Hızlı Git
Bu makale, kemirici kurtları, gülde kara leke hastalığını, salyangozları, vertisilyum solgunluğunu, yaprak bitlerini, kök çürüklüğünü, antraknozu, çekirge ve köstebekler de dahil olmak üzere birçok yaygın bahçe zararlıları ve hastalıklarını tanımlamanıza, durdurmanıza ve kontrol etmenize yardımcı olacaktır.
Not: 1- Bu yazıdaki görseller Entomofobi (Böcek Fobisi) olan insanlar için rahatsız edici olabilir. 2- Peyzax doğada yaşayan tüm canlıların yaşam haklarına saygılıdır. Çözüm önerilerinde belirtilen bazı yöntemlerin -zararlı da olsa- canlıların yaşam hakkını elinden alabileceğini ve doğada uzun vadede telafi edilemez hasarlar bırakabileceğini lütfen unutmayınız. Çeviri yazılarda metinleri değiştirmek istemediğimiz için tasvip etmediğimiz yöntemler de bulunmaktadır.
1- Gülde Kara Leke Hastalığı (Diplocarpon rosae):
Belirti ve Özellikleri
Bir tür mantar olan kara leke, gülleri etkileyen üç ana hastalıktan biridir. Çok yaygındır ve nemli, yağmurlu koşullarda gelişen yaprak ve saplarda siyah lekeler olarak görülür.
Çözüm Önerileri
- Gülleri iyi hava sirkülasyonunun olduğu bir yere koyun. Bu yardımcı olabilir, ancak bir garanti değildir.
- Mantar ilerledikçe yapraklar sararır ve düşer. Mantarlar hava, su ve ölü yapraklardan yayılır ve toprakta kışın bile hayatta kalabilir.
- Sorunu kontrol etmek için iyi bir yöntem, gülleri haftalık olarak incelemek, siyah lekeli yaprakları koparıp atmaktır. Ancak onları yere atmayın; onları tamamen bahçenizden uzak bir yere atmalısınız.
- Kış öncesinde kara lekeli güllerinize kükürt (sulfur) çözeltisi püskürtülerek tedavi edilebilir.
- Bir kara lekesi enfeksiyonu ortaya çıkarsa, düzenli bir mantar ilacı uygulamasına başlayın.
- Benomyl ve Daconil kara lekeleri önlemede en etkili iki tip ilaçtır.
2- Kemirici Kurtlar
Bunlar geceleri bitki saplarını yiyen parlak, gri veya kahverengi tırtıllardır. Bazıları yüzeyin hemen altında beslenirken, diğerleri çiçek tomurcukları üzerinde tırmanıp beslenir. Kurtçuklar gruplar halinde hareket eder, geniş yapraklı yabani otlara veya çimlere yumurta bırakırlar. Gündüzleri dışarı çıkmazlar.
Belirtileri:
Kemirici kurt belirtileri kopmuş saplar, çiğnenmiş yapraklar veya meyvelerdeki deliklerdir.
Çözüm Önerileri:
Onları bahçenizden uzak tutmak için, bitkilerin etrafındaki toprağa Diazinon ilacından serpebilirsiniz.
3- Sümüklü böcek ve Salyangozlar:
Bu zararlılar bahçenin ıslak, gölgeli alanlar gibi karanlık köşelerinde gelişir.
Belirtileri:
Bitkilerinizde düzensiz şekilli delikler varsa muhtemelen sümüklü böcekler ve salyangozlar bahçenize bela olmuştur.
Çözüm Önerileri:
Bahçenizde salyangoz ve sümüklü böceklerin içine yuvalanabileceği ölü yaprakları, nemlenmiş eski eşyaları ve gereksiz taşları atın. Sümüklü böcek ve salyangozlar düz olmayan malzemelerin etrafında hareket edemediğinden, bitkilerin etrafında yumurta kabuğu, dal veya küllerden küçük bariyerler yapın. Onları çekmek için yarım portakalı yere koyun ve onlar toplaştıktan sonra ertesi gün atın. Etkili kimyasal kontrol için sülük topakları veya granülleri serpin, ancak sülük topaklarının kuşlara, yer böceklerine ve diğer canlılara zarar verebileceğini unutmayın. Bahçenizde oynayan küçük çocuklar varsa kimyasal ilaç kullanmanızı tavsiye etmiyoruz.
4- Vertisilyum (Verticillium) Solgunluğu
Toprakta yaşayan mantarlardan kaynaklanır ve köklere saldırır.
Belirtileri
Enfekte bitkilerin yaprakları sararır, solgunluk oluşur ve ölür. Verticillium solgunluğu, domates, gül, dahlia (Yıldız Çiçeği) ve çilek dahil olmak üzere yaklaşık 300 çeşit bitkiyi enfekte eder. Özellikle domateslerin bu hastalığa yakalanması çok yaygındır.
Çözüm Önerileri
- Toprak ne kadar zenginse onları o kadar az etkiler.
- Bu hastalığın tedavisi yoktur.
- Gübre, zengin toprak ve düzenli sulama bitkilerin enfeksiyona direnmesine yardımcı olur.
5- Yaprak Bitleri
Belirtileri:
Bunlar pirinç tanelerinin büyüklüğündedir ve siyah, kırmızı veya açık yeşildir. Bitkilerin bünyesindeki suyu emerler. Yaprakları ters çevirerek bulabilirsiniz.
Çözüm Önerileri:
Çiçekçilerin çoğunda bulabileceğiniz böcek öldürücüleri spreyle yaprak ve gövdeye püskürtün.
Not: Sebze veya meyve hasat zamanına yakın böcek ilaçları kullanmaktan kaçınmalısınız.
6- Kök Çürüklüğü
Bu, kökleri yiyen, toprakta yaşayan bir mantar hastalığıdır.
Belirtileri
- Bitki yeşili solmaya başlar (donuk görünür) ve sarı veya kahverengiye döner.
- Bitki yeterince su alamıyor gibi görünür, çünkü kökler yok edilmiş veya enfekte olmuştur.
- Kök çürümesi toprak su seviyesi yüksek alanlarda veya ağır kil içeren toprakta daha fazla görülür.
Çözüm Önerisi:
- En iyi yöntem, bitkiler çevresindeki drenajı iyileştirmektir.
- Son çare olarak mantar ilaçlarını kullanın.
7- Antraknoz (Anthrancnose) Hastalığı
Bu çoğunlukla çınar, karaağaç, dişbudak, domates, fasulye, kurtbağrı, narenciye, bezelye ve elmaları etkileyen bir mantar türüdür. Islak bitkiler mantarların daha çok yayılmasına sebebiyet verir.
Belirtileri:
Yapraklarda sarı, kahverengi veya kırmızımsı lekelere neden olurlar.
Çözüm Önerileri:
- Dirençli bitki çeşitleri arayın.
- Düşen yaprakları tırmıklayın, sonbahar ve kış aylarında enfekte olmuş dalları budayın ve enfekte olmuş bitkileri bahçenizden söküp uzaklaştırın.
- Bu mantarın bazı türleri mantar öldürücüler kullanılarak kontrol edilebilir.
8- Çekirgeler
Çimenler ve birçok bahçe bitkisi ile beslenirler. Genellikle sadece küçük bir bahçe zararlısıdır, ancak bazen doğru çevre koşulları oluşturmaya ve büyük popülasyonların gelişimine ön ayak olabilirler.
Çözüm Önerileri
- Genellikle kuşlar, yarasalar, sinekler, böcekler ve kemirgenler onları kontrol altında tutar.
- Yumurtalarını yırtıcılara maruz bırakmak için sonbaharda toprağı kazarak havalandırın.
- Ciddi çekirge istilalarında bitkileri bir örtüyle korumanız gerekir.
- Çekirgeler, karbar içeren zehirli yem kapları ile çekilebilir.
9- Köstebekler:
Köstebekler zaman zaman bahçelerde tüneller açarlar ancak köstebekler esas çimlerde sorundur. Toprağa yapışan tuzaklar genellikle köstebekleri yakalayamazlar.
Çözüm Önerisi:
Onlardan kurtulmanın en kolay yolu sakızdır. Bir çubuğa sakızları yuvarlayarak yapıştırın ve deliklerine çubuğu deliklerine sokup bırakın. Köstebekler sakızı midelerinde sindiremez ve ölürler.
10- Külleme Hastalığı
Hastalık bir çeşit mantar (Erysiphe lagerstroemiae, Sphaerotheca fuliginea, Phyllactinia (ağaç ve çalılarda), Leveillula, Blumeria (çimlerde), Golovinomyces, Podosphaera sp (güllerde), bunların herhangi biri bahçenizde hastalığa sebep olabiliyor). Sporlar uçup diğer bitkileride etkileyebiliyor. Rutubet fazlalığı, yoğun dikilmiş bitkiler, güneşin yetersizliği bu hastalığına sebep olmaktadır.
Bahçenizde külleme hastalığına yakalanabilecek bitkiler; kestane, at kestanesi, oya ağacı, gümüş yapraklı akçaağaç, lale ağacı, çınar, catalpa, bir iki tür meşe, salkım söğüt, çiçek açan kızılcıklar, taflan, gilaburu, yaprağını döken açelya türleri, kiraz, kayısı, elma, birkaç tür süs elması, ayva, şeftali, nektarin, erik, çilek, üzüm, tütün, domates, biber, kabak, fasülye, salatalık, patlıcan, şekerpancarı, ayçiçeği, nane, hanımeli, leylak, güller, ortanca, kasımpatı, yıldız çiçeği, delphinium, lupinus, phlox, aslanağazı, iri çiçekli çingene begonyası, aster, cosmos, rudbeckia, verbena, gaillardia, vinca ve zinnia.
Belirtileri:
Belirtiler gövdeler, sapçıklar ve yapraklarda soluk sarı lekeler şeklinde belirir. Enfeksiyon yaprağın üst ya da alt yüzeyinde oluşabilir. İlk belirti beyaz renkte toz tabakası gibi lekelenme başlar, bu lekeler zamanla esmerleşir. Sebzelerin genelinde yaprakların üst yüzünden bazen hem alt, hem de üst yüzünden “un serpilmiş” gibi lekeler oluşur.
Çözüm Önerileri:
Bahçede külleme hastalığı ile mücadelede mantar ilacı Fungusit (mesela Topas isimli) kullanılıyor. Sulandırılıp bitki aşağıdan yukarıya spreyleniyor. Mümkünse kök yüzeyinide ilaçlamayı unutmayın. Durağan hava, bitkilerin üstten sulanması hastalığı hızlandırabiliyor. Hastalığın şiddetine ve iklim koşullarına göre sistemik ilaçlarla 15-20 gün aralıklarla sürdürülür.
Kaynaklar:
https://www.doityourself.com/stry/15-crazy-pest-control-methods-that-actually-work
https://www.seminis.com.tr/bilgi/hastalik-kilavuzlari/kabakgiller/kulleme-2/
http://www.bitkisor.com/hastaliklar/sebze-bitkileri/kulleme/
http://bahcevan.com/kulleme-hastaligi
Kapak Fotoğrafı: Annie Spratt on Unsplash
