Hayat Ağacı ‘Baobab’

3000 yıl yaşadığına ve özünden içenlerin ömrünü uzattığına inanılan, hayat ağacı “baobab” Afrika’da kutsal sayılan bir ağaçtır. Bu yazıda birçok sinema yapımında da yer alan, “Hayat Ağacı” diye kendinden söz ettiren, devasa boyutlara ulaşan baobab ağacı ile ilgili bilgiler vereceğiz.

Baobab Nedir? Hayat Ağacı Anlamı

Afrikalıların inancına göre tanrı önce baobab ağacını yarattı. Kötü ruh (şeytan) ise bu ağacın ihtişamını kıskandığı için ağacı kökleri yukarıda kalacak şekilde ters çevirdi.

Hayat Ağacı (Baobab Ağacı) Özellikleri

Senegal devlet armasında yer alan Baobob ağacının 10′ a kadar türü bulunmaktadır.

Baobab Ağacı Nerede Yetişir?

Ne yazık ki anavatanından kilometrelerce uzakta olan Türkiye’ de özelliklerini tam göstererek yetişmemektedir. Afrika’ dan Avusturalya’ ya kadar uzanan geniş bir coğrafya ana yurdu olarak varsayılabilir.

Hayat Ağacı Türleri

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Hayat Ağacı Bitkisi Afrika’ya Can Veriyor

“Adansonia” her ne kadar bilimsel adı olarak bilinse de Afrika halkı Baobab ağcına “Anıt ağaç” ve “Hayat ağacı” demektedirler. Halk arasından kutsal bir yere sahip olan Baobab ağacı hem geçim kaynağı, hem ilaç yapımında, hem de barınma maksadıyla kullanılmaktadır. Doğanın bize nimet olarak verdiği bir ağaç daha olan Baobab ağacına halk söz yerindeyse her konuda sırtlarını dayamaktadırlar.

Baobab Meyvesi

Yeryüzünün en geniş gövdeli ağacı olan Baobab ağacı halk arasında “Maymun ekmeği” olarak da bilinmektedir. 10-20 metre ve daha fazla boya, 50 metreye yakın gövde çapı yapmaları mümkündür. Baobab ağacının gövde kabuklarından ve yapraklarından “adasonia” adı verilen ateş düşürücü madde olarak kullanılan bir sıvı çıkarılmaktadır. Ayrıca hindistan cevizi büyüklüğün de ve 1.5 kg ağırlığında olan meyveleri mevcuttur. Meyvelerin tadları ekşi olmasına rağmen şeker katılarak yenilebilmektedir, zehirli değildir. Ender ve koruma altında olan Adsonia türleri, Afrika halkı tarafından soy devamı için kontrollü ve denetimli bir şekilde tohumdan üretim yapmaktadırlar.

Baobab Ağacı Özellikleri

Baobab ağacı çok uzun ömürlü bir ağaçtır. Yılın 8 ayını yapraksız geçirmektedir. Yapraksız geçen 8 ayın sonunda ilkbahar aylarında yeni çıkan yapraklar sebze olarak tüketilmektedir. Kuraklığa çok dayanıklıdır ki gövdesinden 120 bin litreye kadar su depolaması mümkündür. Sucul bir bitki diyebiliriz fakat tam anlamıyla bir sukulent diyemeyiz. Çünkü genç ve yeni fidanlar bol bol sulanmaya ihtiyaç duymaktadırlar.

Baobab Kabuğu

Baobab ağacını 10 cm kalınlığında olan gövde kabukları geçmiş zamanlarda ilaç yapımında kullanıldığı bilinmektedir. Ama şimdiler de gövde kabuklarından çok sağlam halatlar yapılmaktadır. Bir çok farklı üründe kullanılan Baobab kabuğu ayrıca Hindistan’ da fil heybesi ve kağıt yapımında kullanılmaktadır.

Baobab Çiçeği

Silindirik bir gövde üzerinde köke benzer şekilde dallanan Baobab ağacı baş aşağı büyüyen bir ağaç olarak da isimlendirilir. Yukarıda da bahsettiğim üzere yılın 8 ayı yapraksız olduğu için sadece dal olarak görünmektedir. Bu dalların üzerinde ekim ve aralık ayların da beyaz 2-5 cm büyüklüğün de tatlımsı kokusu olan çiçekleri açmaktadır. Çiçekler açtıkları günün gecesinden renkleri kahverengiye dönerek tohum oluştururlar. Yani çiçekleri de ağaç üzerinde çok kalmamaktadır.

Baobab Yağı

Baobab ağacının meyvelerinin içerisinde bulunana çekirdekler, soğuk sıkma yöntemi uygulanarak yağ çıkarma işlemi yapılır. Böylece Baobab yağı oluşur. Bu Baobab ağacı yağı hücre yenileme özelliği taşıdığı için yaşlanma karşıtı olarak kullanılır. Ayrıca saça ve cilde çok iyi gelmektedir.

Çok uzun süre yaşadığını bildiğimiz Baobab ağacı hemen hemen 2000 ile 3000 yıl arası yaşamaktadır. Bu kadar uzun süre yaşayan Baobab ağacının sırlarından sadece bir tanesi, herhangi bir kaza sonucu zarara uğrayan ağaç kendi kendini yenileyerek iyileştirme gücüne sahiptir. Tabi ki bu özellikte ömrünü uzatmaktadır.

Hayat ağacı, ismini tam anlamıyla hakkeden ve karşılayan Baobab ağacı , hayranlık uyandıran özellikleri ile bitki köşemizde sizlerle buluştu. Baobab ağacı gibi ömrünüz olsun.

Kaynakça

1. URL1-https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/09/Baobab_and_elephant%2C_Tanzania.jpg
2. URL2 – https://twitter.com/theabrarz/status/1158822845155348480?lang=ar
3. URL3 https://en.wikipedia.org/wiki/Adansonia_gregorii#/media/File:Derby_boab,_Western_Australia.jpg
4. URL 4 https://en.wikipedia.org/wiki/Adansonia_madagascariensis#/media/File:Baobab_M.jpg
5. URL 5 https://static.inaturalist.org/photos/2499826/large.jpg?1444383684
6. URL6 – https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ee/Rubostipaanjajavycmichaelhogan.jpg
7. URL 7 – https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/Bombacaceae_-_Adansonia_za-2.jpg
8. URL 8 – https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/67/Adansonia_suarezensis.jpg