish Landscape Architects SLA tarafından yürütülen ortak bir tasarım ile 2017 yılında gerçeğe dönüştürüldü.

Danimarka’nın başkenti ve en büyük şehiri olan Kopenhag’ da karbon şehir projesi kapsamında atıktan enerji üretim santrali çerçevesinde gerçekleştirildi. Aynı zamanda yapılan bu mimarı yapı şehrin sakin topoğrafyasına hareket katacak şekilde alp dağlarından esinlenerek tasarlandı.  Bir dağ kadar yüksek ve heybetli olan bu yapı şehrin en yüksek ve en büyük yapısı olması ile  birlikte şehrin sembollerinden biri olmayı başardı.

Mimarı Bjarke ‘nin bir röportajında; Alp dağlarından esinlenerek  oluşturulan bu tasarı, gerçek bir dağ olmasa da zirveye ulaşan kişilere yamaç esintisi hissettirecektir. Copenhill özünde enerji santrali olsa da çevreci bir düşünce yapısı ile tasarlandığını, alt yap elamanı ve çevreyi  ortak bir yapıda harmanlamak istediklerini belirtmiştir. Yapılan bu tasarım ile gelecek nesillere çevreci bir bakış acısı kazandırmayı hedeflediklerini ifade ediyor.

Gözden uzak ve ücra köşelerde yapılan enerji santrallerine  yeni bir boyut kazandırarak şehir yakın olması tercih edilen oyun alanlarına dönüşebileceğin ilk temsili “Copenhıll“ dir.  Atıktan enerji üretebilen bu çevre dostu santrali gelin birlikte inceleyelim.

• 

• 

• 

• 

Atıktan Enerji Üretim Santrali: Copenhill / Amager Bakke

Yer : Kopenhag / Danimarka 

Boyut : 410.000 M2

Yükseklik : 100 M

İnşaat Süresi : 2013-2017

Mimar :  BIG Bjarke Ingels , David Zahle , Nanna Gyldholm Møller

Ödüller : 2020 Desing Educates Award, 2020 Archdaıly Building Of The Year, Green Roof Award, 2015 P/A Pragressive Arcıtecture Awards Citayion, 2012 Ar Mıpın Future  Projects Awards Specıal Award

Giriş

Copenhill olarak adlandırılan Amager Arıtma Tesisi (Arc), BIG architects tarafından halka açık dönüşüm santrali oluşturmak için başlatılan yarışmayı kazanmasıyla başladı.

2013 yılında 410.000 m2 bir alanda ilk çivi çakıldı. 2017 yılında inşaat tamamlandı ancak bazı fonksiyonları geliştirmek için rekreasyönel alanlar kullanıma açılmadı. Kayak pisti açılmadan önce ünlü kayakçılara denetilerek gerçek bir kayak izlenimi vermesi için üzerinde çalışmalar yapıldı. Yapılan tüm çalışmaların sonucunda 2019 yılında kullanılmaya başlandı.

• 

• 

Tasarım amacı

Copenhıll  temelde atıktan enerji üretim santrali olsa da  yapılan tasarım ile  bölgenin  rekreasyönel ihtiyaçlara karşılık vermesi amaçlandı. Bu proje  Kopenhag ve çevresinde yer alan 5 bölgenin atıklarını dönüştürerek bölgesel  ısı ve enerjisine dönüştürecekti. Yılda 440.000 ton atık dönüştürülmesi ile 150.000 hanenin enerji ihtiyacı karşılanacaktı. Böylelikle bölgenin atık dönüşümü, ısı ve elektrik ihtiyacı karşılanırken çatısında yer alan kayak pisti ile  bölgenin rekreasyönel ihtiyaçlarına cevap vermesi amaçlandı.

• 

• 

Yapısal

 Yaklaşık 100 metre yüksekliğinde ve 41.000 m2 inşa edilen santral şehrin en büyük yapılarından biri oldu. Aynı zamanda başarılı bir peyzaj uygulama alanıdır. İnşaatın yapısında beton, alüminyum ve çelik konstrüksiyonlar kullanıldı. Böylelikle prefabrik bir yapı oluşturuldu. Çelik yapılar 12 m‘lik şeritler halinde farklı bir yerde kaynak yapılarak bölümler halinde birleştirildi.

Santral yapısı

Santral iç tasarımı makina yükseklikleri dikkate alınarak tasarlandı. Çatısı bu yüksekliklere bağlı olarak 180 derece makinaları çevreleyecek şekilde tasarlandı. Böylelikle kayak yapmaya elverişli eğime sahip 9.000 m2 alana sahip olundu. Ulaşım yollarından biri olan asansörler cam malzemeden yapılarak ziyaretçilerin 24 saat santral işleyişini gözlemem imkânı tanındı.

Dış cephe

 Tasarımın bütününde etkilenilen dağ teması dış cephede de devam ettirildi. Yaklaşık 100 yüksekliğe sahip dış cephesinde de kesintisiz bir görünüm elde etmek için alüminyum tuğlaların üst üste bindirilmesiyle oluşturuldu. Tuğlalar 1,2 m yüksekliğinde 3 m ebatlarında üretildi. Tuğlalar arasında boşluk bırakılarak santralin ihtiyaç duyduğu güneş ışığı derinlere işlemesini imkân sağladı. En uzun dış cephesinde ise yeni bir rekor kırılarak dünyanın en uzun tırmanma duvarı 85 m yükseklik ile yer aldı.

Çatı

Santral çatısı tasarlanırken ekolojik bakış açısıyla yaklaşılmış dağ teması devam ettirildi. 10.000 m2‘lik yeşil çatı Danısh Landscape Architects SLA peyzaj grubu tarafından tasarlandı. Tasarım, dağ topoğrafyası dikkate alınarak bölgeye özgü bitkiler kullanılmıştır. Seçilen bitkiler aynı zamanda 85 m yükseklikteki mikro-klimaya uyum sağlayacak şekilde tercih edildi. Çatının zemini ısıyı ve zararlı partikülleri hapseden, yağmur suyu akışını azaltan yapıda tasarlandı. Yükseklik ve eğime sahip bu tasarım ekolojik bir ada niteliği yüklenerek biyolojik çeşitliliğe de katkıda bulunması sağlandı.

• 

• 

• 

• 

• 

Kültürel

Temelde atık dönüşüm santrali olan Copenhıll santral kavramına yeni bir anlam yükleyerek sosyal aktiviteler gerçekleştirilebilecek bir alana dönüştürüldü. Kayak pisti, yürüyüş ve koşu parkurları, tırmanma duvarı bu amaca hizmet eden yapıları oluşturdu. Bunlara ek olarak akademik turların gerçekleştirileceği, atölye çalışmalarına elverişli ve “hedonisttik sürdürülebilirlik” konferanslarına ev sahipliği yapacak eğitim merkezine yer verildi. Çatı katında ise zirveden  Kopenhag şehrini  seyretme imkânı sunan bir bar ve crossfit alanı tasarlandı.

Böylelikle Copenhıll hedonisttik sürdürülebilirlik kavramı karşılık verir nitelikte; hem altyapı ihtiyaçlarına hem de rekreasyönel ihtiyaçlara karşılık verdi. İki kavramı melezleyen bu yapı mimari düşünceye yeni bir boyut kazandırdı.

“Mimarlık kurguladığımız fikirleri gerçeğe dönüştüren bir bilim ve yaşamak istediği çevreyi şekillendiren bir sanattır. Bu yüzden copenhill tasarlarken ütopik bir yaklaşım ile tasarladık. Görenleri hayrete düşüren ve yenilikçi, çevreci tasarımlara öncü olacağına inanıyoruz.”

Copenhıll mimarı Bjarke ingels

Bir peyzaj mimarı olarak mimarlık ve peyzaj mimarlığı kavramını bünyesinde barındıran bu tasarımın günümüz ve gelecek tasarımlara öncülük etmesini temenni ediyorum.

https://www.youtube.com/watch?v=D-ggBOzvMLM&t=17s

Teşekkürler..

Kaynaklar

1. https://big.dk/#projects-arc
2. https://www.admiddleeast.com/architecture-interiors/architecture/bjarke-ingelss-copenhill-lworlds-tallest-climbing-wall
3. https://en.wikiarquitectura.com/building/amager-resource-center-copen-hill/#arc-6
4. https://www.archdaily.com/925970/copenhill-energy-plant-and-urban-recreation-center-big?ad_source=search&ad_medium=search_result_projects
5. https://www.admiddleeast.com/architecture-interiors/architecture/bjarke-ingelss-copenhill-lworlds-tallest-climbing-wall
6. https://mag.turkishplastics.net/2019/sayi-09/danimarkada-atiktan-enerji-donusumu/
7. https://www.power-technology.com/projects/amager-bakke-waste-energy-plant/