Hızlı Git
Masalsı bir şehir hayatını sadece kitaplar ve filmler de olduğunu düşünürüz. Çarpık kentleşmenin hızla yayıldığı 21. yy’da masalsı bir kentin var olduğunu söylemek şaşırtıyorsa eğer o zaman Danimarka’nın eşsiz bir yerleşim yeri olan Brøndby köyüyle tanışma vakti gelmiştir.
Brøndby Köyü nerededir?
Danimarka’nın sjaelland adasının doğusunda yer alan ve Kopenhag’a bağlı olan bir yerleşim yeridir. (wikipedia,1) Danimarka’dan şehre yaklaşık 45 dakika uzaklıkta bulunan bu köy Dünyada eşsiz ve büyüleyici güzelliğiyle dikkat çekmektedir.
Brøndby Köyü Tarihi
Brøndby köyü 1964 yılında bir şehir fikri olarak ortaya çıktı. Bu yerleşkeyi tasarlayan peyzaj mimarının amacının aslında insanların sosyal ilişkilerini artırmak istediği olduğu söylenmektedir. Bu amacı gerçekleştirmek için Brøndby köyüne bazı kurallar koyuldu. Aynı zamanda köyün tasarımı dairesel halinde, evler birbirlerine yakın ve duvarlardan çok bitki çitleri kullanıldı ki komşuluk ilişkileri, insanlarla sosyalleşmeyi desteklesin.
Brøndby Köyünün Tasarımı
Güzelliğiyle ve dahi tasarımıyla dikkat çeken Brøndby köyü peyzaj mimarı Erik MYGİNG tarafından tasarlandı.
Brøndby köyünün tasarımı 12 dairesel topluluk bahçeler halinde, eşit arazi ve her ev başına 50 m² şeklindedir. Danimarkalıların Kolonihaver dedikleri koloni evlerin içerisi küçük ve bahçe aletleri için bir çeşit kulübe, depolama niyetli kullanılır. Yani kalabalık bir aile orada yaşayamaz. Ne kadar yerleşim yeri olarak bilinse de bu köydeki evler Brøndby’de banliyölerde tarımsal üretimin yapılabilmesi için inşa edildi. Brøndby köyü zaten bir yerleşim alanından çok tahsis bahçeleridir.
Köydeki tüm evlerin, tasarımın eşit olmasının sebebi herkesin bu köyde eşit haklara sahip olduğunu vurgulamaktır.
Brøndby Köyü Hakkında Genel Bilgi:
Brøndby köyü şehrin gürültüsünden, kirliliğinden ve kalabalığından arındırılan eşsiz bir köy ve aynı zamanda tarımda da elverişli olmayı destekliyor. Bu evler Yaz aylarında güneş enerjisinden faydalanıyor.
Fakat bu köyün belirli kuralları vardır. Herkes bu köyde gelip yaşayamaz. Sadece evi Brøndby köyüne yaklaşık olarak 20 km uzaklıkta olanlar gelip burada ev kiralayabilirler. Bu kuralı getirmelerinin sebebi insanlar zorunlu olarak bu köye gelip gitmesinler, isteyerek Brøndby köyüne gelmeleri. Kurallar sadece bunlarla sınırlı kalmıyor aynı zamanda bu köy sadece yaz aylarında kullanılabilir. Kışın elektrik ve ısıtma sistemi olmadığı için kış ayları genel olarak tüm köy kapalıdır. Bu yüzden insanların sadece nisan ve ekim arasındaki hafta sonları buraya gelmelerine izin verilir.
Brøndby Köyünde çoğunluk da olarak Türkler yaşıyor.
Mustafa Kemal ATATÜRK’ün İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi
1937 yılında tam olarak kim olduğu bilinmeyen bir mimar tarafından İdeal Cumhuriyet Köy projesi tasarlanmıştır. Bu yerleşim yeri projesi MUSTAFA KEMAL ATATÜRK‘ün de beğenisini ve onayını almıştır ve projenin geliştirilmesini söyleyerek “çağdaş ve çevreye” önem veren bir yerleşim yeri haline dönüştürülmesini istemiştir. Fakat İdeal Cumhuriyet Köy projesi 1970 yıllarına kadar hayata geçirilememiştir. 1970 yıllarında AFET İNAN tekrardan Cumhuriyet Köy projesini gündeme getirip uygulanmasını istemiştir. Hatta AFET İNAN istemekle kalmayıp proje hayata geçirilsin diye çalışma atölyeleri bile kurmuştur. Fakat yine de İdeal Cumhuriyet Köy projesi uygulanmayıp sadece bir plan olarak kalmıştır.
İdeal Cumhuriyet Köy Projesinin Planı
İdeal Cumhuriyet Köy planı Afet İnan’ın “Devletçilik İlkesi” ve “Cumhuriyetin Ellinci Yılı İçin Köylerimiz” adlı kitaplarında yer almıştır. (3)
Alanın tam merkezinde bir daire bulunur. Merkezindeki daireden çevreye doğru genişleyen dört dairesi ve dışa doğru bölünmüş 6 yolu olan bir yerleşim planıdır. Plana göre tam merkezindeki daireye bir anıt yapılması ve çevresinde de kamusal alanlar, sosyal tesisler, öğretmen evi ve yerleşim yerleri gibi toplam da 43 yapı inşa edilmelidir.
İdeal Cumhuriyet Köy Projesi İle Brøndby Köyünün Benzerliği
Plan olarak birbirlerine benzerlik gösteriyorlar. Her iki projede de dairesel bir alan üzerinde çalışılmıştır. Aralarındaki fark İdeal Cumhuriyet Köy projesinde merkezden dışarıya 6 tane olmak üzere yol çıkar. Brøndby köyünde ise merkezden dışarıya doğru bitki çitleri kullanılmıştır.
Fakat şunu unutmamak gerekir ki İdeal Cumhuriyet Köy bir yerleşim yeri projesiydi. Okul, hastane, yaşam alanı ve bir çok ihtiyacın karşılanabildiği bir yer olması planlanıyordu. Brøndby köyü ise yerleşim yeri değildir. Belirli kurallar altında köyü kullanabilen insanların belirli bir zamanda gelebildiği ve daha çok tarıma yönelik bir yerleşim alanıdır. Bu yüzdendir ki İdeal Cumhuriyet Köy projesinde yollar, konutlar, Brøndby köyünün 50 m²’lik evlerine göre daha büyük ve yaşanılabilir bir yer olacaktı.
