Hızlı Git
Dünyanın en zengin endemik bitki bölgelerinden biri olan ülkemizde yaklaşık 3 bin adet endemik bitki bulunmaktadır. Bu sayı tüm Avrupa kıtasında 2 bin 750’dir. Peki Türkiye’nin endemik **Endemik Nedir? Yeryüzünün yalnızca belirli bölgelerinde yayılış gösteren (yaşam alanı belirli bir bölgeyle sınırlı) canlı tür ya da cinslerine endemik denir. Endemikler, iklim değişmelerinde ve izolasyon koşullarında oluşur. Daha önce geniş alanlara yayılmış bir tür, iklim değişimi sonucu, ekolojik özelliklerine uygun belli bir yere çekilerek yaşamını sürdürür. Örneğin, Kazdağı göknarı, yalnızca Kazdağı’nda görülür** bitkileri nelerdir?
Bu durum ülkemizin farklı jeolojik yapısı ve mikroklimatik bölge çeşitliliğinden kaynaklanmaktadır. Zenginliğimizin daha fazla farkında olabilmek adına ülkemizin endemik bitkilerinden birbirinden güzel 9 tanesini sizler için araştırdım:
1- Kazdağı Göknarı – Abies equi-trojani
Anavatanı Türkiye’dir. Türkiye’ye özgü endemik bir ağaçtır. En geniş yayılışı Kazdağları´nda gösterir. Çamgiller (pinaceae) ailesinde yer alan Kazdağı Göknarı 1883 yılında keşfedildiğinde başka bir Göknar türünün varyetesi sanılmış, ama daha sonra yeni bir tür olduğu anlaşılmıştır. Civarda bulunan Truva Kenti´nden dolayı Abies equi-trojani adı verilmiştir. Mitolojide Odysseus´un Truva Atı´nı Kazdağı Göknarları´ndan yaptığına inanılmaktadır.
2- Muş Lalesi – Tulipa sintenisii Baker
Bu bitkinin Türkiye’deki en önemli popülasyon alanları, Muş ve Bulanık ovaları’dır. Muş ilinde, geniş yayılış alanına sahip olan bu endemik türün botanik turizmi (bitki gözlemciliği)’ne kazandırılmış olması yerel sosyal ve ekonomik açıdan kalkınmasına büyük katkılar sağlamıştır.
3- Anadolu Glayölü – Gladiolus anatolicus
Anadolu Glayölü sadece Türkiye’de yetişen endemik bir bitki türüdür. Anadolu topraklarına özgü olan bu bitki; kızılçam ormanlarında, maki ve kireç taşlı bölgelerde yetişiyor, Akdeniz ve Ege’nin bazı yerlerinde görülmektedir.
4- Van Ters Lalesi – Fritillaria imperialis
Birçok din ve kültür için hüznün sembolü kabul edilmiş en eski süs bitkisi olan Ters Lale, efsanelere konu olmuştur. 19. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı topraklarına has bir çiçek olarak kalmıştır. Ters lale, Anadolu coğrafyasına ait endemik bitkilerdendir. Bugün Ters Lalenin dünya üzerinde bilinen 165 türü ve alt türü bulunmaktadır.
5- Kapadokya Soğanı – Allium cappadocicum
Kapadokya soğanı, Nevşehir Kapadokya yöresinde yetişen endemik bitkilerdendir. Küçük küçük bir sürü çiçekten oluşan, soğan şeklinde olan Kapadokya soğanı, haziran ila ağustos aylarında çiçek açar.
6- Anadolu Sığlası – Liquidambar orientalis
Türkiye’de Güney Ege ve Batı Akdeniz bölgelerinde sınırlı alanlarda yetişir. Çoğunlukla Muğla ve Fethiye civarlarında görülür. Yerel dilde “Günlük ağacı” olarak bilinen sığla, 20 metreye kadar boylanabilir ve görünüş olarak çınarı andırır.
7- Antalya Çiğdemi (Asuman Çiğdemi) – Crocus antalyensis
Antalya Çiğdemi, sadece Antalya’da yetişen bir türdür. Meşe ormanlarında dağınık halde bulunur. Ekim – Aralık ayları arasında çiçeklerini korur. Aynı kökten yıllarca yeni filizler verebilir. Genellikle 1000 metre civarındaki yükseltilerde görülür.
8- Piyan, Eber Sarısı – Thermopsis turcica
Türk botanikçiler tarafından 1982 yılında keşfedilen Eber Sarısı, yeryüzünde sadece Akşehir ve Eber göllerinin yamaçlarında doğal olarak bulunmaktadır. Yayılım alanı dar olan bir bitkidir. Eber sarısı, nesli tükenmekte olan bitkiler arasında yer almaktadır. Bu türün çok hızlı azalması nedeniyle türü çok tehlikede kategorisinde değerlendirilen bir bitkidir. Sarı çiçekli, otsu ve 40-80 cm arasında uzunluğa sahiptir. En önemli özelliği bir çiçekten 3 meyve vermesidir.
9- Kızılcahamam Çan Çiçeği – Campanula ekimiana
Yayılış olarak Ankara bölgesinde Kızılcahamam ve Işıkdağ arasındaki volkanik kaya çatlaklarında yetişen bir çiçektir. Birçok türü bulunur. Temmuz ayında küçük mor çan şeklinde çiçekler açar.
Kaynaklar:
- tucaum.ankara.edu.tr
- van.ktb.gov.tr
- www.konusanagac.com
- https://www.hurriyet.com.tr/gundem/turkiye-bitkide-avrupadan-zengin-5237164
- https://www.aerobilet.com.tr/blog/tum-destinasyonlar/avrupa/turkiye/ucuz-ucak-bileti-ile-yalnizca-turkiyede-yetisen-endemik-bitki-turleri/
