Hızlı Git
Uzun yıllardır insanlar daha iyi yaşam koşulları ve çeşitli iş imkanları sebebiyle kentlerde yaşamayı tercih etmektedirler. Çoğu devlet için ise kendi güç ve zenginliklerini temsil edecek gösterişli ve iyi planlanmış şehirler önemli bir konumda bulunur. Ülkemizden çok uzakta, Güney Yarım Küre’de bulunan Avustralya ise kaliteli şehirlerin ve başkentlerin önemini fark etmiş, bunun sonucunda 1910’lu yıllarda başkentinin özel olarak planlanlanması için uluslararası bir yarışma düzenlemiştir.
Başkent Canberra, Avustralya’nın en önemli şehirlerinden biridir ve planı Amerikalı mimar ve peyzaj mimarı Walter Burley Griffin tarafından hazırlanmıştır. Bugünkü yazımızda inceleyeceğimiz ve Canberra şehrinin önemli parklarından biri olan Hassett Park, Campbell banliyösünde bulunmaktadır ve sakinlerine doğanın izlerini sunarken aynı zamanda şehre kaliteli bir kamusal yeşil alan sağlamaktadır.
Tasarım Ekibi
Projenin ana tasarımcısı olan Jane Irwin Landscape Architecture, peyzaj mimarı Jane Irwin tarafından kurulmuş, kamusal alan projelerinde ve çeşitli yarışmalarda çalışan bir tasarım ofisidir. Ekip içerisinde peyzaj mimarları bulunduran ofis, tasarımlarında peyzajın oluşumu, temel unsurları ve doğal peyzaj ile mekânın eski ve yeni etkileri arasındaki ilişki ile ilgilenmektedir.
Hassett Park
Tamamen kamusal bir alanda yer alan kent parkı Hassett Park’ın tasarımı 2011 yılında gerçekleştirilmiştir. Bir kent parkının oluşum kriterlerinin keşfedilmesinde etkili olan tasarım süreci Hassett Park’ın sosyal, kültürel ve çevresel ihtiyaçlarının tespitini sağlamıştır. Bu sayede çeşitli eğitimler, oyun olanakları, çevre dostu sistemler ile tasarımın estetik tarafı arasında ilişki kurulmuş ve insanların ihtiyaçlarını karşılayabilen bir kent parkı ortaya çıkmıştır.
Hassett Park, kendisini çevreleyen tüm caddelere doğrudan bağlantı sağlamakta ve ziyaretçileri sahip olduğu kamusal olanaklar ile birleştirmek için insanlara birçok ulaşım imkânı sunmaktadır. Geniş bir havzanın yakınında yer alan Park, aynı zamanda Avustralyalıların Çanakkale’deki kayıplarını andığı Anzac Parade (Anzak Geçit Töreni) adı verilen ve askeri anma ve geçit törenlerinin gerçekleştiği Canberra’nın önemli merkezlerinden biri ile iletişim halindedir.
İnformal formlu tasarımı bölgede daha önceden bulunan dere ve drenaj hatlarının izlerinden esinlenerek oluşturulmuştur ve bu sayede doğanın kıvrımları yansıtılmaya çalışılmıştır. Kendi içerisinde mekanları hem birbirine hem de mevcut ve öneri bisiklet yollarına bağlayan bu iç yollar, aynı zamanda Campbell sakinlerinin göl ile buluşmasını da sağlamaktadır. 25.000 m2’lik bir alana yerleştirilen parkın uygulaması ise 2015 yılında tamamlanmıştır.
Parkın tasarımı ile çevresinde yeni bir topluluk oluşturulurken, Campbell banliyösünün sokak ve caddelerinin izlerinden ilham alınarak mevcut toplulukların da kolay adapte olabileceği güzergahlar oluşturulmuştur. Çocuk oyun alanları, dış mekân spor alanları, rekreasyon alanları ve çeşitli askeri tören ve etkinlikler için oluşturulan toplanma alanları ile Hassett Park, her yaştan ziyaretçiye farklı olanaklar sunmaktadır. Sosyal olanaklarına ek olarak, yağmur suyu ve kent içerisindeki su kaynaklarından faydalanılarak Campbell halkının su ile iletişimi kuvvetlendirilmiş ve insanlara ekolojik bir bakış açısı sunulmuştur.
Tasarım Hedefleri
Hassett Park’ın tasarım ekibinin öncelikli hedefi sürdürülebilir bir kent parkı tasarlamaktır. Bu amaçla bölgede önceki dönemden kalan havza da göz önünde bulundurularak su ile ilgili çalışmalara ve suyu tasarım ile entegre etmeye önem verilmiştir. Parkın tasarımında gerçekleştirilen işlevsel ve estetik Suya Duyarlı Kentsel Tasarım sistemleri (WSUD) ile başta Hassett Park’ın bulunduğu çevre olmak üzere Canberra şehri genelinde su verimliliği ve temizliği hedeflenerek su yönetim sistemi desteklenmiştir. Temiz ve sağlıklı su elde etmek, kenti taşkınlara karşı daha donanımı hale getirmek ve iklim krizinin olduğu bu dönemde gereksiz su kullanımını azaltmak projenin gerçekleştirdiği sürdürülebilir tasarım ilkelerinin bir yansımasıdır diyebiliriz.
Kentlerdeki su öğesinin öneminin vurgulandığı ve insanların bu konuda bilinçlenmesinin sağlandığı kent parkı örneği Hassett Park ile bölgedeki kentsel açık alanın gelişimi sağlanmıştır. Hem Campbell banliyösünün mevcut nüfusuna hem de yeni sakinlerine kaliteli bir kamusal açık alan olanağının sunulduğu Hassett Park, tüm sakinleri için eşit derecede faydalı ve etkili olacak bir sosyal yatırım sağlamayı da hedeflemiştir.
Suya Duyarlı Kentsel Tasarım sistemleri, kentlerdeki yağmur suyu, yeraltı suyu veya atık su yönetimi gibi unsurları içeren su döngüsünün kentsel tasarım içine entegre edilmesi ile gerçekleşir. Bu sayede çevresel bozulmanın en aza indirilmesi ve kentlerin estetik değerlerinin arttırılması amaçlanmaktadır.
Foto 2: Dianna Snape
Ekolojik Tasarım
Hassett Park’ın sürdürülebilirlik ilkelerine göre gerçekleştirilen tasarımında yağmur suyu yönetimi ile ilgili çalışmalara yer verilmiştir. Bu amaçla, öncelikle bölgedeki havzalarda yağmur suyunun toplanmasını ve bekletilmesi sağlanır. Borulu sistem aracılığıyla toplanan yağmur suyu yüzeye gönderilir, dere ve sulak alanlardan geçirilerek temizlenir, köprünün altındaki tanklarda saklanır ve son olarak ya park içerisinde yeniden kullanımı gerçekleştirilir ya da serbest bırakılarak göle aktarılır.
Su yönetimine ek olarak Hassett Park, doğal sistemler ve vahşi yaşamın kentsel açık alan tasarımı ile birleştirilmesini ve farklı bir tasarım anlayışı oluşmasını sağlamıştır. Günlük hayat ile sulak alanlar veya otlaklar gibi doğal mekanları birleştiren Hassett Park, Canberra’nın kamusal yeşil alan ağına daha doğal bir estetik kazandırmıştır.
Çocuk oyun alanlarında projenin uygulama sürecinde yeni yerleşimler oluşturulurken kesilen ağaçlar yeniden kullanılmış ve park için çeşitli oyun elemanları oluşturulmuştur. Bitkisel tasarımında ise öncelikli olarak yerel bitki türleri ve yaprak döken ağaçlar kullanılarak Avustralya’nın doğal ortamı yaratılmıştır.
Bitkisel Tasarım
Özellikle daha doğal bir kent parkı yaratmayı hedefleyen tasarım içerisinde kullanılan bitkilerden birkaçı aşağıdaki gibidir. Kullanılan bitkiler ile ilgili tam listeyi Landscapeaustralia’nın ilgili makalesinde bulabilirsiniz.
- Yeni eklenen ağaçlar; Eucalyptus rossii, Quercus coccinea, Pinus pinea, Quercus robur, Acer rubrum ‘October Glory’, Malus purpurea, Juglans nigra
- Suyun filtrelendiği hendeklerde kullanılan bitkiler; Eleocharis sphacelata, Juncus pallidus, Carex appressa, Juncus usitatus, Paspalum distichum, Lomandra confertifolia
- Çayırlarda kullanılan bitkiler; Themeda triandra, Poa sieberiana, Stylidium graminifolium, Austrodanthonia caespitosa
- Çiçekler: Helipterum albican, Xerochrysum viscosum, Wahlenbergia stricta
- Çalılar ve Yerörtücüler: Brachysema latifolium, Hibertia obtusifolia, Callistemon sieberi, Juniperus conferta, Juniperus horizontalis, Stypandra glauca, Xanthorrhoea australis
“Hassett Park, sadece kentsel yeşil alanları değil aynı zamanda kaliteli yeşil alanları da arttırmaya odaklanan 202020 Vizyon’un hedefini de gerçekleştiriyor.”
202020 Vizyon Jürisi John Lloyd, Kaynak: greenmagazIne.com.au
Ödüller
2016 yılında tasarımında gerçekleştirdiği rekreasyon ve su yönetim sistemlerinin başarılı entegrasyonu sayesinde Yağmursuyu Mükemmellik Ödülü ve 2017 yılında ise kategorideki projelerin en iyisi seçilerek İyi Tasarım Ödülü’nü ve 202020 Vizyon Yeşil Tasarım Ödülü’nü kazanmıştır.
Foto 4: Jane Irwin Landscape Architecture
Faydalanılan Kaynaklar:
- Kapak fotoğrafı ‘e aittir.
- Walter Burley Griffin ile ilgili: https://en.wikipedia.org/wiki/Walter_Burley_Griffin
- Genel bilgilendirme: http://landezine.com/index.php/2017/05/hassett-park-by-jane-irwin-landscape-architecture/
- Suya Duyarlı Kentsel Tasarım ile ilgili: https://en.wikipedia.org/wiki/Water-sensitive_urban_design
- Bitki Listesi: https://landscapeaustralia.com/articles/hassett-park/
- Ödüller: http://www.jila.net.au/profile/
- Alıntı kaynağı: https://greenmagazine.com.au/hassett-park-takes-home-the-202020-vision-green-design-award/
