Hızlı Git
Tarih boyunca karşılaştığımız sanayileşme ve kentleşme etkilerinin en çok görüldüğü şehirlerden biri de Fransa’nın başkenti Paris’tir. Landscape Architecture Magazine’in yazısına göre, şehrin çeperinde bir çevre yolu olan Périphérique ve etrafında başlatılan, özellikle kamu sektörü tarafından desteklenen büyük kentsel dönüşüm projeleri ile ilgili çalışmalar büyük öneme sahiptir. Her birinin merkezinde önemli kent parkları bulunan üç önemli mahallenin dönüşümü bu kapsamda gerçekleştirilmiştir. Saint-Quen Parkı, Billancourt Parkı ve Martin Luther King Parkı olarak adlandırılan bu parklar büyük ölçekli kentsel projeleri ile tanınan, uluslararası bir tasarım geçmişine sahip Atelier Jacqueline Osty & Associés tarafından tasarlanmıştır. Bugünkü yazımızda Paris’in önemli kent parklarından biri olan Martin Luther King Park’ı inceleyeceğiz.
Tasarımcılar
1985 yılında kurulan ve Martin Luther King Park’ın tasarımını gerçekleştiren Atelier Jacqueline Osty & Associés’nin yetkili baş peyzaj mimarı Jacqueline Osty’dir. Osty, 2003 yılında Paris’i yeniden geliştirme projesi olan Clichy-Batignolles bölgesi için master plan geliştirmeye davet edilmiş 14 peyzaj mimarı, şehir plancısı ve mimarı arasındadır. 2012 yılında Olimpiyat Oyunları’na katılmayı hedefleyen Paris, bölgede yer alan eski demir yolu sahasını Olimpiyat Köyü olarak seçmiş ancak bu konuda başarılı olamamıştır. Bunun üzerine Paris şehrinin gelişimi ve dönüşümü için bu alanda kentsel park yapımına karar verilmiştir. Sonrasında Atelier Jacqueline Osty & Associés ekibi şehrin geleceğini destekleyecek kent parkları tasarlamak için işe koyulmuştur.
Martin Luther King Park
Paris’te eski bir demir yolu peronu alanına tasarlanan kent parkı Martin Luther King Park, 45 hektarlık bir alanda yer almaktadır. 2008 yılında Amerikan aktivisti Martin Luther King suikastinin 40. yılına istinaden bu ismi alan park, sahip olduğu başarısını tasarımın tüm detaylarının projenin başlangıcında düşünülmesine ve planlanmasına borçludur.
Park ve demir yolları arasında kalan mahallenin batı kısmı yerleşimler, sosyal yapılar, okullar, ofisler, metro istasyonu, mağazalar gibi çeşitli programları içeren yapılar ile geliştirilmektedir. Projesi şehir plancıları, peyzaj mimarları ve mühendislerin ortak çalışması sonucu üretilen parkın tasarımında, alanın tarihi geçmişinde sahip olduğu lineer çizgiler de korunmuştur.
Toplamda 45 hektardan oluşan Martin Luther King Park kendi içerisinde 2 bölüme ayrılmaktadır.
Parkın 4.3 hektarlık birinci bölümünün uygulaması 2003-2007 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Öncelikle nüfusun yoğun olarak yaşadığı doğu taraftan çalışmalara başlayarak Batignolles Parkı bölgesinde tasarlanan yeni yollar ile mevcut mahalleleri ve yeşil alanları birbirine bağlayarak şehir kuzey-güney ve doğu-batı akslarında genişletilmiştir.
Parkın ikinci bölümü ise kendi içerisinde iki parçaya ayrılmıştır. 2008 ve 2014 yılları arasında uygulanan ilk kısım alanın kuzeybatısına doğru genişlemektedir ve yapılardan ziyade “park” kavramına odaklanmıştır. İkinci kısımda ise kuzeydoğu ve güneybatıdaki yeni yerleşimlere odaklanılmıştır.
Tasarım Hedefleri
Tasarım sürecinden uygulanmasına kadar geçen süre 13 yılı bulan Martin Luther King Parkı’nın tasarımında dikkat edilen en önemli şey insanların gelecekte de hatırlayacağı ve aktif olarak kullanacağı bir park yaratmaktır. Parkı bir bütün olarak ele alıp planlamak yerine, parçalara ayırarak adım adım ilerleyen tasarımcılar, ilk yıllarından itibaren parkı insanların kullanımına açmıştır.
Ayrıca parkın tasarımında en çok dikkat edilen üç tema:
- Ziyaretçilere çeşitli aktiviteler sunmak
- Parkın yıl boyu canlılığını korumak
- Sürdürülebilirliği desteklemek
1- Ziyaretçilere çeşitli aktiviteler sunmak
Doğusundan batısına kadar çeşitli aktiviteler için şekillendirilmiş mekânlar ile insanlar için çekici bir ortam sağlanmıştır. Çocuk oyun alanı, kaykay parkı, fitness ve spor alanları gibi park içerisinde tasarlanan her mekân olanak sunduğu aktivitelere uygun karaktere sahiptir. Çim alanlar ve ahşap yürüyüş yolları ile ziyaretçilere de vakit geçirecekleri ve dinlenecekleri alanlar yaratılmıştır.
2- Parkın yıl boyu canlılığını korumak
İnsanların park içerisindeki bitki ve su öğelerini daha iyi deneyimleyebilmeleri için öğelerin kullanımında mevsim değişikliğine odaklanılmıştır. Ziyaretçiler, mevsimler değiştikçe farklı renklere bürünen parkı gözlemleyebilecekler ve böylece park yıl boyunca canlılığını koruyacaktır.
Martin Luther King Parkı’nda 624 adet ağaç, 5600 adet çalı, 47.000 adet soğanlı bitki, 200 adet tırmanıcı bitki ve 8.400 m2 çim alan kullanılarak parkın dört mevsim canlı ve göz alıcı olması hedeflenmiştir. Manolya, erguvan, kiraz, elma ve kızılcık ağaçlarının eşsiz kokularının park içerisinde yayılması ile huzur veren bir ilkbahar ortamı oluşmaktadır. Sonbahar için ise yürüyüş yollarının kenarlarına yerleştirilen koyu kırmızı renkli meşe ağaçları ile gün ışığı ve gün batımının güzelliği ortaya koyulmaktadır. Martin Luther King Parkı’ndaki diğer bitki türlerini incelemek isterseniz buradan ulaşabilirsiniz.
3- Sürdürülebilirliği Desteklemek
Mekânlarda çeşitli su öğesi kullanılarak park içerisinde doğanın farklı hisleri uyandırılmaktadır. Park boyunca mevcut suyu tutulması ve yeniden kullanılması hedeflenerek sürdürülebilir su yönetimi sağlanmıştır. Parkın merkezinde yer alan Paris demir yolundan kalma dairesel kısım dört adet biyotop havzası ile ön plana çıkartılmış ve parkın tarihi geçmişi de vurgulanmıştır.
Ayrıca, yürüyüş yolları boyunca yerleştirilen hendekler ile yağmur suyu toplanması ve yer altındaki depolarda biriktirilerek parkın sulamasında kullanılması da hedeflenmektedir. Ayrıca bu hendekler ile sulak alan bitki örtüsü vurgulanmaktadır. Böylece, park içerisinde insanların vakit geçirip doğayı yakından inceleyebilecekleri açık alanlar yaratılırken biyoçeşitlilik de desteklenmiştir.
Yaz aktiviteleri için tasarlanan meydan kuru havuz ile ziyaretçiler için çekici hale getirilmiştir. Park genelinde su kullanımı belli bir sistem bütünü içerisinde düşünülmüş ve rüzgâr türbinleri sayesinde hendeklerde biriktirilen suyun tekrar dolaşımı sağlanmıştır.
Ödüller
Martin Luther King Park ile Atelier Jacqueline Osty & Associés, 2012 yılında Rosa Barba Ödülü’nde finalist olmuştur, Peyzaj Zaferleri Ödülü’nde Özel Ödül kazanmıştır. 2016 yılında ise Martin Luther King Park’ı ile Avrupa Bahçe Ödülü’nü kazanmıştır.
Sürdürülebilir Bir Kent Parkı
Martin Luther King Park’ı her aşamasında sıfıra yakın karbon kullanımı, güneş panelleri ve rüzgâr enerjisi, yağmur suyunun geri dönüşümünün sağlanması, az bakım gerektiren, bölgeye uyum sağlayan bitkiler kullanılarak büyük ölçüde sürdürülebilir bir tasarım sağlanmıştır. Farklı yaş gruplarından çocuklar için çocuk oyun alanları, paten veya basketbol gibi aktiviteler için tasarlanan alanlar da bulunmaktadır. Atık malzemelerin geri dönüşümü ile elde edilmiş yürüyüş yolları ve çeşitli canlı türlerini barındıran ekosistemler oluşturulmuştur. Paris şehrinin dönüşüm adımlarından biri olan Martin Luther King Park’ı şehrin en göz alıcı noktalarından birini oluşturmaktadır.
