Hızlı Git
Tasarımcıların ilham alabilecekleri en iyi alan; asırlardır gözlemlenebilen ve elimizdeki en iyi örnek olan uçsuz bucaksız doğadır. İlham alınırken ise doğadaki canlı veya cansız varlıklardan yola çıkarak onların özelliklerinden ilham alınır. Fakat canlıların tıpa tıp aynı görünüşlerini tasarıma uygulamak iyi bir biyomimikri örneği değildir. Gelin yazımızın devamında doğru bilinen yanlışları düzeltip ”Biyomimikri nedir?” öğrenelim.
Biyomimikri Ne Demek?
Diğer adları Biyomimesis, Biyomimetizm olan Biyomimikri, doğadaki varlıkların taklit edilerek yeni tasarımlara ilham kaynağı olması anlamına gelir. Örneğin helikoptere baktığımızda ‘’Yusufcuğa ne kadar benziyor’’ demeyiz. Ama helikopter, yusufcuk böceğinin özellikleri baz alınarak yapılmış bir tasarımdır.
Bu kavram 20. yüzyılın sonunda literatüre girmiştir. Doğadan esinlenme, öğrenme, uyarlama veya uygulama biçimlerinin neler olabileceği ve farklı bilgi ve teknoloji alanlarında nasıl kullanılabileceği sistematik olarak tartışılmaya başlanmıştır. Bu kavramın son dönemde konuşulur olmasının en büyük sebebi ise Dünya’da azalan doğal kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlama çabasıdır.
Biyomimikri ile sadece doğanın geliştirdiği çözümler değil; tasarım stratejileri, mekanizmalar ve sistemler de temel alınır. Temelinde doğa vardır ve doğadaki kusursuz işleyişin taklit edilmesi ile sürdürülebilir tasarımlar yapılabilir. Gücünü doğallıktan alan süreç, insanın çevreye duyarlı projeler üretebilmesini sağlar.
Günümüzde biyomimikri süreci yapıdan, formdan ya da ekosistemin tümünden ilham alınarak gerçekleştirilebilir. Biyomimetik mimari olarak adlandırılan bu yeni ve özgün bakış açısının en önemli sonucu da sürdürülebilir tasarımlar yaratabilmeye imkan tanımasıdır.
Doğadan İlham Alan Biyomimikri Örnekleri
Örümceklerin bacak ve gövde yapısından esinlenerek tasarlanan robotlar askeri amaçlı kullanılmaktadır. Askeri robotların arazi ve kötü hava koşullarına dayanabilmesi için örümceklerde bulunan yürüme, zıplama, birbirinden bağımsız hareket edebilme gibi özellikleri barındırmalıdır.
Yusufcuk böceğinin uçuş stili ve denge sisteminden esinlenerek helikopter tasarlanmıştır. Aynı zamanda helikopterin kuyruk tasarımı ve kütle merkezinin konumu da yusufçuğa bakılarak tasarlanmıştır.
Uyluk kemiğinden esinlenerek tasarlanan Eyfel Kulesi, yapımında binlerce demiri kullanılarak kemik gibi tutturulmuş olup sağlam ve hafiftir.
Fermuarlar sineklerin ağız yapısından esinlenerek tasarlanmıştır.
Yakın gelecekte insanlarla robotların birlikte çalışmasına kolaylık getirmek için yapılan projelerden biri olan biyonik kollar fillerin hortumlarının esnekliğinden esinlenilerek tasarlanmıştır.
Tasarımda doğadan ilham alma akımının yanında Mimar Felipe de Castro, tasarımda önceden yapılmış tasarımlardan ilham alarak yeni ürünler ortaya koymaktadır. Bunlara bazı örnekler:
Biyomimikri Akımı ile Tasarlanmış Peyzaj Tasarımları
Orquideorama, orkidelerin biçimlerinden yola çıkılarak tasarlanan güneş kırıcılardır. Tasarımda mikro ve makro malzeme organizasyonu prensipleri ele alınmıştır. Mikro ölçekte geometrik dokular tanımlanırken makro ölçekte tasarımın çevresel ilişkiler kurması doğaya ait algılanması amaçlanmıştır.
Dev Çiçekler şeklinde tasarlanan güneş enerjisi panelleri, Abu Dhabi’nin sıcağından faydalanmak ve alışveriş merkezi peyzaj alanlarında gölgelikler oluşturmak amacıyla gündüz açılıp akşam kapanan çiçekler şeklinde tasarlanmıştır.
Plastik şişelerin geri dönüştürülmesiyle üretilmekle birlikle Treepodlar, ağaçlardan esinlenerek tasarlnamış ve 100 ağaçtan daha fazla oksijen üretebilmektedirler. Treepod sistemleri havadaki karbondioksidi ayrıştırma ve nem salınımı ismi verilen bir süreç sonrasında karbondioksitten oksijen üretebilmektedir. Buna ek olarak solar paneller ve üzerinde ziyaretçilerin oynayabileceği tahtarevallilerden elde ettikleri kinetik enerji ile hem hava filtreleme hem de aydınlatma için gerekli enerjiyi üretebilmektedir.
Kaynakça
- https://bilisimveteknik.com/biyotaklit-ornekleri/
- https://www.memurlar.net/album/11484/dogadan-ilham-alarak-yapilan-icatlar.html
- https://www.landscaperepublic.com/single-post/2018/04/29/Peyzaj-Tasar%C4%B1m%C4%B1nda-Biyomimikri
- https://www.yenibiyoloji.com/biyomimikri-nedir-ornekleri-4048/
- https://blog.burotime.com/dogadan-ilham-alan-tasarim-stratejisi-biyomimikri-nedir/
Metin çok açıklayıcı olmuş görsellerle de bu durum desteklenmiş
verimli bir yazı olmuş, özellikle görseller çok etkileyici